بخشی از مقاله
چکيده
صنعت برق به عنوان صنعت زيربنايي و مادر نقش مهمي در توسعة اقتصادي و رفاه جوامع دارد. اهميت برق از آن جهت است که به دليل امکان به کارگيري تکنولوژيهاي مدرن تر و نيز ملاحظات زيست محيطي ، در تمامي زمينه هاي فعاليت مي تواند به عنوان انرژي مناسب انتخاب شود.
با پيشرفت و توسعة تکنولوژي، کوچکسازي و افزايش بهره وري سيستم ها و تجهيزات، با برقي شدن تجهيزات همراه است به اين معني که بسياري از فناوريهايي که از انرژي ديگري در آنها استفاده مي شده، برقي مي شوند و اين خود دليل محکمي است که بايد به اين انرژي مهم توجه جدي بشود.
با توجه به اهميت بيشتر برق در سطح جهان و در کشورهاي پيشرفته نسبت به کشورهاي درحالتوسعه ، پشتيباني مناسبي از صنعت برق و رفع چالش هاي آن به عمل مي آيد. به همين منظور مطالعات گستردهاي به منظور تعيين چالش ها و چگونگي رفع آنها انجام شده و يا در حال انجام است .
از جملة اين مطالعات «آينده نگري» صنعت برق است . در اين مقاله با استفاده از روش سناريو نويسي که يکي از ابزا هاي آينده پژوهي است ، آينده صنعت برق بررسي شده است .
کليد واژه : صنعت برق- آينده پژوهي - سناريو نويسي - نيروهاي پيشران
١-مقدمه
امروزه نه تنها توسعه ، بلکه ادامه زندگي نيز نيازمند انرژي است .در جهان امروز تأمين اين انرژي از طريق حامل هاي متنوعي مانند نفت ، گاز به صورت هاي مختلفي نظير گاز طبيعي مايع ، گاز طبيعي فشرده شده، خط لوله ، هيدرات و غيره (فراورده هاي حاصل از نفت و گاز)، زغا ل سنگ ، برق و انرژ يهاي تجديدپذير انجام مي شود . تأمين انرژ ي در کشوري مانند ايران با جغرافياي گسترده و موقعيت فيزيکي متفاوت نظير تنوع ارتفاع، آب و هوا، مسائل اجتماعي و مباحثي از اين دست ، نيازمند برنامه ريزي دقيق و علمي است [٢-١] .
عدم برنامه ريزي صحيح و مديريت نادرست در توليد، توزيع و مصرف انرژي در کشور در آينده هاي نزديک، کشور را با بحرا ن هايي جدي روبه رو خواهد کرد .اين بحران ها که در حال حاضر در قالب بحرا ن هاي کوتاه مدت نظير ضعف تأمين گاز بخش هاي مختلف در زمستان و برق مورد نياز کشور در تابستان خودنمايي مي کند ، در نهايت عامل بحران بلندمدت ديگري که توسعه نيافتگي کشور و عقب افتادن از کشورهاي منطقه است خود را نشان خواهد داد.
يکي از تفاوتهاي اصلي " توسعه يافتگي " و " توسعه نيافتگي " ، نحوه برخورد با مسائل آينده است . در حالي که کشورهاي پيشرفته آينده را طراحي کرده و مي سازند، کشورهاي کمتر توسعه يافته آينده طراحي شده توسط ديگران را سرنوشت حتمي خود مي دانند[٣].
صنعت برق به عنوان صنعت زيربنايي و مادر نقش مهمي در توسعة اقتصادي و رفاه جوامع دارد. به همين منظور مطالعات گستردهاي به منظور تعيين چالش ها و چگونگي رفع آنها انجام شده و يا در حال انجام است . از جملة اين مطالعات «آيندهنگري» صنعت برق است [٤-٣].
در کشور ما نيز صنعت برق داراي جايگاه ويژه اي است و حساسيت و اثرگذاريِ مشکلات اين صنعت بر ساير بخش هاي جامعه ، مورد توجه مسئولان و دست اندرکاران مربوطه مي باشد.
به دلايل گوناگون که مهم ترين آن به دولتي بودن صنعت برق مربوط مي شود، متأسفانه اين صنعت در مسير بحران قرار گرفته [٢]و علاوه برحذف نشاط کسب وکار بنگاهي از صنعت برق کشور، زمينة عدم بهره وري و اتلاف منابع را فراهم ساخته است به نحويکه در بعضي از شاخص ها، وضعيت جهانيِ صنعت برق کشور ما شرايط نامطلوبي دارد[٦-٥]. اين در حالي است که بيشترين سرمايه گذاري در منطقه در صنعت برق، در کشور ما اتفاق افتاده است .[٣]
آيندة صنعت برق ايران در گرو اتخاذ استراتژي و برنامه ريزي لازم به منظور تأمين منابع مالي ، رفع مشکلات زيرساختي صنعت ، استفاده از ابزارها و وسايل مدرن براي کنترل مناسب تر آن، توجه به محيط زيست و کاهش اثرات آلايندگي نيروگاهها، توانمندسازيِ نيروي انساني در توسعه و بهرهبرداري از صنعت برق و نيز پايش يک برنامه جدي براي اصلاح تدريجي نابساماني هاي موجود مي باشد .ايجاد تحديد براي قيمت گذاريِ واقعي انرژي الکتريکي مي تواند موجبات رکود بيشتر اين صنعت را فراهم آورد.[٤]
استفاده از ساير منابع انرژي براي توليد برق نظير هسته اي و انرژيهاي تجديدپذير به همراه جلوگيري از تلفات در انتقال و توزيع برق و يا فرايندهاي مصرفکنندة الکتريکي مي تواند شرايط بهينه اي را براي کارکرد صنعت برق در جهت توسعه پايدار فراهم آورد.
