بخشی از مقاله
چکیده
خرید سازمانی و تصمیم گیری پیرامون این موضوع ازجمله موضوعات بسیار مهمی است که هر سازمانی با آن مواجه است. این نقش بسیاری از فرآیندها و وظایف سازمانی را دربرمی گیرد و وظیفه ای است که از عوامل درونسازمانی و برونسازمانی بسیار زیادی تأثیر پذیرفته و بسیار ی از وجوه و بخشهای سازمانی و فرا سازمانی را تحت تأثیر قرار میدهد. این وظیفه، کلیه فعالیتهای مربوط به خرید مایحتاج سازمان را از منابع واجد شرایط دربر دارد. در این راستا تمامی تأمینکنندگان و شرکتکنندگان در تلاشاند تا در مورد مسئله خرید سازمان به تصمیم واحدی دست یابند. مقاله حاضر سعی دارد تا تأثیر شبکه جهانی اینترنت را بر فرآیند خرید سازمانی در سازمانهای دولتی شهرستان بوشهر موردبررسی خاص خود قرار دهد بنابراین این مقاله از طیف پژوهشهای کاربردی میباشد. نمونهی مورد مطالعهی این تحقیق 127 نفر از مدیران عالی، مدیران خرید و تدارکات، کارپردازان و مأمورین خرید و اعضای کمیسیون معاملات سازمانهای دولتی مستقر در شهر بوشهر میباشد. دادههای این تحقیق با ابزار پرسشنامه جمعآوری شده و برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرم افزار SPSS 19 استفاده شدهاست. نتایج حاصل از تجزیهوتحلیل دادهها نشان میدهد که اینترنت نقش بسزایی در خریدهای سازمانی ایفا کرده و خریداران سازمانی در خریدهای خود به اینترنت توجه ویژهای دارند.
.1مقدمه و بیان مسئله
یکی از جنبههای مشترک بین ما و سازمانها بدون توجه به تفاوتهای عمیق آن، این است که همگی مصرفکننده2 هستیم. مصرفکنندگان نقش مهم و اساسی در سلامت اقتصاد ایفا میکنند. سازمانها نیز همانند ما انسانها دارای نیازهای مختلفی هستند و برای مرتفع نمودن نیازهای خود دست به خرید انواع مختلفی از کالاها و خدمات میزنند. سازمانها بازار بزرگی را به وجود میآورند. در حقیقت حجم بازارهای سازمانی از لحاظ پولی و تعداد کالاهای و خدماتی که خریداری می کنند، بهمراتب بزرگتر و متنوعتر از بازارهای مصرفکننده نهایی است. رفتار خرید سازمانی به مجموعه فعالیتهایی که توسط افراد سازمانمستقیماً در جهت کسب و استفاده از کالاها و خدمات به منظور انجام عملیات سازمانی صورت میگیرد، اطلاق میگردد. رفتار خرید سازمانی فرایندی بیش از یک عمل خرید یا اتفاق ساده است. تصمیمات خرید سازمانی، اغلب تصمیمات مهم و حیاتی هستند و مبالغ زیادی از وجوه سازمان را میبلعند. از سویی، در مراحل جهانیشدن کالاها و خدمات، بازاریابی بهطور گستردهای در تمامی کشورها مورداستفاده قرار میگیرد و لذا در این راستا اینترنت توان بالقوه زیادی برای نفوذ جهانی داشته و درواقع اینترنت یک رسانه جهانی بازاریابی با امکانات نامحدود می باشد - فروزنده و همکاران، . - 1390 در بیست سال اخیر، اهمیت استفاده از اینترنت بهعنوان ابزار بازاریابی رقابتی توسط بسیاری از صاحبنظران و محققین مورد تائید قرار گرفت. درواقع اینترنت پلی بین سازمانها و سرمایهگذارانی است که در سطح محلی، منطقهای یا بینالمللی باهم رقابت میکنند - هافیمن و نواک3، . - 2009 انقلاب انفورماتیک، شاخصه اساسی زندگی بشر در آغاز هزاره سوم است و این دگرگونی حوزههای مختلف را تحت تأثیر خود قرارداد است. سرعت این تحول، آنقدر زیاد است که هنوز بشر به عنوان مبدع آن نتوانسته، ارکان مختلف حیاتش را با این تغییر شگرف هماهنگ سازد. بازار، مبادله، خریدار، فروشنده، بازاریابی و همگی ملزم به دست کاری در تعریف سنتی خود شدهاند تا با واقعیت های جدید همخوانی و همگامی داشته باشند. برای این که تجارت شرکت، روند معقول و قابلقبولی پیش رفته، و اهداف و برنامهها با توجه به محیط رقابتی جهان امروز تحقق یابند، باید شرکت بازرگانی را با توانمندیها و قابلیتهای رقابت در محیط پویا و رقابتی تجارت در سطح استان مجهز کرد، تا بتواند به جایگاه و سهم شایسته خود در مبادلات خارجی دست یابد. یکی از مهمترین توانمندیها که میتواند آن را بهسوی یک مزیت رقابتی عمده رهنمون سازد، استفاده از ابزارها، روشها و فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی نوین است - رحیمی و همکاران، . - 1394 از سوی دیگر، باید اشاره کنیم که در دهههای اخیر تغییرات فراوان و مهمی در محیط کسبوکار رخ داده است. این تغییرات به حدی زیاد بودهاند که بعضیاوقات نمیتوان بهطور مناسبی با آن ها مواجه شد. این امر بیشتر در مورد کسانی صادق است که دستاندرکار امور خرید و تدارکات هستند. توسعه روزافزون فناوریطلاعات،ا ابزارهای حمایتی با امکاناتی تقریباً نامحدود برای انجام خریدها ایجاد کرده است. فناوری اطلاعات، ارتباطات بین شرکتها را به نحوی تحت تأثیر قرارداد که تاکنون تجربه نشدهاند. فناوری های جدید اطلاعاتی، مدیران خرید را قادر ساخته تا بازارهای تأمین جدیدی را شناسایی نموده و حتی بتوانند با تأمینکنندگان خارجی این بازارها آسانتر و مؤثرتر ارتباط برقرار نمایند - علیخانی و معصوم زاده، . - 1387 رفتار خرید سازمانی4 شامل تعدادی اجزاء مهم و سازنده نظیر فرآیند خرید، مرکز خرید و عواملی که بر فرآیند خرید و مرکز خرید تأثیر میگذارند میشود؛ اما همانطور که رابینسون و همکاران وی - 1996 - خاطرنشان کردند، به رفتار خرید سازمانی به بهترین نحو میتوان بامطالعه ی فرآیند خرید نگریست. به عقیده ی شت5 - 1993 - یک گرایش عمده پژوهش که از مدل شبکه خرید نشأت گرفته است، تمرکز بر مشارکت در زنجیره عرضه و کاربرد تکنولوژی اطلاعات دارد. بسیاری از محققان در طول دهههای گذشته، برخلاف آنچه توسط رابینسون و همکاران وی توصیف کردند، تغییراتی را در فرآیند خرید مشاهده نمودند. بهطور نمونه، مانرسترال و پانز - 1999 - 6 به بحث درباره این تغییرات پرداختند و بررسی نمودند که آیا تغییرات در فرایند خرید به دلیل تأثیر اینترنت بوده است. با این وجود، امروزه تغییرات در تکنولوژی بهسرعت رخ میدهدو اینترنت در طول تقریباً ده سالی که از مطالعه آنها میگذرد، تغییرات بسیاری نموده است. بنا بر آنچه ذکر شد، آنچه ازنظر نویسندگان این نوشتار درخور توجه ویژه است، موضوع شبکه جهانی اینترنت میباشد. در این راستا آنچه به وضوح مشخص است این است که شبکه جهانی اینترنت به بطن و درونمایهی شرکتها و سازمانهای ایران واردشده است و این حقیقتی غیرقابلچشم پوشی است. به همین خاطر است که تولیدکنندگان و عرضهکنندگان از یک طرف و خریداران سازمانی از طرف دیگر از این فناوری روز دنیا استفاده میکنند، بنابراین لازم به نظر میرسد که تأثیر تکنولوژی شبکه جهانی اینترنت بر رفتار خرید سازمانی موردبررسی قرار گیردام.ا به دلیل محدودیتهای پیش رو، محقق همه جنبه های مربوط به رفتار خرید سازمانی را موردبررسی قرار نمیدهد و فقط تأثیر شبکه جهانی اینترنت بر فرآیند خرید سازمانی را موردبررسی خود قرار میدهند . همچنین به علت گسترده بودن بازارهای سازمانی، محقق تنها بازار سازمانهای دولتی - که یک بازار بزرگ میباشد - را موردبررسی قرار می دهد. علاوه بر این، محقق در این پژوهش به تأثیر اینترنت بر فرآیند خرید سازمانی از منظر خریدار خواهد پرداخت. همچنین محقق در این تحقیق از مدل رابینسون و همکاران وی در مورد فرآیند خرید سازمانی استفاده خواهد کرد. لذا این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ به این سؤالات است. با ورود اینترنت به کشور ایران و درون سازمانهای آن، این مهم چگونه بر تصمیمگیری خرید آنها تأثیر میگذارد، اینترنت در کدامیک از فرایند تصمیمگیری خرید بیشترین و در کدامیک از فرایند تصمیمگیری خرید کمترین تأثیر را بر خرید سازمانی میگذارد.
.2مبانی نظری و پیشینه پژوهش
شبکه جهانی اینترنت.7 پیدایش اینترنت به دهه 1960 میلادی بازمیگردد، زمانی که دولت ایالاتمتحده آمریکا بر اساس طرحی موسوم به آرپا، مخفف آژانس تحقیق پروژههای پیشرفته که در آن زمان برای کارکردهای دفاعی به وجود آمده بود، این طرح را اجرا نمود. طرح این بود که کامپیوترهای موجود در شهرهای مختلف - در آن زمان چیزی به نام کامپیوتر شخصی وجود نداشت بلکه سازمانهای بزرگ و دانشگاهها و مراکز دولتیمعمولاً دارای سیستمهای کامپیوتر بزرگ مین فریم بودند - که هرکدام اطلاعات خاص خود را در آن ذخیره داشتند بتوانند در صورت نیاز با یکدیگر اتصال برقرار نموده و اطلاعات را به یکدیگر منتقل کرده و یا در صورت ایجاد بستر مناسب اطلاعات را در حالت اشتراک قرار دهند . در همان دوران سیستمهایی به وجود آمده بودند که امکان ارتباط بین کامپیوترهای یک سازمان را از طریق شبکه مختص همان سازمان فراهم مینمودند. اینترنت، یک شبکه جهانی است که امکان ارتباطات جهانی آنی و بهصورت نامتمرکز را فراهم آورده است. اینترنت در اصل هدفش تسهیل امر تحقیق و مبادلات علمی بود، اما هم اکنون در دسترس مخاطبین به مراتب بیشتری قرارگرفته است. استفادهکننده از شبکههای اینترنت به کمک آن به ارسال پست الکترونیک، تبادلنظر و خرید کالا و غیره اقدام میکند - کاتلر8، . - 2010 بنگاههای تجاری با بهرهگیری از فنآوری اطلاعات موفق به ایجاد تحولات چشمگیری در فعالیت خود شدهاند ازجمله این تغییرات میتوان به کاهش هزینهها، افزایش بهره وری، کاهش زمان توسعه و تولید محصولات جدید، بهرهگیری از مهارت گروهی کارکنان، گسترش حوزه فعالیت سازمان از طریق ایجاد ارتباط نزدیکتر با مشتریان، توزیعکنندگان و شرکا اشاره کرد.
