بخشی از مقاله
چکیده
اختلال در یک یا چند فرآیند ذهنی یا درس آموزشگاهی که دلیل آن را باید فقر عاطفی و محیطی و سیستم عصبی و مغز و گیرندههای حسی جستوجو کرد، اما میزان این مشکل به لحاظکمّی در حدی نیستند که در بیماریهای سیستم عصبی و مغز و فقر عاطفی و محیطی تعریف شده قرار گیرند را اختلالات یادگیری گویند. امیر حسین دانش آموز پایه ششم در املا نویسی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. او در کلاس نا آرام به نظر میرسد و با همکلاسیهای خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچههای دیگر دعوا میکند.
معلم وی از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند: »وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند. در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر میرسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است.« دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بینظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکردهاند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشاندهندهی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد .
برای بهبود وضعیت املای امیر حسین در گام اول اقدامات تشخیصی نظیر: مصاحبه با معلم، مصاحبه با والدین، گرفتن آزمون هوش ریون، تشخیص افتراقی بررسی غلبه طرفی و با توجه به شواهد فوق به بررسی تشخیص نوع اختلال یادگیری و تشخیص علل احتمالی بروز اختلال و در نهایت به ارائه و اجرای راههای درمان اقدام نمودم. بعد از گذشت سه ماه به بررسی وضعیت املای امیر حسین پرداختم که دچار بهبود اساسی شده بود و غلط های او کاهش یافته بود.
-1 مقدمه
برخی از دانشآموزان در جریان یادگیری با مشکلاتی برخورد میکنند. به عبارتی با وجود وجود تفاوتهای گوناگونی که انسانها از لحاظ آموزش و یادگیری باهم دارند، اما باز هم برخی از آنان در جریان یادگیری با مشکلات عدیدهای روبهرو شده و دچار اختلالهای یادگیری میشوند. اختلال در یک یا چند فرآیند ذهنی یا درس آموزشگاهی که دلیل آن را باید فقر عاطفی و محیطی و سیستم عصبی و مغز و گیرندههای حسی جستوجو کرد، اما میزان اینمشکل به لحاظ کمّی در حدی نیستند که در بیماریهای سیستم عصبی و مغز و فقر عاطفی و محیطی تعریف شده قرار گیرند را اختلالات یادگیری گویند. متخصصان تعلیم و تربیت معتقدند که ناتواناییهای یادگیری به دو دسته اصلی زیر تقسیم میشوند: اختلالهای یادگیری ناشی از تحول و اختلالهای یادگیری در تحصیل. خود ناتواناییهای یادگیری در تحصیل به سه نوع زیر تقسیم میشوند:
•اختلالهای یادگیری ویژه در ریاضی
•اختلالهای یادگیری ویژه در خواندن
•اختلالهای یادگیری ویژه در املاء نویسی لازم به ذکر است که مشکلات عمده نوشتن به سه دسته زیر تقسیم میشوند:
•نارسا یا بدخط نویسی
•اختلال در املا نویسی
•اختلال در انشا نویسی.[2]
یکی از بحثهای جالبی که در زمینه ناتواناییهای یادگیری مطرح است و مورد توجه بسیاری از متخصصان و روانشناسان قرن حاضر قرار گرفته، اختلال املا است. در اقدام پژوهی حاضر به بررسی اختلالات در درس املا امیر حسین دانش آموز پایه ششم ابتدایی پرداخته ایم.
-2 بیان مسئله
امیر حسین متولد چهاردهم دی ماه 1383 فرزند سوم خانواده می باشد. پدرش 42 ساله دارای شغل آزاد، مادرش 40 ساله و خانهدار است و تحصیلات والدین او هر دو پایان ابتدایی است. او دو برادر بزگ تر از خود دارد و همه فرزندان خانواده در حال حاضر دانش آموز هستند و اعضای خانواده هیچ کمک درسی و تربیتی به وی نمیکند. پدر خانواده نیز مدام درگیر مسائل زندگی و معیشت است و وقت رسیدگی مناسب به امورات فرزندان را ندارد. امیر حسین در درس املا ضعف نشان میدهد اما در سایر دروس وضعیت مناسبی دارد.
او در املا نویسی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. او در کلاس نا آرام به نظر میرسد و با همکلاسی های خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچههای دیگر دعوا میکند. معلم وی از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند: »وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند.
در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر میرسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است.« دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بی نظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکردهاند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشاندهندهی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد.
-3 جمع آوری اطلاعات - شواهد - 1
برای اینکه مسئله ای که ذهنم را به خود مشغول کرده بود، برایم روشن تر شود و دلایل رفتارهای غیر عادی او را مورد بررسی قرار دهیم، درصدد جمع آوری اطلاعات از روش ها و منابع مختلف برآمدیم.
3؛-1 فعالیتهای تشخیصی الف. مصاحبه با معلم
الف..1 ویژگیهای رفتاری و اخلاقی و ویژگیهای فردی
در گفتوگویی که با معلم او – آقای حسن پور – داشتیم، ایشان اذعان داشتند که وی در املا نویسی بسیار ضعیف است ولی در دروس دیگر مشکل خاصی ندارد. سپس از خصوصیات رفتاری و ویژگیهای فردی او گفتند. ایشان تأکید داشتند که امیر حسین در کلاس ناآرام به نظر میرسد و با همکلاسیهای خود زیاد سازگاری ندارد و زود از جا در میرود و عصبانی میشود. گاهی انقباض ناگهانی یا پرش عضله دارد و با بچههای دیگر دعوا میکند.
همچنین ایشان از عدم توجه و حواس پرتی دانشآموز سر کلاس ناراضی بوده و گفتند وقتی روی صندلی نشسته، خود را تکان میدهد و رفتارش سریع تغییر میکند. در هنگام تدرس غالباً توجهی به کلاس و آنچه در آن میگذرد ندارد و موقع پرسش کلاسی یا حرف زدن نگران به نظر میرسد و دستپاچگی شدید از خود نشان میدهد و لجوج و بهانه گیر است. دانشآموز اسباب و وسایل مدرسه یا وسایل دوستان را خراب نمیکند، در ضمن مادر او نیز شکایتی از رفتار بینظمی، شبادراری و یا پرخاشگرانهی کودک به مدرسه گزارش نکردهاند. رفتارهایی مثل ناخن جویدن که نشاندهندهی استرس و اضطراب باشد، در رفتار او دیده نمیشود. در ضمن در کلاس تلاشی برای جلب توجه معلم ندارد.
الف..2 بررسی مشکلات تحصیلی در دروس مختلف
با بررسی کارنامه سالهای گذشته متوجه شدیم که نمرات امیر حسین در درس املا در پایههای اول تا پنجم بین "نیاز به تلاش بیشتر" و "قابل قبول" متغیر بوده است اما نمرات او در سایر دروس متوسط و یا بالاتر از متوسط است.
الف..3 بررسی اقدامات انجام گرفته جهت درمان اختلالات
در سال تحصیلی جاری و سالهای قبل توسط معلمان و مدرسه با توجه به مصاحبهای که با معلمان سالهای گذشتهی او انجام گرفت، مشخص شد که تلاش چشمگیر و مؤثری برای ضعف او توسط معلمان او صورت نگرفته که این مسئله ناشی از ناآگاهی و عدم اطلاع معلمان مدرسه از روشهای جدید است و اگر هم فعالیتی توسط معلمان او انجام گرفته، همه، تکراری و بیاثر بوده است.
مثل اینکه از روی شکل صحیح غلطها چند بار بنویسد، یا اینکه درس را دوباره بنویسد، با شکل صحیح کلماتی که اشتباه نوشته جمله بسازد و... در مشاهداتمان از فعالیت های معلم و دانش آموز مورد نظر در ترم جاری متأسفانه شاهد اقدام خاصی از سوی معلم برای رفع اختلال یادگیری دانش آموز در درس املا نبودیم. در نتیجه تاکنون در سال تحصیلی جاری نیز مثل پایه های قبل اقدام مؤثر و چشمگیری توسط معلم کلاس صورت نگرفته است.
الف..4 تکمیل پرسشنامه راتر توسط معلم
در این مرحله از معلم امیر حسین خواستیم که پرسشنامه ای که در اختیارش قرار می دهیم را با دقت پر کند. مهمترین مواردی که از پرسشنامه راتر معلم استخراج شد عبارت بودند از:
- مرتب روی صندلی خود را تکان می دهد.
- در کلاس نا آرام به نظر می رسد.
