بخشی از مقاله
چکیده
نماز کلید خوشبختی است، و موجب سعادت دنیوی و اخروی انسان میشود. انسانی که نماز میخواند مورد رحمت خدای خویش قرار میگیرد و برکات آسمانی پیوسته بر او فرومیریزد. پس سزاوار است آدمی همواره به فکر نماز باشدو علاقه به آن را در خود تقویت کند. پژوهش حاضر در زمینه جذب دانش آموزان به نماز خواندن به خصوص در مدرسه بود. هدف اصلی این پژوهش دستیابی به موقعیتی بود که در آن دانش آموزان از اهمیت نماز آگاه باشند و با شوق و رغبت در نمازخانه مدرسه حاضر شوند. این تحقیق از نوع کیفی است، روش تحقیق آن اقدام پژوهی میباشد، لذا ابتدا موضوع مقاله با مسئولین مدرسه و معلمان گرامی درمیان گذاشته شد، گروه نقاد هم شکل گرفت و سپس راجع به مسئله نماز با دانش آموزان صحبت شد. شیوه جمعآوری اطلاعات این پژوهش میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات آن مشاهده و مصاحبه می باشد. اقدام پژوهی یکی از روشهای تحقیق است که باعث حل مشکلات خاص گردیده و نتایج آن تنها قابلیت تعمیم پیشگویانه را دارند. این مقاله دارای اعتبار دموکراتیک میباشد.
واژگان کلیدی: نماز خواندن، شوق به نماز، جذب به نماز، نماز در مدرسه
مقدمه
نماز از ارکان عبادات حق است و بی شک این موضوع خبر از اهمیت نماز دارد. نماز چراغ راهی است که خداوند بر سر بندگانش منت نهاده و آن را به بندگانش ارزانی داشته است. اما افسوس که عدهای این چراغ نورانی را به دست خویش نابود می کنند و در جاده تاریک زندگی سرگردان و بی هدف می مانند. آن کس که نماز بخواند بی شک عزیز خداوند میشود خداوند خودش او را هدایت می کند و اموراتش را در دست می گیرد، اما آن کس که بهنماز پشت کند یقیناً پیرو شیطان شده است و عاقبتی سخت در انتظارش است. روایات مختلفی وجود دارد و داستان هایی را نقل میکنند که حاکی از این مسئله هستند که افراد بی بند و باری وجود داشته اند اما صرفاً برای اینکه نماز میخواندهاند و نور حق هنوز اندکی در وجودشان روشن بوده است، خداوند دست آنها را میگیرد و به راه حق هدایت میکند. در عوض انسان های خوبی هم بودهاند که نماز را ترک کردهاند و همین موجب بدبختی آنها شدهاست.
بیان مسئله
در طول دوران کارورزیام متوجه شدم دانش آموزان هیچگونه علاقه و پایبندی برای نماز خواندن در زنگ نماز مدرسه ندارند، و تنها همان کلاسی که نوبتش هست به علاوه عده اندکی از دانش آموزان دیگر در نماز شرکت می کنند.زنگ نماز زنگ تفریح سوم است و متوجه شدم که حتی دانش آموزان کلاس خودم هم برای شرکت در نماز پایبندی ندارند، درحالی که آنان به سن تکلیف رسیده اند و باید برای نماز خواندن مشتاق باشند.برآن شدم تا با دانش آموزان صحبت کنم و به طور غیر مستقیم علت نمار نخواندنشان در مدرسه را جویا شوم و اطلاعاتی کسب کنم. بنابراین در کلاس بحث نماز را پیش کشیدم و مطالبی در مورد اهمیت نماز، فواید نماز خواندن و عواقب ترک نماز را بیان کردم، سپس نظر دانش آموزان را پرسیدم.
دانش آموزی می گفت وقتی من همه مسائل اخلاقی مانند راستگویی، کمک به دیگران و ... را انجام می دهم دیگر چرا باید نماز بخوانم؟ دیگری میگفت اصلاً نماز خواندن چه فایده دارد؟ و آن دیگری اصلاً خبر نداشت نماز یکی از واجبات دینش است و اظهار می داشت در قرآن نیامده که نماز بخوانید! عدهای نیز می گفتند بزرگ تر که شدیم نماز خواندن را شروع می کنیم، عده کمی هم می گفتند نماز می خوانند اما دوست ندارند در مدرسه نماز بخوانند و ترجیح می دهند وقتی به خانه رفتند نماز خود را بخوانند.پس از شنیدن صحبت های دانش آموزان متوجه شدم تنها عده کمی پایبند به نماز بودند و از این بین نیز تنها نیمی به نماز خواندن در مدرسه تعهد داشتند. دیدن این وضعیت آن هم در کلاس پنجم واقعاً مرا متأسف کرده بود. این گل های نو شکفته هنوز در اول راه زندگی هستند و این بی اطلاعی دانشآموزان واقعاً برای ما مسئولین تأسفبار است. آن روز باز هم اطلاعاتی راجع به نماز به دانش آموزانم ارائه کردم اما می دانستم این به تنهایی کافی نیست و تصمیم گرفتم به دنبال راهحلی کارآمد و در سطح کل مدرسه باشم.
سوالات و اهداف تحقیق
با توجه به آنچه گفته شد، هدف پژوهش حاضر رسیدم به وضعیتی است که دانش آموزان اطلاعات کافی راجع به نماز داشته باشند و با رغبت به نماز خواندن پایبندی نشان دهند.در این پژوهش سعی کردم به سوالات زیر پاسخ دهم:
1.علت این بی علاقگی و عدم پایبندی نسبت به نماز چیست؟
2.چگونه می توانم دانش آموزان را نسبت به نماز علاقهمند و پایبند کنم؟
3.چگونه می توانم اهمیت نماز را به دانشآموزان نشان دهم؟
پیشینه
الف - پیشینه نظری:
1.فضل الهی و ملکی توانا - 1392 - در پژوهش خود اظهار داشتند نماز آرامش دهنده روان و اطمینان دهنده قلبهاست و هر گونه یأس و نا امیدی و پوچ گرایی را از انسان دور می سازد. خداوند متعال می فرماید: » واقم الصلاه الذکری « - طه، - 14، نماز را برای رابطه دائمی با من و یاد من به پا دارید. این رابطه، آدمی را از هرگونه انحراف و غفلتی بازمیدارد. نماز روح نظم و انضباط را در انسان بوجود آورده و زمینه ساز حرکت تعاملی او می شود. نماز واقعی پیوند انسان با خدا را چنان محکم میکند که در برابر هر کار و هر برنامه، او را حاضر و ناظر و مراقب اعمال خویش می بیند. این مزیت، که خود اوج تربیت است، در نماز جماعت به بی نهایت می رسد.
2.فراعانی بورغانی - 1372 - در مقاله خود مینویسد نماز به عنوان ستون دین اسلام از مهمترین و اصولیترین عباداتی است که برای یک فرد مسلمان به عنوان فریضهای مستمر، تکلیف و تأکید شده است. در آیات و روایات فراوان آمده است که اگر نماز قبول شود، عبادات دیگر هم مورد قبول واقع خواهد شد، و اگر نماز مردود شود، اعمال دیگر هم رد خواهد شد.
3.نصر و همکاران - - 1387 در مقاله خود میگویند برگزار کردن نماز به جماعت اهمیت بیشتر دارد، زیرا نماز جماعت نمازی با ارزش از جامعه مطلوب اسلامی است که عناصری مانند رهبری، اتحاد و نظم را دربرمیگیرد. بنابراین، یکی از مهمترین مسائلی که فکر دینداران جوامع مختلف بشری را به خود جلب کرده، این مسئله است که چگونه فرزندان جامعه را دیندار و نمازخوان کنند و آنها را از بهرههای فراوان این ودیعه آسمانی پر نصیب کنند.
4.زهتاب - 1370 - در پژوهش خود اظهار میدارد خداوند درباره نماز میفرماید: »إن الصلاه تنهی عن الفحشاء والمنکر« زیرا نماز دست نیاز است به سوی حضرت بی نیاز و عامل بیمهسازی انسان از فساد و انحراف است و
