بخشی از مقاله
شیر گاو
مقدمه
پروتئین حیوانی نقش اساسی در تغذیه انسان و کمبود آن باعث اختلالات رشد و تولید مثل و عقب افتادگی فکری و غیره می گردد. پیشرفت یک مملکت را می توان از روی مصرف پروتئین سرانه حیوانی سنجیده و در واقع یکی از عوامل پیشرفت،تغذیه صحیح با پروتئین حیوانی کافی می باشد. حدود 50% پروتئین حیوانی مورد مصرف سرانه در کشور ما از طریق شیر تامین شده که قسمت اعظم شیر تولیدی توسط گاوهای شیری تولید میشود لذا با توجه به این امر پرورش و نگهداری گاوهای شیرش از اهمیت ویژه ای برخوردار می گردد.
راههای افزایش تولید شیر استفاده صحیح از اصول علمی دامپروری شامل تغذیه ، مدیریت، بهداشت و اصلاح نژاد می باشد. ناگفته نماند که اصلاح نزاد بدون بهبود وضع تغذیه ،مدیریت و بهداشت نتیجه مطلوب خود را نمی تواند بروز دهد ، بنا بر این افزایش میزان تولید شیر از طریق رکوردگیری و اصلاح نژاد و رساندن تولید به مرز خودکفائی یکی از ضروری ترین مسائل دامی کشور می باشد که مرکز اصلهح نژاد با استفلده از سیستمهای رکورد گیری در جهت رفع نیاز کشور به فرآورده های دامی و با استفاده از دستاوردهای جدید علمی و تکنیکهای پیشرفته و نیز با کمک گرفتن از صاحب نظران مربوطه و همکاری دامداران جهت خود کفائی محصولات دامی حرکت می نماید.
به منظور رسیدن به این امر مهم هر کدام از صفات اقتصادی مورد نظر باید دقیقا رکوردگیری شده در پرونده گاو ثبت گردد. با توجه به آمارو ارقام بدست آمده از رکوردگیری می توان گاو را حذف و یا انتخاب نمود یعنی از روی رکوردگیری انفرادی، گاوهای کم تولید شناسائی می شوند و آنهایی که اقتصادی نیستند حذف می گردند.
با توجه به رکورد حاصله گاوها بر حسب تولید تقسیم بندی شده و جیره هر گروه متناسب با تولید آنها تنظیم می گردد، گله های تحت پوشش هر ماه یکبار بطور مرتب رکوردگیری انفرادی شده و نمونه شیر هر گاو از نظر درصد چربی آزمایش می گرددو همچنین از روی رکورد های بدست آمده میتوان اسپرم یا گاو نر مناسب را انتخاب و به گاو ماده تلقیح نمود.
بنابر این آنچه در مورد صفات کمی مثل تولید شیر ،چربی پروتئین ، تولید مثل ، تیپ و ........ باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. اندازه گیری دقیق و مرتب این صفات در زمان های تعیین شده و جمع آوری رطلاعات لازم و تجزیه و تحلیل این داده ها بر حسب نتایج آنها و اعمال روشهای اصلاح صفات مورد نظر و بهبود روشهای تغذیه ، مدیریت ، تولید مثل و...... می باشد .
تاریخچه رکوردگیری در ایران و جهان
الف: تاریخچه رکوردگیری شیر در دنیا
بتدریج از اواخر قرن 19 به بعد دامپروران ، مراکز علمی دامپروری و اتحادیه های گاوداران در اروپا و امریکا عمالیات رکوردگیری و تست شیر را به منظور انتخاب بهترین گاوها جهت اصلاح نژاد و نگهداری شروع نمودند.
در آن زمان برای اولین بار پروفسور A.M.Leory که از محققان علوم دامی فرانیه بود در یکی از جزوات خود احتمالل انجام رکوردگیری در فواصل معیین (پریودیک) را به جای رکوردگیری روزانه مطرح نمود،این نظریه توسط سایر کارشناسان بخصوص آقای و Flesch Mann و همکارانش در دانمارک پس ار 9 سال آزمایش و عملیات بر روی یک گلهء 60 راسی در اول ماه مه 1895 ثابت گردید و این شروع عنلیات رکوردگیری شیر برای اولین بار در دنیا بود . این تکنیک پس از یک سری تغییر و تحولات مورد قبول کشورهای دیگر مانند سوئد، آلمان، هلند و کشورهائی که صنعت گاو شیری آنها دارای اهمیت اقتصهدی است، واقع گردید ولی با وجود این روشهای حاصله دقیقا کامل نبوده و بحث های زیادی درباره احتمال اشتباه در روش روزانه با روش دوره ای وجود داشت اگر چه محاسبات اولیه معلوم نبود که در روش رکوردگیری روزانه با تستهای ماهیانه اختلاف زیادی وجود دارد .
در حقیقت کشورهایی که به مزایای رکوردگیری شیر پی برده اند روش رکوردگیری(پریودیک) را که بین 7 روز تا 2 ماه می باشد با تججه به شرایط خاص خود انتخاب می نمایند.
در سال 1923 کشورهایی که سیستم رکوردگیری شیر را اجراء نمودند در یک سمینار بین المللی دامپروری قانونی را تصویب کردند که یک روش استاندارد برای رکوردگیری لازم تشخیص داده شد ولی برخی دیگر از کشورها با توجه به شرایط محیطی و اهداف پیش بینی شده روشهای خاص خود را اعمال می نمودند.
در سال 1931 در کنگرهء بین المللی گاوهای شیری در کپنهاک دانمارک پیشنهاد تشکیل یک سیستم و سازمان بین المللی رکوردگیری ارائه گردید و در سا
ل 1947 کمیسیونی مرکب از نمایندگان سویس،فرانسه و هلند در رم تشکیل و طرحهایی برای محاسبات ،فرمولاسیون و نتایج حاصل از رکوردگیری به منظور استاندارد نمودن عملیات رکورد را ارائه دادند این طرح ها جهت بررسی در کشورهای عضو ارسال و نتایج حاصل از بررسی ها در کنفرانسی که در سپتامبر 1949 در رم برگزار گردید مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نهایتا قرار بر این شد که گروهی از کارشناسان ، طرحها و قوانین جامع تصویب شده رکوردگیری را تهیه و به سازمان های رکوردگیری کشورهای عضو ارسال نمایند.
گروه مذکور طرحی را به صورت پیش نویس جهت تصویب به تمام کشورهای عضو ارسال نمود. همچنین این مجمع پیشنهاد تشکیل گروهی به نام کمیتهء
رکوردگیری شیر اروپا را با عضویت نمایندگان ارائه نمود بدین ترتیب سرانجام پس از یک دوره 30 ساله سازمان بین المللی رکوردگیریinternational Milk Rrecording Organization به منظور یکنواخت نمودن برنامه های مختلف رکوردگیری اولین جلسه خود را در تاریخ های 5-9 مارس 1951 در رم تشکیل داد.
در سال1963 در سیزدهمین جلسه تصمیم گرفته شد که جلسات و سمینارهای رکوردگیری هر 2 سال یکبار برگزار گردد.
در سال1968 و در شانزدهمین نشست که در رم برگزار گردید استفاده از دستگاه جدیدی به نام میلکوتستر برای آزمایش شیر و تعیین درصد چربی در دستور کار کمیته قرار گرفت و در هفدهمین نشست از تاریخ 15-16 سپتامبر 1970 در اتریش آقای دکترHODGES پیشنهاد تغییر اسم کمیته رکوردگیری را مطرح نمود و نام کمیته به شرح زیر انتخاب شد.
INTERNATIONAL COMMITTEE FOR ANIMAL RECORDING (ICAR)
در این جلسه همچنین بحث و گفتگوهای بیشتر راجع به دستگاه های تجزیه کنندهء شیر مانند میلکوتستر ،پرومیلک و I.RMA انجام گرفت و در سال 1988 سازمان جدیدالتاسیس INTERBULLبصورت زیرمجموعه ای از کمیته بیت المللی رکوردگیری قرلر گرفت و در سال 1990 صدمین سال شروع رکوردگیری و چهلمین سال تاسیس کمیته رکوردگیری شیر جشن گرفته شد.
ب: تاریخچه رکوردگیری شیر در ایران
رکوردگیری از گاوهای شیری قبل از انقلاب و از سال 1336 توسط مرکز اصلاح نژاد آغاز و تا سال 1340 مجموعا 600 راس گاو از نژاد براون سویس و توده کلوهای بومی تحت پوشش قرار داشتند در سال 1344 بر اساس برنامه های رکوردگیری تعداد 18 وهحد گهوداری با مجموع ظرفیت 1400 راس از گاوهای سرابی، آمیخته های بومی با نژادهای هلشتاین تارانتر و دانمارکی بطور متناوب تحت پوشش برنامه های رکوردگیری قرار داشتند.
پس از انقلاب عملیات رکوردگیری بصورت مستمر و پیگیر بعد از ورود گاوهای ثبت شده کانادایی که به عنوان هسته های اصلاح نژادی برای گاوهای هلشتاین ایران مطرح گردیدند از سال 1364 با 13 گله در استان های تهران ، مازندران ، اصفهان ،همدان و زنجان آغاز گردید.
لازم به یادآوری است که هدف از رکوردگیری گله های مذکور انتخاب گوساله های نر مولد اسپرم با اجرای برنامه های اصلاح نژاد به خصوص تعیین ارزش ارثی و سایر صفات مطرح در اصلاح نژاد می باشد.
در سالهای 64-65 به منظور افزایش دقت در انتخاب گوساله های نر ممتاز و همچنین سایر برنامه های مربوط به اصلاح نژاد ، گله های غیر رجیستر نیز به تدریج تحت پوشش رکوردگیری شیر قرار گرفت بطوریکه در سال 1367 مجموع گاوهای ثبت شده و غیر ثبت شده افزون بر000/50 راس گردیده است.
در سالهاي اخيربا ارئه طرح هاي جديد براي افزايش تعداد گاو هاي تحت پوشش بيست پنج مركز ركوردگيري و آزمايشگاها هاي مجهز ركوردگيري بااستفاده از وسايلي مانند ميلكو تستر ، ميلكو اسكن براي اندازه گيري چربي و پروتئين راه اندازي گرديده وانتظار ميرود كه با اجراي طرح هاي مذكور بتوان اكثريت گاو هاي كشور را تخت پوشش ركورد گيري و اصلاح نژاد قرار دارد .
تعريف ركورد گيري در گاو هاي شيري
اندازه گيري دقيق و مرتب صفات مورد نظر به منظور برآورد توان توليدي گاو هاي شيري راركورد گيري گويند دكه مهمترين اين صفات شير ، چربي ، پروتئين ، تيپ توليد مثل و طول عمر اقتصادي مي باشد .
اهميت ركورد گيري
ركورد گيري از ملزومات لاينفك اصلاخ نژاد گاو بوده و با ادامه وپيگيري بي وفقه آن مي توان توليد گاو را افزايش داد .
اهميت ركورد گيري و نقش آن در مديريت گاوهاي شيري و اقتصاد گله را مي توان به طرق زير مورد برسي قرارداد .
الف : كنترل تغذيه دام
اطلاعات خاصله از ركوردگيري منظم تغييرات توليد هر گاه را به صورت انقرادي به مركز ركورد گيري منعكس نموده و متخصصين تغذيه بر اساس آن گاو هاي پرتوليد را دسته بندي كرده وبراي هر دسته متناسب با تولید محصول و با توجه به مواد خوراکی مورد دسترس وقیمت آنها اقتصادی ترین و مطلوب ترین جیره غذایی را به گاودار توصیه می نمایند. این یک واقعیت است که در اکثر دامدایهای کشور اصول صحیح تعذیه به علت عدم آگاهی دامدار از وضعیت گاوها و کیفیت مواد خوراکی و نیز عدم آشنایی آنها با علم تغذیه و جیره نویسی رعایت نمی گردد و در حقیقت با بیش ازنیاز گاوها به آنها خوراک داده شود که در این صورت خوراک اضافی
مصرف شده از نظر اقتصادی به نفع دامدار نبوده ودر سطح وسیع رقم قابل ملا حظه ای اتلاف خوراک بوجود خواهد آمد و به عنوان مثال چنانچه هر گاو تنها 5% بیش از حد احتیاجات خود غذا دریافت کند تنها در سطح استان تهران که حدود 40000 راس گاو شیری وجود دارد به احتسا ب اینکه مواد خوراکی مورد نیاز روزانه هر راس گاو به طور متوسط 15 کیلوگرم باشد75/. کیلوگرم ماده خوراکی بیش از حد نیاز مصرف حواهد شد که در مجموع روزانه 30000کیلوگرم و سالیانه
10950000 یعنی حدود یازده هزارتن مواد خوراکی تلف خواهد شد که این موضوع علاوه بر اینکه به طور مستقیم باعث زیان اقتصادی می گردد به طور غیره مستقیم نیز با چاق شدن گاو بروز اختلالات تولید مثلی ، زیان بیشتری متوجه دامدار خواهد کرد و بالعکس مساله نیز صادق بوده که در این حالت به علت عدم
دریافت غذای کافی شیر گاوها افت خواهد کرد در این مورد چنانچه هر گاو فقط در اثر عدم دریافت غذای کافی روزانه 5/. کیلو گر م افت شیر داشته باشد . تنها در استان تهران حدود 20000 کیلوگرم و سالیانه 7300000 کیلو کاهش تولید شیر خواهد بود که در همین رابطه نیز علاوه بر اینکه کاهش تولید شیر به طور مستقیم باعث زیان اقتصادی دامدار میگردد، از طرف دیگربا از بین رفتن بنیه و شادابی گاو باعث خسارات اقتصادی بر روی تولید مثل ودوره شیرواری بعدی میگردد . هم چنین با استفاده از علم تغذیه تر اساس جدید ترین دستاوردهای علمی ، گاوداران از مواد خوراکی ارزان قیمت مثل کاه ، ملاس و ..... می توانند پس از غنی سازي در جیره غذایی دام های خود وارد نمایند .
ب: نقش رکورد در حذف گاوهای کم بهره و انتخاب گاو های پربهره
براساس اطلاعات جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل داده ها در هر زمان گاوهای کم بهره وپر بهره شناسایی شده ودامدار را در بالا بردن میانگین تولید گله راهنمایی و ارشاد می کند . به طوری که عمل سلکسیون به طور مرتب و در جهت افزایش ظرفیت ژنتیکی و میانگین تولید گله ودر نهایت میانگین کلی کشور ادامه وگسترش می یابد . همچنین به موازات پیشرفته میانگین تولید گله ، گاودار در هر نسل برای جایگزینی گاوهای گله ، بهترین تلیسه ها را بر اساس نتابج حاصل از آمار واطلاعات رکورد گیری ، انتخاب و جایگزین می نماید به طوریکه با ادامه و پیگیری رکورد گیری و کوشش در جهت مرتفع نمودن مشکلا ت و پیاده نمودن اصول صحیح ، نژاد ، تغذیه و مدیریت و .... سیر صعودی میانگین گله و میانگین کلی کشور ادامه خواهد یافت و به موازات بالا رفتن میانگین تولید در واحد دام با منظور رفع بخشی از مشکلات کمبود غذایی ، تعداد دام را به تدریج می توان کاهش داد بدون اینکه تولید کاهش یابد .
ج: نقش رکورد گیری در برنامه های اصلا نژادی کشور
با توجه با ینکه در اصلاح نژاد گاوهای شیری گاو نر به علت توانایی تولید نتاج بیشتر از اهمیت زیادی برخوردار است لذا انتخاب گا و نر با ظرفیت ژنتیکی بالا به اطلاعات وسیع ، دقیق و قابل اطمینان از نظر علمی نیاز دار د زیرا دقیق ترین وعلمیترین روش انتخاب گاو نر بر اساس آزمون نتاج استوار است یعنی دختران گاوهای نر باید از نظر تولید مورد بررسی قرار گیرد و نظر اه اینکه آزمون نتاج بر اسا س اطلا عات حاصل از رکورد تعداد زیادی از دختران گاوهای نر صورت می گرد . گسترش امررکورد گیری نیز در اینجا روشن میگردد . تا زمانی که رکورد گیری به روش صحیح و علمی و در سطح گسترده انجام نگیرد پیاده کردن طرح آزمون نتاج امکان پذیر نبوده وبا لطبع واردات اسپرم از خارج نیز ادامه خواهد داشت . که خود مبلغ قابل ملاحظه ای ارز از کشور را خارج می نماید ، بویژه اینکه در سالهای آینده افزایش تقاضا برای اسپرم ممتاز فزونی خواهد یافت . بنابراین در ارتباط با طرح آزمون نتاج به منظور به دست آورد ن گاوهای نر اسپرم ممتاز نیاز مبرم به گسترش طرح رکوردگیری شیر می خواهد . علا ه بر این مقایسه تولید گله های مختلف و محاسبه تولیدات خام استاندارد شده و میانگین های سالیانه در کل جامعه با منظور براورده معیارهای ژنتیکی مانند وراثت پذیری Heritability تکرار پذیری ( Repetability ) و انواع هم بستگی های بین صفات و هم چنین مقایسه
ارزش ارثی گاو هادر گاوهای مختلف و انتخاب گاوها بر اساس ارزش ارثی حاصله ونیز برآورد ارزش گاوهای نر جوان بااستفاده از رکورد دختران و فامیل انجام جفت گیری های تنظیم شده با توجه به ارزش ارثی بهترین گاوهای نر وبهترین ماده گاوها از نظر صفات مورد نظر و نهایتا کمک در برنامه انتقال جنین با شناخت بهترین گاوهای دهنده از مهمتر ین کاربردهی رکورد گیری در برنامه های اصلاح نژاد دام در کشور است .
د: نقش رکورد گیری در بهبود تولید مثل وکاهش فاصله گوساله زایی
یکی از عوامل لازم برای تولید شیر زای می باشد زیرا که هر دوره شیرواری همزمان با یک عمل زایمان شروع می کند ودر واقع با زیاد شد ن تعداد زایمانه ای یک گاو ، تعداد دوره های شیرواری با بالطبع تولید کل شیر نیز افزایش می یابد از طرف دیگر با هر زایمان یک راس گوساله تولید می گردد که یکی دیگر از منابع در
آمد گاودار است ، باکنترل مدیریت تولید مثل وراهنمایی و ارشاد دامدار میتوان فاصله بین دو زایش را به حد طبیعی رسانده و به این ترتیب مقدار شیر و چربی و تعدا گوساله بیشتری از هر گاو در طول دوران زندگی آن بدست آورد . در رکوردگیری علاوه بر رکوردگیری شیر ، اطلاعاتي مربوط به تولید مثل انفرادی گاوها ( زایش ، فحلی ، تاریخ با روری و نوع اسپرم ، کنترل آبستنی ، خشکی ، فاصله دو زایش ) جمع آوری گردیده و بر اساس اطلاعات حاصل زمان هریک از مراحل
فوق پیش بینی شده و جهت کنترل و مراقبت در هر دوره توصیه های لازم برای هر کدام از گاوها به گاودار داده میشود و نیز ضعف و اشکالات تولیدمثلی به گاودار گوشزده و وی را در جهت بهبود بخشی تولید مثل و کاهش فاصله گوساله زایی راهنمایی و ارشاد می نماید .
ه : کنترل ورم پستان
از آنجایی که اندام تولید شیر پستان گاو می باشد لذا مراقبت از پستان از نظر آلودگی و ورم پستان از مهمترین کارهای یک گاودار می باشد برای کنترل ورم پستان و آلودگی ها ، نمونه های شیر گاو( که برای تعیین در صد چربی به آزمایشگاه رکورد ارسال می گردد ) ازنظر با کتیولوژی آزمایش و در صورت بروز هر گونه علا ئم غیر طبیعی توصیه های لازم به گاودار داده می شود بررسی وضعیت پستان گاو از لحاظ اورام پستانی ، امروزه توسط دست گاه های پیشرفته الکترونیکی (Cellcount ) در سریع ترین زمان مشخص و به دامدار ابلاغ میگردد .
دستگاه مذکور با شمارش تعداد سلولهای سماتیک ( اکثرا گلبولهای سفید ) در هر میلی لیتر شیر وضغیت گاو از نظر آلودگی به ورم پستان را مشخص می نماید . بنابراین اگر تعداد سلولها از حدود معین بیشتر گردد احتمال آلودگی گاو به ورم پستان بیشتر میشود . میانگین تعداد سلولها برای ابتلاء به ورم پستان در کشوررهای مختلف متفاوت است والی معمولا در صورتیکه تعدا د سلولهادر هر میلی لیتر شیر فراتر از دویست هزار باش د احتمال شروع ورم پستان در گله نیز افزایش مییابد لذا با استفاده از این گونه وسایل میتوان تعدا د سلولهای موجود در هر کارتیه را شمرده در صورت افزایش آنها اقدامات لازم به منظور کنترل و کاهش ورم پستان را شروع نمود .
ل: استفاده دستگاه های تحقیقاتی از اطلاعات رکورد .
رگورد گیری شیر مقیاس وسیعی از اطلاعات مربوط به گاوهای شیری در زمینه های تغذیه ، تولید مثل ، مدیریت و ... را به صورت منظم ودقیق و علمی قابل اطمینان در اختیار مراجع تحقیقاتی اعم از دانشگاه یا سایر دستگاههای تحقیقاتی می تواند قرار دهد .
م : استفاده آموزش و ترویج از اطلاعات رکورد
یافته های جدید علمی حاصل از مطالعه مستمر اطلا عات در اختیار دستگاههای ترویجی قرار گرفته و از طریق آنها در سطح وسیع به گاوداران منتقل می گردد و از طرف دیگر نیازها و مشکلات گاو داران از طریق این دستگاهها به مرکز رکورد گیری و مراکز تحقیقاتی ذیربط منعکس می گردد که این مشکلات مجددا مورد بررسی قرارگرفته و توصیه های لازم به گاوداران برمی گردد .
به طو ر خلا صه با اجرای رکورد گیری در زمینه های زیربهبود حاصل خواهد شد .
1- کاهش فاصله گوساله زایی و رسیدن به حد استاندارد و مطلوب
2- در صرفه جویی در مصرف مواد خوراکی بهبود مدیریت .
3-افزایش تولید شیر و چربی و مواد جامد شیر
4-کنترل کاهش ورم پستانی
5- افزایش آگاهی دامداران و آشنا شدن با روشهای جدید پروش و نگه دار ی گاو .
6- تامین بخشی از منابع اطلاعاتی دستگاه های تحقیقاتی و ترویجی
7- تامین اطلاعات موردنیاز در برنامه های اصلاح نژاد گاو در کشور .
انواع رکوردگیری
الف – رکوردگیری رسمی Official milk Recording در این روش از آنجایی که اطلاعات حاصله جهت اجرای آزمون نتاج و به منظور تعیین ارزش ارثی گاوها ی نرو ماده در برنامه های اصلاح نژاد گاو جهت تامین اسپرم مورد نیاز گاو های شیری کشور به کار می رود . لذا اطلاعات حاصله مانند مقادیر تولید شیر، چربی ، پروتئین ، اطلاعات زایش ، خشکی و غیره باید از منابع معتبر و رسمی (مراکز رکورد گیری دولتی و همچنین تعاونیهای گاوداران باسیستم بازرسی و نظارت بخش دولتی) تهیه گردد به عبارت دیگر در رکورد گیری رسمی عملیات مورد و اخذ نمونه های شیر از هرراس گاو باسایر اطلاعات توسط ماموران رکورد دولتی وبا نیروهای رکورد دولتی ویا نیروهای رکورد تعاونیها ئیکه تحت نظارت و بازرسی مراکز رکورد گیری دولتی است . انجام ونمونه های اخذ شده شیر جهت آزمایش و تامین محتویات آن به آزمایشگا های رکورد گیری ارسال می گردد
ب- رکود گیری غیره رسمی ( Unofficial Milk Recording )
در این روش اطلاعات حاصله میتواند برای بهبود مدیریت گله ها و هم چنین برخی از برنامه ها ی اصلاح نژاد مورد استفاده قرار میگیرد ولی چون اینگونه کود ها توسط منابع دولتی یا ناظرین دولتی انجام نمی گیرد لذا از اطلاعات مذکور نمیتوان در آزمون نتاج گاوهای نر استفاده نمود .
این نوع رکورد گیری توسط تعاونیها یا گاودارها بصورت شصی (Owner sampler ) انجام میگیرد لاز م به یاد آوری است که در این روش مرکز رسمی رکورد گیری امکاناتی مانند آزمایش نمونه های شیر ، استاندارد نمودن رکورد گیری و اطلاعات آن و آموزشهای لازمه در اختیار این سسیستم قرار میدهند .
1- نقش رکورد گیری و ضرورت انجام آن
به طور اختصار نقش رکورد گیری را میتوان در ارتباط با تعیین ظرفیت تولیدی دام دانست (در مورد گاوهای شیری توان تولید شیر + مواد مختلفه محتوی آن ونیز استعدادتولید مثلی آن مد نظر است ).
2- چگونگی انجام رکود گیی
جهت برآورد تولید دامها لا زم ات که میزان تولید روزانه آنهارا اندازه گرفته و نهایتا مجموع تولید هر دوره شیرواری گاو مشخص گردد که بعدا در طی سایلن کورد دوه های شیروار ی مختلف ه گاو گداوری شده به عنوان تولید دام در طول زندگانی اقتصادی آن مورد توجه قرار میگیرد .
برای اینکه بازرسی و برآورد تولید گاو ها تخمین درستی از میزان تولید آنها باشد لازم است که مامرینی از طرف مراکز رسمی مختص این کار ( واحدهای رکورد گیری امور دام استانها ) به گاوداری دها اعزام و رکورد هرگاو را مشخص نمایند .
دت رکورد گیری در هر بازرسی 24 ساعت بوده و د ردوروز صورت میگیرد بدین شکل که همیشه از وعده دبعد از ظهر و عصر دوش را شروع کرده صبح روز بعد به
ایان میرسانم .
3- اطلاعاتی که در مورد هرگاو برای ثبت رکورد هر دوره شیرواری الزامست عبارتند از :
الف – نام گاو
ب- شماره گاو ( اعم از شماره فلزی یا پلاستیکی – شماره گوش یا کپل )
پ- شماره ثبت گاو
ت- تاریخ تولد
ث- نام پدر و شماره ثبت آن
ج- نام مادر و شماره ثبت آن
چ- نژاد
ح- نام دامداری و کد آن
خ- شماره دوره شیرواری
و- سن گاو به هنگام زایش
ذ – تاریخ زایش
ر- تاریخ خشک شدن گاو
ز – دفعات تلقیح یا جفتگر ی
س- تاریخ تلقیح منجر به بارئری و شماره اسپرم (یا گاو ) در تلقیح اخیر
ش- شماره گوساله ، تک قلو یا دو قلو بودن آن ، جنسیت گوساله ، نقص ژنتیکی (اگرداشته باشد ) تلفات و ... سرنوشت گوساته نر
لازم به تذکر است که تمام اطلا عات مربوطه در اوراق و فرمهای مخصوص رکورد یری که شامل فمهای مزرعه و کارتهای انفرادی و عمر گاو میباشد . منعکس و تکمل مگردد . ( فرم ئشماره یک ، دو ، سه )
4- شروع رکورد گیری
بدنبال زایش گاو ترشح شیر از پستان آغاز میگردد منتهی بین اولین تست و زایش حد اقل فاصله ای اید وجود داشته اشد که ای ن حداقل مجاز 3روز میباشد . فرضا اگر گاوی د رتاریخ 2/11/76 زایش داشتههیچگاه قبل از 6/11/76 کورد آنانخواهند گرفت و اگر گزارشی ارسال شود که فاصله زایش ئتا تست اول کمتر 3وز بشد تولید آن تست رادر نظر نگرفته وتا تست بعد صبر میکنیم حداکثر فاصله بین زایش و اولین تست نیز 75 روز است. لذا هرگاه به هنگام مراجعه مامور به گاوداری بیشتر از 75 روز به زایش گاوی گذشته و قبل از آنهم رکوردی از گاو د ست نباشد دیگر تخمین تولید آند ردوره خاص به ئواقعیت نزدیک نخواهد بود و بنابراین از رکوردگیری گاودر دوره شیرواری فوق خود داری بهعمل خ.اهد آمد .
5-فواصل رکورد گیری
دقیق ترین روش تعیین واندازه گیری تولید شیر و چربی و پروتئین و دیگر مواد جتمد محتوی شیر همسر دام بهئ شکل روزمره میباشد ولی چون این کا از نظر علمی برای مراکز و ماموری آن امکان پذیر نیست لذل به طور قراردادی هر 26 تا 35 روز یک بار مامورین مراکز ذیربطبهگاوداری ها مراجعه و به رکوردگیری دامها
مبادر ت می وزند به طور مثال اگر رکورد گیری گاوهای یک گاوداری در تارخ 10 /4/ 76 صورت گفته رکورد بعدی نباید زودتر از 5/5 / 76 و یا دیرتر از 14/5/76 صورت پذیرد . گاها بدلیل مسائل و مشکلا ت اجرایی فواصل دو تست از حد قرارداد ی 26 تا 5 روز خارج میگردد مثلا فاصله دو تست متوالی 37 روز ویا 22 روز میشود که در هر دو صورت از دامنه معقول و قراردادی فوق الذکر خارج است منتهی این کساله تا 3 تست قابل اغماض ودر حد تحمل است . ( در یعضی از کشورها نحوه کورد گیری و فاصله زمانی بین دو رکورد متوالی متفاوت است که در بالا ذکرشد)
6-محاسبه اولین زایش تا اولین تست
