بخشی از مقاله
چکيده
امروزه گردشگري به عنوان سومين صنعت پس از نفت و خودرو سازي و پوياترين صنعت از لحاظ تحرک و ايجاد زمينه هاي اشتغال و توسعه همه جانبه در جهان به خودنمايي پرداخته است وبا ايجاد فرصتي راهبردي سبب تنوع اقتصاد جوامع محلي ، ايجاد فرصت هاي شغلي و افزايش سطح درآمد در نقاط جهان شده است .. ورزش نيز به عنوان يکي از صنايع بزرگ و با اهميت در دنياي کنـوني مطرح مي باشد که از تلفيق آنها يکي از شگفت انگيزترين صنايع خدماتي مدرن به نام صنعت "گردشگري ورزشي " بـه وجـود آمـده است . اين شاخه از گردشگري درچنددهه اخيررشد فراواني داشته است وبسياري ازکشـورهادراين زمينـه اقـدام بـه پژوهش ،برنامـه ريزي،سرمايه گذاري وبازاريابي کرده وازايـن محـل توانسـته اندگردشـگري رادرکشورخودتوسـعه داده وازفوايـدزيادآن درزمينـه هـاي اقتصادي بهره مند گردند. استان اصفهان نيز با دارا بودن منابع و جاذبه هاي متعدد طبيعي ورودخانه هاي متعدد يکي از استان هـاي اثرگذار در زمينه توسعه گردشگري ورزشي مي باشد. اما متأسفانه ، فقدان شناخت کافي از انواع ورزش هـاي آبـي ، عـدم مـديريت و نبود استراتژي هاي مدون و مشخص باعث غفلت از اين حوزه و از دست رفتن فرصت هاي منحصربه فرد موجود در اين اسـتان شـده است .هدف اين پژوهش بررسي نقش توانمديهاي غارها هاي استان اصفهان در توسعه گردشگري ورزشـي در اسـتان اصـفهان مـي باشد.واز مدل SWOT براي تحليل آن استفاده شده است . روش پژوهش براساس هدف کاربردي و بر اسـاس ماهيـت توصـيفي موردي است . جهت جمع آوري اطلاعات از پرسش نامه استفاده شده است .نتايج پـژوهش نشـان داد نبـودافراد متخصـص در حـوزه ورزش هاي غار نوردي، کمبود امکانات رفاهي وحمل ونقل مناسـب بـراي گردشـگران ورزشـي،تبليغات بسـيار کـم در ايـن زمينـه وناشناخته بودن اين ورزش براي مردم در ضعف اين ورزش در توسعه گردشگري ورزشي استان نقش دارند. در پايان نيز سعي شده است راهکارهايي به منظور استفاده بهينه از قابليت ها و امکانات موجود در صنعت گردشگري ورزشي غار نوردي استان اصفهان ارائه گردد.
واژه هاي کليدي: گردشگري،گردشگري ورزشي،غار، اصفهان
-مقدمه
گردشگري به عنوان بزرگترين صنعت جهان در حال حاضر در جوامع اجتماعي به عنوان يک پديده جهاني به رسميت شناخته شده است . صنعت گردشگري باعث بوجود آمدن ١٩٢ ميليون شغل مي شود که ٣ درصد اشتغال جهاني است . برآورهاي سازمان جهاني گردشگري نشان مي دهد ميانگين نرخ رشد گردشگري جهاني بـراي دوره ٢٠١٠-١٩٩٠ حـدود 1/4 اسـت (پـورخليلي واسـتادي، ١٣٨٦ ). ورزش به عنوان يکي از صنعت مهم ، به يکي از متداول ترين عوامل ايجاد انگيزه براي گردشگران در سراسر جهان تبديل شده و کشورها براي کسب درآمد بيشتر به روشهاي جديد و ارائه نوآوري در اين صنعت تمايل پيدا کرده اند. ورزش اين توانـايي را دارد که گردشگران زيادي را به خود جلب کند و روش بسيار خوبي براي جمع کردن اقوام و ملل مختلف به گردهم بـراي اشـتراک شاديها و هيجانات آنهاست . برگزاري مسابقات ورزشي تغييرات بسياري را براي شهرهاي ميزبان از نظر فيزيکي اجتماعي اقتصـادي و فضايي بهمراه دارد . سود حاصله از گردشگري ورزشي در پشت صحنه ورزش و مسابقات ورزشي موجـب مـي شـود . بسـياري از شهرها و کشورها اين فرصت را بسيار مغتنم بشمارند و به جذب گردشگران بپردازند . گردشگري ورزشي در دهه هاي اخيـر شـکل جديدي از گردشگري محسوب مي شود . به طوريکه گردشگري و ورزش به هم وابسته و مکمـل يکديگرنـد . ( ٢٠٠٥,Mohsin).
سجادي وافروزه (١٣٩١ : ١٢٨ ١١١) در پژوهشي به طراحي مفهوم سيستم اطلاعـات گردشـگري ورزشـي پرداختنـد و بـه ايـن نتيجه رسيدند که بين سيستم هاي اطلاعاتي موجود گردشگري با طرح مفهومي مطلوب از نظـر سـرعت ،مـرتبط بـودن و دقـت و صحت اطلاعات تفاوت معناداري وجود دارد. موسوي گيلاني و همکاران (١٣٩١ : ١٢٤- ١٠٧ ) در پژوهشي بـه بخـش بنـدي بـازار گردشگري خارجي بر اساس مليت ، جاذبه هاي طبيعي و ارائه مدل بازار هدف پرداختند ، که چهره مدل اکشتافي ٦٢/٩درصـد بـازار هدف گردشگري ايران براي گردشگران خارجي را تعيـين و پـيش بينـي مـي کنـد کـوزه چيـان و همکـاران (١٣٩٠ : ٣٣-١٩) در پژوهشي به نقش ابعاد کيفيت خدمات گردشگري در رضايتمندي گردشگران ورزشي پرداختند و دريافتند که هر يک ابعاد کيفيـت خدمات گردشگري تاثير بخصوصي روي گردشگران ورزشي دارد که بايد به آن توجه کرد . هنري (١٣٩٠: ١٠٣ -٩٥ ) در پژوهشي به بررسي نقش گردشگري ورزشي در اشتغال و در آمد زايي از ديدگاه گردشگران و مـديران ذيـع النفـع پرداختنـد کـه نشـان داد
صنعت توريسم ورزشي در ايجاد اشتغال و در آمد زايي کشور ميزبان نقش زيادي دارد ابراهيم زاده و همکاران (١٣٩٠ : ١٢٦ -١١١ ) در پژوهشي به گردشگري ورزشي و مکان گزيني بهينه فضايي مکاني با تاکيد بر تابش خورشيد بـر کوههـاي پـر آب بيسـتون کرمانشاه پرداختند و نشان داد که مساحت پهنه هاي مساعد آزيموت تابش ، تفاوت فاحشي با پهنه هـاي مسـاعد ، بـدون در نظـر گرفتن جهت تابش داردگراوند(١٣٨٥ :٦٣) درپايان نامه خود به بررسي عوامل در گردشگري ورزشي استان لرسـتان پرداخـت وبـه اين نتيجه رسيد که جاذبه هاي مربوط به ورزش هاي زمستاني جاذبه هاي مربوط به کوهنوردي و غارنوردي به ترتيب در اولويت سوم و دوم توسعه گردشگري ورزشي کشور قرار گرفتند گيبسون و همکاران (٢٠١٢) در پژوهشـي در مـورد رويـداد گردشـگري ورزشي (گردشگري پايدار) در بررسي از شش رويداد در زمان ١٨ ماه ، در مورد متغير اقتصادي به اين نتيجـه رسـيدند کـه حضـور تماشاگران در محل برگزاري، باعث رفاه مالي افـراد و ايجـاد شـغل و تزريـق پـول در آن جامعـه مـي شـود. شـونک و چـلادوري (٢٠٠٨)در پژوهشي به بررسي کيفيت خدمات گردشگري پرداختند و به اين نتـايج رسـيدند کـه کيفيـت خـدمات گردشـگري در برگيرنده کيفيت دسترسي ، کيفيت مجموعه ورزشي، کيفيت اقامتگاه و کيفيت مسابقه مـي باشـد. منظـور از کيفيـت دسترسـي ، سهولت و سرعت رسيدن گردشگران به مناطق مورد نظر مي باشد و شامل کيفيت دسترسي به مقصد ، مجموعه ورزشي و اقامتگـاه است . ( زنگي آبادي و همکاران ، ١٣٨٥) کيفيت تجربه گردشگري در شهر اصفهان رو به کاهش است و تنها وجود جاذبـه هـاي بـا اهميت در اين شهر باعث جذب گردشگران به اين مقصد شده است و امکانات و تسهيلات گردشگري نتوانسته است نقش مناسـبي در اين ميان ايفا نمايد ( سيف الديني و همکاران ، ١٣٢٩). در زمينه گردشگري ورزشي ، در زمينه گردشگري ورزشي غار نوردي ، علي رغم وجود غارهاي مناسب در استان هنوز نتوانسته در اين زمينه توسعه يابد
٢- بيان مساله
عارها به عنوان يکي از مهمترين جاذبه هاي طبيعي ورزشي در سال هاي اخير در سطح جهان به عنوان يکي از پرسودترين بخش هاي گردشگري ورزشي تبديل شده است .استان اصفهان اصفهان با دارا بودن ٩ غار در نقاط مختلف يکي از بهترين پتانسيل هاي را در توسعه گردشگري ورزشي در اين زمينه را دارا مي باشد.ولي به دلايل محتلف متاسفانه فقط چندعار در اين زمينه شناخته شده است . اين مسائله که محقق را بر آن داشت تا اين تحقيق را انجام دهد
-روش پژوهش
روش پژوهش بر اساس هدف کاربردي و بر اساس ماهيت توصيفي تحليلي ميباشد. ابزارجمع آوري اطلاعات بـه صـورت ميـداني بوده و از پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوري استفاده شده است . تعداد حجم نمونه ٥٠ نفر بوده که از اين تعداد ٢٠نفر زن و٣٠ نفر مردميباشد پرسش نامه طراحي شده مشتمل بر يک بخش مربوط به توانمندي غارها در جذب گردشگر و توسـعه گردشـگري مـي باشد و با سوال در برگيرنده متغيرهاي پژوهش بود. در اين پژوهش پرسش نامه را شخصا و حضوري به اعضاي نمونه پژوهش ارائـه شده است
١-گردشگري
عبارت است از حرکت اشخاصي که به مکا نهايي غيراز مکان معمولي زندگي يشان مسافرت م يکنند؛ به شرطي که اين مسافرت بيش از يک سال نباشد و به منظور گذران اوقات فراغت ، تجـارت و يـا سـاير اهـداف صـورت گيرد(مرادمنـد،١٣٩٢ :٢٩ )
شامل هرگونه سفر از محل اقامت جهت شرکت در يک فعاليت ورزشي تفريحي يا رقابتي، مشـاهده ورزشـي در سـطوح آمـاتور يـا حرفه هاي و يا بازديد و مشاهده يک جاذبه ورزشي ميباشد.
(٢٠٠٣ ,Gammon, Robinson).
-٣-غار
يکي از پديـدهاي جالـب کـره خـاکي وجـود حفرهـاي زيرزمينـي وآب هـاي جـاري در آن است .شـناخت ايـن عارهـا وآب هـا از نظر نوع مقـدار جريـان سـردي وگرمـي از يـک طـرف وشـکل جـنس سـاختمان وبـالخره يزرگـي وکـوچکي حفـر هـا و دالان هاي زيرزميني از سـوي ديگـر علاقـه منـدان زيـادي را بـه خـود جـاب کـرده اسـت (قره نـژاد ،١٣٨٨ :٣٧ ).در اسـتان اصـفهان عارهاي متعددي وجود دارد کـه در جـدول شـماره ١ بـه مهمتـرين آن هـا اشـاره شـده اسـت (جـدول شـماره ١)(بيگـي واذانـي (1389
جدول ١ :غارهاي مهم استان اصفهان
٤-٤-قلمرو مکاني تحقيق
استان اصفهان با مساحتي حدود ١٠٧٠٠٠ کيلومترمربع بين ٣٠ درجه و ٤٥ دقيقه تا ٣٤ درجه و ٣٠ دقيقه عرض شمالي و ٤٩ درجه و ٣٦ دقيقه تا ٥٥ درجه و ٣٠ دقيقه طول شرقي قرار دارد.اين استان در بخش مرکزي فلات ايران قرار گرفته و از شمال به استان مرکزي و استان سمنان ، از جنوب به استان فارس ، از شرق به استان هاي يزد و خراسان و از مغرب به استان هاي لرستان و چهارمحال وبختياري، کهکيلويه وبويراحمد محدود ميشود. در مغرب اين استان رشته کوه هاي زاگرس با جهت شمال غربي جنوب شرقي و در قسمت هاي شرقي و شمالي استان به جز ارتفاعات کرکس سرزمين هاي پست و هموار کويري قرار دارند.(شفقي ،١٣٨٦)
-يافته هاي تحقيق
جدول ٢: ماتريس SWOT گردشگري ورزشي اصفهان
