بخشی از مقاله
چکیده
در طراحی مبلمان شهري، باید ارسال پیام براي شهروندان با توجه به زبان و شیوه خصیصه هاي فرهنگی و هویت هر جامعه باشد، تا براي شهروندان قابل لمس تر بوده و ارتباط بصري ایجاد کند و در طراحی مبلمان شهري تطابق بین فرم و عملکرد که مکمل هم میباشند، حائز اهمیت است و اینکه این طراحی چگونه و در چه مکانهایی، با توجه به هویت شهر و جامعه طراحی شوند، خود نگرشی مهم براي آیتم هایی است که ما در طراحی مبلمان شهري انتخاب می کنیم. در این راستا میتوان به المان هاي درون شهر و پاركها اشاره کرد که نقش موثري در القاء هویت شهري و تقویت حس مکان شهروندان داشته و باید طوري طراحی شوند که خوانایی آنها از سوي شهروندان و هماهنگی طرح آنها با وقایع و اتفاقات آن مکان سازگاري داشته باشند و این مستلزم آن است که به نقاطی از قبیل ایست ها و مکث ها، گذرها، آمد و شدهاي جمعیتی توجه داشته باشیم تا تطابق بین فرم و عملکرد را در طراحی رعایت کرده باشیم، این مقاله سعی بر آن دارد تا به بررسی مبلمان شهري از حیطه منظر شهري و هویت شهري بپردازد چرا که فضاها و محیطهاي انسان ساخت خود نماد آینهاي است که هویت شهري را منعکس می کنند.
کلمات کلیدي: هویت شهري، ارتباط بصري، المان شهري، مبلمان شهري
-1 مقدمه
انسان زمانی انسان می گردد که داراي ه ویت باشد و بتواند از منیت خود حرفی داشته باشد و این نیز ریشه در فرهنگ آن جامعه اي دارد که انسان در آن زندگی می کند، پس باید با آن آشنا شود و با بهره گیري از آن، هم خود و هم جامعه خود را باور کند. امروزه در سراسر جهان، طراحی محیط و مبلمان شهري در حیطه هویت و فرهنگ جامعه و شهروند می باشد و در کشور ما نیز طراحی مبلمان شهري حول محور باورها، دیده ها و فرهنگ جامعه ماست . در واقع طراحی مبلمان شهري از اندیشه ها و هویت یک جامعه برخواسته، به طوري که با هنر و خلاقیت ادغام شده و به گونه اي جاودان و ماندنی می شود که، بر همه اقشار جامعه نیز تأثیر گذار گردد. بنابر آنچه بیان شد اولین نقشی که براي طراحی مبلمان شهري قائل می شویم، همان برقراري ارتباط بصري مناسب بین طرح و انسان است و یا به زبانی دیگر، همان ارتباط بین مبلمان شهري و هویت انسان می باشد و در دومین نقش خود، وظیفه زیب اسازي محیط را بر عهده می گیرد چرا که انسان زیبا پسند است و همین ویژگی در
المان هاي شهري باعث آرامش انسان می شود.
- مبلمان شهري
مجموعه اجزایی که در فضاهاي شهري چیده می شوند و به استفاده عموم جهت رفع نیازهاي زیست محیطی می رسند و منظر و هویت شهري را تحت شعاع قرار می دهد را مبلمان شهري گویند. نقش اصلی مبلمان شهري در سطح خیابان ها و فضاهاي شهري ایجاد مکانهایی است که زبان ناطق هویت انسان و منظر شهري مطلوب باشد. مبلمان شهري مثل هر عنصر
1
دیگري در سیماي شهر تاثیرگذار است و باید در این حوزه با طراحی و برنامه ریزیهاي دقیق، متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم مردم حرکت کرد.
مبلمان شهري خود انواع مختلفی دارد که هر کدام، از حیطه طراحی شهري، در راستاي هویت شهر و سیماي آن گام بر می دارد و آینه اي از فرهنگ شهر است، که از انواع این مبلمان می توان به صندلی ها و نیمکت ها، ایستگاه هاي اتوبوس، سطل هاي زباله، بیلبوردها و تابلوهاي آگهی، المان ها و نمادهاي شهري و ... اشاره کرد، که خصوصیات منحصر به فرد هر کدام از این مبلمان ها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چرا که با طراحی درست و مناسب هر کدام از آنها با توجه به خصوصیات و نحوه مکانیابی مناس ب آنها، می توانند در جهت تأمین نیاز شهروندان و القاء هویت آنها نقش مؤثري را ایفا کنند. اجزاي مبلمان شهري، دو ویژگی اساسی دارند: کارکردي بودن و زیبایی، که در صورت داشتن هر دو ویژگی، میتوانند نیاز عملکردي و بصري شهروندان را همزمان برآورده سازند. البته این امر، مستلزم در نظر گرفتن مقوله هاي متعددي در طراحی اجزاي مبلمان شهري است که نه تنها رنگ، هماهنگی با محیط پیرامون، دوام، ایمنی، و اقتصادي بودن آنها مورد نظر است،
بلکه باید از نظر عملکردي، جانمایی مناسبی در سطح شهر داشته باشند تا بتوانند پاسخگوي نیاز شهروندان باشند.
از خصوصیات مهم اجزاي مبلمان شهري وابسته بودن آنها به فرهنگ است. اینکه هر کدام از مبلمان شهري را در کجا قرار بدهیم و این چیدمان چقدر با استانداردهاي تکنیکی که در فضاي عمومی بکار می بریم، مطابقت دارد خود نگرشی که باید مورد تأمل قرار گیرد . در طراحی شهري، چگونه مبله کردن فضاهاي شهري از اهمیت ویژه اي برخوردار است؛ براي مثال، چطور خیابان ها را از روشنایی مطلوب برخوردار کنیم و آیا نشانه هاي شهري و تابلوهاي راهنما خوانا هستند و یا در مورد ایستگاههاي اتوبوس، که یکی از مهمترین اجزاي مبلمان شهري محسوب می شود و نقش مهمی در فرهنگ شهرنشینی دارد، باید طوري طراحی شوند که جذابیت آنها، شهروند را به استفاده از آن راغب کند و میدان دید مناسبی را داشته باشد بدین معنا که براي شهروندان حتی با کمی مسافت قابل شناسایی باشند، البته شایان ذکر است، ایستگاه هاي اتوبوس بهترین مکان براي تبلیغات مورد نیاز شهروندان می باشد، که این تبلیغات باید قابل فهم بوده و محدود به ضرورت ها شوند. در کل، اجزاي مبلمان شهري باید طوري در فضا مکانیابی شوند که فضاهاي شهري به عنوان فضاي تنفسی و تعامل حوادث اجتماعی براي
شهروندان باشد.
