بخشی از مقاله
چکیده
اختلال در یک یا چند فرآیند ذهنی یا درس آموزشگاهی که دلیل آن را باید فقر عاطفی و محیطی و سیستم عصبی و مغز و گیرندههای حسی جستوجو کرد، اما میزان این مشکل به لحاظکمّی در حدی نیستند که در بیماری های سیستم عصبی و مغز و فقر عاطفی و محیطی تعریف شده قرار گیرند را اختلالات یادگیری گویند. محمد دانش آموز پایه دوم در درس ریاضی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. او در کلاس ناآرام به نظر می رسد و با همکلاسی های خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچه های دیگر دعوا میکند.
معلم وی از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند: »وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند. در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر می رسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است.« دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بینظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکرده اند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشان دهنده ی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد.
برای بهبود وضعیت ریاضی محمد در گام اول اقدامات تشخیصی نظیر: مصاحبه با معلم، مصاحبه با والدین، گرفتن آزمون هوش ریون، تشخیص افتراقی بررسی غلبه طرفی و با توجه به شواهد فوق به بررسی تشخیص نوع اختلال یادگیری و تشخیص علل احتمالی بروز اختلال و در نهایت به ارائه و اجرای راههای درمان اقدام نمودیم. بعد از گذشت سه ماه به بررسی وضعیت ریاضی محمد پرداختیم که دچار بهبود اساسی شده بود و غلط های او کاهش یافته بود.
-1 مقدمه
برخی از دانشآموزان در جریان یادگیری با مشکلاتی برخورد میکنند. به عبارتی با وجود وجود تفاوتهای گوناگونی که انسانها از لحاظ آموزش و یادگیری باهم دارند، اما باز هم برخی از آنان در جریان یادگیری با مشکلات عدیدهای روبهرو شده و دچار اختلالهای یادگیری میشوند. اختلال در یک یا چند فرآیند ذهنی یا درس آموزشگاهی که دلیل آن را باید فقر عاطفی و محیطی و سیستم عصبی و مغز و گیرندههای حسی جستوجو کرد، اما میزان اینمشکل به لحاظ کمّی در حدی نیستند که در بیماریهای سیستم عصبی و مغز و فقر عاطفی و محیطی تعریف شده قرار گیرند را اختلالات یادگیری گویند. متخصصان تعلیم و تربیت معتقدند که ناتواناییهای یادگیری به دو دسته اصلی زیر تقسیم میشوند: اختلالهای یادگیری ناشی از تحول و اختلالهای یادگیری در تحصیل. خود ناتواناییهای یادگیری در تحصیل به سه نوع زیر تقسیم میشوند:
• اختلالهای یادگیری ویژه در ریاضی
• اختلالهای یادگیری ویژه در خواندن
•اختلالهای یادگیری ویژه در دیکته نویسی.[2]
یکی از بحثهای جالبی که در زمینه ناتواناییهای یادگیری مطرح است و مورد توجه بسیاری از متخصصان و روانشناسان قرن حاضر قرار گرفته، اختلال ریاضی است. در اقدام پژوهی حاضر به بررسی اختلالات ریاضی محمد دانش آموز پایه دوم ابتدایی پرداخته ایم.
-2 بیان مسئله
محمد متولد چهارم اردیبهشت ماه 1388 فرزند دوم خانواده می باشد. پدرش 40 ساله دارای شغل آزاد، مادرش 38 ساله و خانهدار است و تحصیلات والدین او هر دو پایان ابتدایی است. او دو برادر بزگ تر از خود دارد و همه فرزندان خانواده در حال حاضر دانش آموز هستند و اعضای خانواده هیچ کمک درسی و تربیتی به وی نمیکند. پدر خانواده نیز مدام درگیر مسائل زندگی و معیشت است و وقت رسیدگی مناسب به امورات فرزندان را ندارد. محمد در درس ریاضی ضعف نشان میدهد اما در سایر دروس وضعیت مناسبی دارد.او در ریاضی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. او در کلاس نا آرام به نظر میرسد و با همکلاسی های خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچههای دیگر دعوا میکند.
معلم وی از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند: »وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند. در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر میرسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است.« دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بی نظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکردهاند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشاندهندهی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد.
-3 جمع آوری اطلاعات - شواهد - 1
برای اینکه مسئله ای که ذهنم را به خود مشغول کرده بود، برایم روشن تر شود و دلایل رفتارهای غیر عادی او را مورد بررسی قرار دهیم، درصدد جمع آوری اطلاعات از روش ها و منابع مختلف برآمدیم.
3؛-1 فعالیتهای تشخیصی الف. مصاحبه با معلم
الف..1 ویژگیهای رفتاری و اخلاقی و ویژگیهای فردی
در گفتوگویی که با معلم او – آقای خدادادی – داشتیم، ایشان اذعان داشتند که وی در ریاضی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. سپس از خصوصیات رفتاری و ویژگیهای فردی او گفتند. ایشان تأکید داشتند که محمد در کلاس ناآرام به نظر میرسد و با همکلاسیهای خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچههای دیگر دعوا میکند.
همچنین ایشان از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند. در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر میرسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است. دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بینظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکردهاند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشاندهندهی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد.
الف..2 بررسی مشکلات تحصیلی در دروس مختلف با بررسی کارنامه پایه اول او متوجه شدیم که نمرات محمد در درس ریاضی "نیاز به تلاش بیشتر" بوده است اما نمرات او در سایر دروس خوب و خیلی خوب بوده است.
الف..3 بررسی اقدامات انجام گرفته جهت درمان اختلالات در سال تحصیلی جاری و سال قبل توسط معلمان و مدرسه با توجه به مصاحبهای که با معلم سال گذشته ی او انجام گرفت، مشخص شد که تلاش چشمگیر و مؤثری برای بهبود ضعف او صورت نگرفته که این مسئله ناشی از عدم اطلاع معلمان مدرسه از روشهای جدید است و اگر هم فعالیتی توسط معلمان او انجام گرفته، همه، تکراری و بیاثر بوده است.
در مشاهداتمان از فعالیت های معلم و دانش آموز مورد نظر در ترم جاری متأسفانه شاهد اقدام خاصی از سوی معلم برای رفع اختلال یادگیری دانش آموز در درس ریاضی نبودیم. در نتیجه تاکنون در سال تحصیلی جاری نیز مثل کلاس های قبل اقدام مؤثر و چشمگیری توسط معلم کلاس صورت نگرفته است. الف..4 تکمیل پرسشنامه راتر توسط معلم در این مرحله از معلم محمد خواستیم که پرسشنامه ای که در اختیارش قرار می دهیم را با دقت پر کند. مهمترین مواردی که از پرسشنامه راتر معلم استخراج شد عبارت بودند از:
- مرتب روی صندلی خود را تکان می دهد.
- در کلاس نا آرام به نظر می رسد.
- غالبا توجه اش به آنچه در کلاس می گذرد نیست.
- دانش آموزی لجوج و بهانه گیر است که از همه چیز ایراد می گیرد.
- کوچک ترین سر و صدای خارجی باعث به هم خوردن حواسش می شود.
ب : مصاحبه با والدین
ب..1 بررسی وضعیت کودک قبل، هنگام و بعد ازتولد در پرسشنامهای که توسط مادر دانشآموز تکمیل شده است و با توجه به پرونده پزشکی او اطلاعاتی به دست آوردم که در ادامه بیان میشود.
• قبل از تولد و در دوران حاملگی، مادر دانشآموز داروی خاصی مصرف نکرده و اضطراب و افسردگی نداشته است. بارداری به خواست والدین نبوده و بارداری در سن 30 سالگی مادر صورت گرفته است، در دوران بارداری ضربهای به شکم مادر وارد نشده و در معرض اشعهی x قرار نگرفته است.
• در هنگام تولد، زایمان به صورت طبیعی بوده و نوزاد بلافاصله گریه کرده است. نوزاد سیانوز نشده و پس از تولد دچار زردی نشده است.
