بخشی از مقاله
بررسی و تحلیل محتوای کتاب فارسی سوم دبستان
حیطه های رفتاری :
حیطه شناختی : دانش آموزان در این کتاب با ساختار نظم و نثر ابتدایی، مسائل اعتقادی، ملی، هنری، اجتماعی و علمی با شیوه های خواندن و نوشتن، با زبان گفتاری و معیار، معانی مناسب و متناسب با حوزۀ نمادها، مهارت های نگرشی آشنا می شوند.
حیطه عاطفی : پرورش و تقویت علاقه و نگرش مثبت نسبت به ارج گذاری به احساسات و عواطف و افکار دیگران - بیان مناسب و مؤثر احساسات و افکار خود، نوشتن متن های کوتاه، مطالعۀ نوشته ها و قصه های ساده و مناسب – جنبه های زیبایی سخن.
حیطه مهارتی : دقت در سخن گوينده ، توسعه برقراري عاطفي با شنونده ، سخن گفتن موثر و مناسب در برابر جمع ، توانايي خواندن متن مناسب با محتواي آن ، توسعه توانايي درست ، خوانا و زيبا نويسي. توانايي بيان باورها ، احساسات و خواسته ها در قالب نوشته.
اهداف کلی و جزئی کتاب فارسی سوم :
منظور از اهداف کلی درس همان موضوع درس می باشد و منظور از اهداف جزئی شاخه هایی که مربوط به همان موضوع می باشد.
اهداف کلی فصل اول : نهادها که شامل دو درس می باشد.
درس اول ؛ بهترین سرآغاز :
هدف کلی این درس :
1 ) تقویت روحیۀ سپاس گزاری از خداوند ؛
2 ) کمک خواستن از خداوند در انجام کارها ؛
3 ) قدردانی از پدر و مادر و آموزگار ؛
4 ) آشنایی با مترادفها.
درس دوم ؛ لبخند نقاشی ها :
هدف کلی این درس :
1 ) آشنا شدن دانش آموزان با نهاد خانواده ؛
2 ) بیان عواطف و احساسات به وسیله نقاشی ؛
3 ) علاقه مندی و مهربانی به افراد بزرگسال ؛
4 ) استفادۀ مناسب از اوقات فراغت. .
اهداف کلی فصل دوم بهداشت که شامل دو درس می باشد.
درس سوم ؛کرۀ زمین :
اهداف کلی این درس عبارتند از :
1 ) آشنایی با بهداشت و محیط زیست ؛
2 ) کسب مهارت در گزارش نویسی ؛
3 ) تقویت مهارت یادداشت برداری ؛
4 ) تقویت روحیه تفکر و مشورت.
درس چهارم ؛ حرفهای یک نقاشی :
اهداف کلی این درس عبارتند از :
1 ) تقویت روحیه توجه به بهداشت و حفظ محیط زیست ؛
2 ) تقویت روحیه مهربانی به حیوانات ؛
3 ) آشنایی و کسب مهارت در کاربرد نقش نمای راه ؛
4 ) واژه آموزی از طریق محور همنشینی.
اهداف کلی فصل سوم اخلاق و فردی و اجتماعی که شامل دو درس است.
درس پنجم : خود را دست کم نگیریم :
1 ) تقویت روحیه اعتماد به نفس .
2 ) پرورش توانایی های فردی .
3 ) آشنایی بازیانهای خودپسندی و تک روی .
4 ) آشنایی با ورزشها و موقعیتهای جانبازان.
درس ششم ؛ فداکاران :
1 ) تقویت روحیه فداکاری و ایثار .
2 ) آشنایی با افراد فداکار و نمونه ای از فداکاریها.
3 ) قدرشناسی از شهدا و انسانها بزرگ.
4 ) آشنایی با کلمات هم معنی و مترادف.
اهداف کلی فصل چهارم داشتن و دانشمندان که شامل دو درس می باشد.
درس هفتم ؛ پرواز :
1 ) آشنایی با تاریخچه پرواز .
2 ) آشنایی با وسایل نقلیه جدید و قدیم.
3 ) آشنایی با فضا و فضانورد .
4 ) علاقمندی و توجه به اختراعات.
درس هشتم ؛ سلام آقای بِل :
1 ) آشنایی با وسایل ارتباطی .
2 ) آشنایی با مخترع تلفن .
3 ) علاقمندی و توجه به اختراعات علمی .
4 ) آشنایی با بعضی از تلفنهای ضروری.
اهداف کلی فصل پنجم مسائل دینی که شامل دو درس است.
درس نهم ؛ امام و پروانه :
1 ) آشنایی با حضرت علی (ع) صفات پسندیدی آن حضرت .
2 ) توجه و علاقمندی به مهربانی به کودکان یتیم .
3 ) ایجاد نگرش مثبت به انجام کارهای نیک.
درس دهم ؛ روز زیبائی زندگی :
1 ) آشنایی و توجه به سن تکلیف .
2 ) توجه و علاقمندی به انجام فرایض دینی مثل نماز .
3 ) تقویت روحیه مسئولیت پذیری .
4 ) ایجاد نگرش مثبت نسبت به انجام کارهای نیک.
اهداف کلی فصل ششم ملی و میهنی که شامل یک درس است.
درس یازدهم ؛ ای ایران ای وطن من :
1 ) آشنایی و علاقمندی به ایران .
2 ) تقویت روحیه میهن دوستی و دفاع از میهن .
3 ) تقویت روحیه سخت کوشی و مهربانی .
4 ) آشنایی و علاقمندی به دانشمندان و شاعران و قهرمانان بزرگ ایرانی.
اهداف کلی فصل هفتم طبیعت که شامل دو درس می باشد.
درس دوازدهم : کوه نوردی :
1 ) با توجه و علاقمندی به ورزش کوه نوردی .
2 ) تقویت روحیه تعاون و همیاری .
3 ) آشنایی و کسب مهارت در یادداشت برداری .
4 ) آشنایی و علاقمندی به طبیعت.
درس سیزدهم ؛ اگر جنگل نباشد :
1 ) شناخت و حفظ منابع ملی .
2 ) آشنایی با جنگل و فواید آن .
3 ) آشنایی با چگونگی استفاده ی صحیح از اوقات فراغت ؛
4 ) آشنایی با چهار فصل.
اهداف کلی فصل هشتم : هنر و ادبیات که شامل دو درس می باشد.
درس چهاردهم ؛ خارکن و حاتم طایی :
1 ) آشنایی با سعدی و آثار آن.
2 ) آشنایی با قصه و حکایت و افسانه .
3 ) تقویت روحیه تلاش و کوشش در زندگی .
4 ) تقویت روحیه بخشندگی و جوانمردی و مهمان گذاری.
درس پانزدهم ؛ مداد رنگی ها :
1 ) آشنایی با هنر نقاشی .
2 ) آشنایی با رنگ ها .
3 ) توجه به استفاده صحیح از ابزار .
4 ) توجه و علاقمندی به شرکت در نمایشگاه.
اهداف کلی فصل اول نهادها :
حیطه شناختی : آشنایی با نهاد خانواده
حیطه عاطفی : تقویت حس زیباشناسی
حیطه مهارتی : تقویت مهارت تصویر خوانی
اهداف کلی فصل دوم بهداشت :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی موضوعات و مسائل بهداشتی
حیطه عاطفی : تقویت روحیه و رعایت نکات بهداشتی در زندگی فردی
حیطه مهارتی : گسترش مفاهیم بهداشتی.
اهداف کلی فصل سوم اخلاق فردی و اجتماعی :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی جلوه های فردی
حیطه عاطفی : پرورش روحیه احترام به انسان های فداکار و ایثارگر
حیطه مهارتی : توانایی انجام کارهای خلاق در زندگی فردی و اجتماعی.
اهداف کلی فصل چهارم دانش و دانشمندان :
حیطه شناختی : آشنایی با دستاوردهای ملی و برخی دانشمندان
حیطه عاطفی : پرورش روحیۀ توجه به اختراعات و اکتشافات و نقش آنها در زندگی
حیطه مهارتی : توانایی انجام فعالیت های یادگیری مربوط به دانش و دانشمندان
اهداف کلی فصل پنجم مسائل دینی :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی مفاهیم و ارزش های دین اسلام
حیطه عاطفی : ایجاد علاقه نسبت به برخی از ارزشها و چهره های دینی
حیطه مهارتی : گسترش مفاهیم مربوط به دین و مسائل دینی.
اهداف کلی فصل ششم ملی و میهنی :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی چهره های ملی و برجسته ایران
حیطه عاطفی : پرورش روحیه میهن دوستی و علاقمندی به وطن
حیطه مهارتی : توانایی گسترش مفاهیم مربوط به مسائل ملی و میهنی.
اهداف کلی فصل هفتم طبیعت :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی مسائل و مفاهیم مربوط به منابع طبیعی و ملی
حیطه عاطفی : پرورش روحیه علاقمندی به محیط زیست و طبیعت
حیطه مهارتی : تقویت توانایی، استفاده درست و مناسب از منابع طبیعی.
اهداف کلی فصل هشتم هنر و ادبیات :
حیطه شناختی : آشنایی با برخی متون ادبی
حیطه عاطفی : ایجاد علاقه به حکایات و داستان های کهن و نو
حیطه مهارتی : توانایی گسترش مفاهیم تازه درباره هنر و ادب.
مدل هفتم
تحلیل تصاویر و متن نوشتاری :
هدف : بررسی میزان تناسب پیام و تصاویر با متن نوشتاری کتاب درسی.
فصل اول : نهادها
درس اول : تصاویر از نظر رنگ و اندازه و محل قرارگرفتن آن در صفحه کتاب متناسب می باشد ولی با توجه به محتوای متن بهتر بود که تصویری از سپاسگزاری و دعا در این صفحه گنجانده می شد.
درس دوم : تصویر این درس متناسب با محتوا می باشد اندازه و رنگ آمیزی نیز تنوع بیشتری دارد.
فصل دوم : بهداشت
درس سوم : تصویر این درس پیام متن را به طور واضح نمی رساند به دلیل نوع رنگ آمیزی و نامشخص بودن تصاویر.
درس چهارم : تصویر این درس واضح و روشن است و پیام متن را به روشنی به دانش آموزان انتقال می دهد.
فصل سوم : اخلاق فردی و اجتماعی
درس پنجم : تصویر این درس متن پیام را به خوبی انتقال می دهد، یکی از تصاویر این درس از لحاظ رنگ آمیزی و نشان دادن موقعیت کرم شب تاب و نوری که از آن می تابد متناسب با محتوا و درک دانش آموزان نمی باشد.
درس ششم : فداکاران. تصاویر این درس در خصوص شخصیت های فداکار می باشد که دو تصویر اول پیام متن را به خوبی انتقال می دهد. ولی تصویر سوم همراه با متن می تواند پیام لازم را به دانش آموز انتقال بدهد. چون هم از لحاظ رنگ آمیزی و هم از لحاظ نشان دادن موقعیتها که دارد در آن قرار دارد نامفهوم می باشد و به طور واضح پیام متن را نمی رساند.
فصل چهارم : دانش و دانشمند
درس هفتم : در این درس ابتدا متن درس در یک صفحه نوشته شده، سپس یک صفحه به تصویر متن اختصاص داده شده که بهتر بود تصویر همراه با متن در یک صفحع قرار می گرفت و بهتر بود که از رنگهای روشن استفاده می کردند.
درس هشتم : در این درس با توجه به متن درس بهتر بود تصویر یک آموزگار که دستگاه تلفن به همراه دارد وارد کلاس می شود را نشان می داد، در حالی که به نظرگروه تصویر کتاب پیام محتوا را نسبتاً می رساند ولی از لحاظ رنگ آمیزی و طرح جذابیت کافی را برای دانش آموزان ندارد.
فصل پنجم : مسائل دینی
درس نهم : تصویر این درس هم از لحاظ انتقال پیام محتوا و هم از لحاظ تنوع رنگ و سبک نقاشی مناسب می باشد و جذابیت بیشتری برای دانش آموزان دارد.
درس دهم : تصویر در جای مناسبی قرار گرفته، از لحاظ رنگ آمیزی شاد و جذلبیت بیشتری دارد. 2 تصویر این درس متن را به وضوح می رساند.
فصل ششم : ملی و میهنی
درس یازدهم : تصاویر این درس کاملاً شخصیت ها و مکان های معروف ملی را به دانش آموزان می شناساند و جایگاه این تصاویر در حاشیه درس موجب توجه بیشتر دانش آموزان می باشد.
فصل هفتم : طبیعت
درس دوازدهم : تصاویر این درس از لحاظ قرارگرفتن در هر صفحه و اندازه در رنگ آمیزی آن متناسب با روحیه دانش آموزان برده و برای آنان جالب می باشد.
درس سیزدهم : تصاویر این درس با توجه به متن درس که خیلی هم زیاد نمی باشد بسیار معنادار و از نظر نوع رنگ آمیزی و طرح بسیار مناسب است به طوری که در 2 صفحه کاملاً از عکس و تصویر استفاده شده و متن خیلی کوتاهی نیز در حاشیۀ تصویر قرار دارد که جذابیت بیشتری دارد.
فصل هشتم : هنر و ادبیات
درس چهاردهم : تصویر این درس پیام متن را به خوبی می رساند، اینکه متن در وسط تصویر قرار گرفته جذابیت خاصی دارد و بیشتر جلب توجه می کند، از لحاظ رنگ و اندازه نیز به نظر این گروه متناسب با متن می باشد.
درس پانزدهم : تصویر این درس نسبت به محتوا کمتر می باشد و متن طولانی باعث خستگی دانش آموزان می باشد ولی تصاویر از نظر رنگ آمیزی و اندازه مورد قبول می باشد.
روش شمارش :
تصاویری که به اندازه یک صفحه کامل است : 13 (ضریب 4 ) 62%
تصاویری که 3/2 صفحه هستند : 14 (ضریب 3 ) 42%
تصاویری که 2/1 صفحه هستند : 4 (ضریب 2 ) 8
تصاویری که 4/1 صفحه هستند : 9 (ضریب 1 ) 9
روش شمارش پاراگراف (جمله در واحد محتوا ) :
فصل اول : درس اول 3 پاراگراف با ضریب 1 3 = 1×3
درس دوم : 4 پاراگراف 4 = 1 × 4
فصل دوم : 11 پاراگراف
درس سوم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
درس چهارم : 5 پاراگراف (1) 5 = 1 × 5
فصل سوم : 10 پاراگراف
درس پنجم : 4 پاراگراف 4 = 1 × 4
درس ششم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
فصل چهارم : 11 پاراگراف
درس هفتم : 5 پاراگراف 5 = 1 × 5
درس هشتم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
فصل پنجم : 12 پاراگراف
درس نهم : 6پاراگراف 6 = 1 × 6
درس دهم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
فصل ششم : 6 پاراگراف
درس یازدهم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
فصل هفتم : 9 پاراگراف
درس دوازدهم : 5 پاراگراف 5 = 1 × 5
درس سیزدهم : 4 پاراگراف 4 = 1 × 4
فصل هشتم : 11 پاراگراف
درس چهاردهم : 6 پاراگراف 6 = 1 × 6
درس پانزدهم : 5 پاراگراف 5 = 1 × 5
نتیجه گیری :
62% این کتاب تصاویرشان به طور کامل یک صفحه را به خود اختصاص داده است و کل محتوای این کتاب 80 پاراگراف می باشد که برای یادگیری بهتر، مؤثرتر خواهند بود اما طبق مدل هفتم و نظریه هایی که با استفاده از مدل های دیگر گروه ها ارائه داده اند.
این نتیجه گیری به دست آمده که اگر تصاویر در سمت چپ کتاب و در قسمت بالا گنجانده می شد یادگیری بهتر و باثبات تر انجام می گرفت، اما ایراداتی که ما از این کتاب آوردیم مثلاً درس ما فقط یک کره ی زمین داریم. صفحه 27 تصاویر مرتبط با محتوا نیست بهتر بود که از رنگ های روشن و تصویر واضح استفاده می کردند.
درس خود را دست کم نگیرید صفحه 45 در مورد تصویر کرم شب تاب و نوع رنگی که در آن به کار رفته بهتر بود که برای نور از رنگ سفید استفاده می کردند.
