بخشی از مقاله
بررسي تاريخچه تربيت معلم در ايران
خلاصه
در اين تحقيق به بررسي تاريخچه تربيت معلم در ايران پرداخته شده است . معمولا آموزش و پرورش هر کشوري توسط معلمان آن کشور شکل مي گيرد که بايستي سطح دانش آنها در تمام زمينه ها افزايش يافته تا تأثيرات مثبتي بر دانش آموزان داشته باشد.در اين تحقيق به بررسي دوره هاي مختلف سير تحول نظام تربيت معلم ايران پرداخته شد که اين دوره ها به ٥ دوره مهم به شرح زير ديده مي شود :١-دوره تاسيس دارالمعلمين ودار المعلمات وديگر مراکز تربيت معلم در ايران ٢-دوره تاسيس دانشسراي هاي مقدماتي وعالي و ديگر مراکز وتصويب قانون تربيت معلم ٣- دوره باز نگري در بر نامه هاي تربيت معلم مراکز ٤- دوره رويکردهاي مختلف به تربيت معلم ، تعطيل يا محدود شدن تدريجي مراکز تربيت معلم ٥- دوره تاسيس دانشگاه فرهنگيان
کلمات کليدي : تربيت معلم ، سير تاريخي تربيت معلم ، دانشگاه فرهنگيان
مقدمه
آموزش پرورش فر آيندي است که به وسيله آن انسان مي کوشد دستاورد فرد و آرمانهاي خود را براي زندگي بهتر به کودکان خود منقل کند اين فر آيند ها بلا فاصله پس از تولد ، درست از زماني شروع مي شوند که پدران ومادران مي خواهند رفتارهاي مطاق با فرهنگ خود را به کودکان ياد دهند . مثلا به آنها ياد مي دهند که چگونه صداهاي نامفهوم بچگتنه خود را به تکلم تبديل کنند . ويا با ارائه سر مشق ها وتوسل به دستورات سعي مي کنند آن گونه نگرش ها ارزش ها مهارت ومعرفتي را در کودکان به وجود مي آورند که تعيين کننده روند عمليات وحاکم بر رفتار آنان در تمامي دروران زندگي باشند از طرف ديگر ، تحصيل آموزشگاهي يا آموزش وپرورش رسمي مر کب از تجاربي است که به طور عمدي تنظيم ومورد اجرا گذاشته مي شوند . تا کودکان کمک کنند آن چيزهاي را ياد بگيرند که بزرگسالان يادگيري آنها براي کودکان لازم وضروري مي دانند . نيز ياد بگيرند که در موقعيت هاي گوناگون چگونه بايد عکس العمل هاي متناسب از خود نشان دهند ( پور ظهير ، . ( 1390
از نظر ديويي آموزش پرورش دوباره ساختن يا سازمان دادن تجربه است .به منظور اينکه معناي تجربه گسترش پيدا کند وبراي هدايت وکنترال تجربيات بعدي ، فرد را بهترقادر سازند
آموزش و نظام آموزشي هر کشور توسط معلمان آن کشور شکل مي گيرد . وهرچه سطح دانش وتوانايي آن علمان بيشتر باشد آن نظام موفق وپويا وپويا تر است . معلم ، کار گزار اصلي تعليم تربيت وروح نظام آموزشي است ويا کوششي خردمندانه ي اوست که اهداف متعالي نظام آموزش مطلوب است تحقق مي باد و آنچه کودکان ، نوجوانان وجوانان ،در مدرسه کسب مي کنند متاثر از خصوصيات کيفيت شايستگي هاي علمي ، فرهنگي ، ديني اجتماعي ، اخلاقي ، معنوي معلمان است . تربيت معلم به نوعي آموزش عالي گفته مي شود که هدف آن تربيت و پرورش آموزگار براي سطوح مختلف آموزشي از دبستان تا دبيرستان است . دانشگاه فرهنگيان دانشگاهي است ،که براي تامين ، تربيت و توانمند سازي منابع انساني ، وزارت آموزش پرورش پيشرو در آموزش و پرورش و پژوهش ، توليد و ترويج علم نافع مورد نياز آموزش پرورش ، سرآمد در آموزش و شايستگي هاي حرفه اي و تخصصي تربيت محور ، توانمند در بهره گيري از فناوري نوين آموزشي و تربيتي در انجام ماموريت ها مبتني بر نظام اسلامي ، توانمند در زمينه سازي براي شکوفاي فطرت ، استعدادها و شکل گيري هويت يک پارچه اسلامي - ايراني انقلابي دانشجو معلمان ، بر خوردار از هيات علمي و مديران موفق ، آراسته به فضايل اخلاقي عامل به عمل ، صالح ، تعالي جو و تحول آفرين ، باورمند به جامعه عدل جهاني ( فرهنگيان ، ١٣٩١ ) .
نگاهي اجمالي به رويداد هاي تربيت معلم در سده هاي گذشته که متاثر از موقعيت هاي تاريخي ،اجتماعي ، سياسي و فرهنگي دوران هاي متفاوت بوده است ، اين امکان را به ما مي دهد تا با ديدگاهها و شيوه ها ي تربيتي معلمان در سده پيشين آگاهي مي يابيم به گواه تاريخ تحول آموزش پرورش در سد هاي گذشته به ويژه در ايرا ن باستان ، معلمان مهم ترين نقش را در تربيت نوباوگان و انتقال تمدن ، فرهنگ و دانش گذشتگان به نسل هاي آينده بر عهده داشتند . در آن دوران سرچشمه تربيت ، دين و پندنامه زرتشت بود که پدر و مادر را مسئول تربيت فرزند مي شناخت آموزش رسمي به شاهزادگان و روحانيان و بزرگزادگان اختصاص داشت و در روش تدريس به جنبه هاي علمي آموزش توجه زيادي مي شد ( الماسي ، ١٣٨٠ ) .
تا زمان تاسيس دار المعلمين ودالمعالمات در سال ١٢٩٧ ه ش معلمان معلمان مکتب خانه ها ومدارس در مراکزي که اختصاص به تربيت معلم داشته باشد تربيت نمي شدند . معلمان مدارس معمولا از ميان طلاب ساعي و با استعداد آماده مي شدند . به آنها اجازه نامه اعطا مي شد که در واقع دانشنامه يا گواهي نامه معلمي نيز بود و توسط استاد و به خط وي نيز نوشته مي شد و در آن به تفصيل موفقيت علمي و نفساني متعلم شرح داده مي شد . با تاسيس دالفنون در سال ١٢٢٨ هش و شکل گيري وزارت علوم در سال ١٢٣٢ ه ش و ايجاد مدارس جديد در شهرداري اروميه ، تبريز ، اصفهان و تهران و تصويب قانون اساسي معارف در سال ١٢٩٠ ه ش ، وتعيين چهار درجه براي تحصيل شامل ( دبستان ، شهر ، دبيرستان و مدارس عالي ) نياز به معلم خوبي احساس گرديد ( صافي ، ) .
در اين دوره براي نخستين بار ، معلمان همانند ساير کار کنان دولت سمت ديواني پيدا کردند وبه تدريج موقعيت اجتماعي آنان به دليل پيدايش سبک جديد که متاثر از ممالک اروپا وگسترش روز افزون تعليمات عمومي وسواد آموزي بود از محاق ابهام بيرون آمد ونقش واقعي معلمان در عرصه تعليم وتربيت بارز تر گرديد ( آقازا ده ، ١٣٨٢ ) . طي اين دور انديشه مدارس جديد درصد خواست هاي نو انديشان داخل وخارج از کشور قرار گرفت وتربيت معلم براي کانون هاي آموزشي به نظور هماهنگي باشرايط جديد تحولات فرهنگي از اولويت خاص بر خوردار شد . بايد اذعان کرد تا اين زمان کوششي هدفمند براي استقرار يک نظام فراگير تربيت معلم نه از سوي دلتمردان نه از سوي آزادي خواهان و فرهنگ دوستان به عمل نيامده بود به طوريک طي اين مدت معلمان مراکز آموزشي با ذوق سليقه شخصي ، بر نامه ي را براي مدارس وکلاس درس تنظيم مي کردند تا اينکه در سال ١٢٩٧ ه ش مجلس به حکم ضرورت لايحه تاسيس (( دار المعلمعين ))(( ودالمعلمان )) را تصويب رساند و بدين سان ايجاد مراکز تربيت معلم براي پسران و دختران جنبه قانوني به خود گرفت ( سيمن درکي ، ١٣٨٤ ) . و مراکز تربيت معلم به شرح زير تاسيس و توسعه يافتند :
١-دوره تاسيس دارالمعلمين ودار المعلمات وديگر مراکز تربيت معلم در ايران ( از ١٢٩٧ تا ١٣١٢ ه ش )
٢- دوره تاسيس دانشسراي هاي مقدماتي وعالي و ديگر مراکز وتصويب قانون تربيت معلم از ( ١٣١٢ تا ١٣٥٧ ه ش )
٣- دوره باز نگري در بر نامه هاي تربيت معلم مراکز از سال ١٣٥٨ تا سال ١٣٨١ ه ش )
٤- دوره رويکردهاي مختلف به تربيت معلم ، تعطيل يا محدود شدن تدريجي مراکز تربيت معلم (از ١٣٨١ تا ١٣٨٧ه ش )
٥- دوره تاسيس دانشگاه فرهنگيان در سال ١٣٩٠ وشروع به کار در سال ١٣٩١
١- دوره تاسيس دالمعملين ودارالمعالمات وديگر مراکز تربيت معلم از ١٢٩٧تا ١٣١٢
نخستين گام در راه تربيت وتامين معلان مدارس ابتدايي ومتوسطه ، تصويب قانون تاسيس دارالمعلمين ودارلمعلمان در سال ١٢٩٧ ه ش از سوي مجلس شوراي ملي بود از اين تاريخ ايجاد مراکز تربيت معلم زن ومرد صورت قانوني به خود گرفت
