بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی یکی از مفاهیمی است که در نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه جدی واقبال جامعه شناسان قرار گرفت. با طرح مباحث مربوط به مدرنیته، هویت، مصرف و انگیزه های مصرف کنندگان از سوی جامعه شناسان بستر مناسبی جهت رشد مطالعات و تحقیقات تجربی در این زمینه فراهم شد.
اساتیددانشگاه ها افراد فرهیخته و متخصص جامعه می باشندکه مسئولیت خطیر تربیت استعدادها و سرمایه های فکری کشور را بر عهده دارند.زیرا از این طریق بر تمامی ابعاد توسعه شامل: معرفی و استفاده از دانش و فنآوری، فرهنگ و هویت افراد جامعه، اقتصاد و گسترش روابط اجتماعی ملی وفراملی تاثیر عمیق می گذارند اعضای هیئت علمی دانشگاهها از یک طرف به عنوان مسئولین تولید و گسترش دانش و فن آوری، و از طرف دیگر در جایگاه مدرس، تربیت و آموزش نیروهای متخصص جامعه را بر عهده دارند و به طور کلی به عنوان جهت دهندگان توسعه در ابعاد مختلف آن، از پایگاه و منزلت ویژه ای برخوردارهستند.
مقدمه
سبک زندگی یکی از مفاهیمی است که در نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه جدی واقبال جامعه شناسان قرار گرفت. با طرح مباحث مربوط به مدرنیته، هویت، مصرف و انگیزه های مصرف کنندگان از سوی جامعه شناسان بستر مناسبی جهت رشد مطالعات و تحقیقات تجربی در این زمینه فراهم شد. این گسترش با محوریت نظریات و آرای جامعه شناسانی همچون ماکس وبر1، گیدنز2، وبلن3، بوردیو4، پیترسون5 و... انجام گرفت. بررسی پیشینه های تجربی در زمینه سبک زندگی در ایران نشان می دهد که سابقه پژوهش دراین زمینه به کمتر از بیست سال می رسد البته از سال 1380 تاکنون اقبال محققان به سوی این موضوع بیشتر شده است.
به گفته فاضلی - - 1382 گستردگی ابعاد و پیچیدگی موضوع موجب شده است که مرزهای محدود کننده این موضوع لغزنده و مبهم باشد و لذا برداشتهای متفاوتی از این موضوع وقلمرو آن به وجود آید که در بررسی ها قابل مشاهده است.اساتیددانشگاه ها افراد فرهیخته و متخصص جامعه می باشندکه مسئولیت خطیر تربیت استعدادها و سرمایه های فکری کشور را بر عهده دارند.زیرا از این طریق بر تمامی ابعاد توسعه شامل: معرفی و استفاده از دانش و فنآوری، فرهنگ و هویت افراد جامعه، اقتصاد و گسترش روابط اجتماعی ملی وفراملی تاثیر عمیق می گذارند
اعضای هیئت علمی دانشگاهها از یک طرف به عنوان مسئولین تولید و گسترش دانش و فن آوری، و از طرف دیگر در جایگاه مدرس، تربیت و آموزش نیروهای متخصص جامعه را بر عهده دارند و به طور کلی به عنوان جهت دهندگان توسعه در ابعاد مختلف آن، از پایگاه و منزلت ویژه ای برخوردارهستند
از سویی دیگر، ما هر روز به گونه های مختلف با یکدیگر در ارتباط هستیم،تا اندیشه ها، احساسات و تمایلات خود را به یکدیگر منتقل کنیم. میزان علاقه واحترام خود را نشان دهیم و رنج و اندوه، شادمانی و خرسندی و شک و دو دلی خود را با دیگران در میان بگذاریم.بالا بردن کارایی و بهره وری اساتید دانشگاه ها امری است که همانند دیگر منابع و نیروهای انسانی جامعه نیازمند برخورداری آنان از سلامت روانی و جسمانی، نشاط و آرامش می باشد که تامین داشتن چنین ویژگی هایی درگرو داشتن زندگی سالم و پر تحرک و استفاده بهینه از ایام و اوقات فراغت درجهت تامین سلامت عمومی میسر است. لذا سازمان هایی که علاقمند به بهبودکیفیت زندگی کاری و مهارت ارتباطی مطلوب هستند می کوشند تا احساس طراوت و پویایی و نشاط را در کارکنان ایجاد کنند
دانشمندان و نظریه پردازان توسعه سازمانی، از دیدگاه های مختلفی به مفاهیم کیفیت زندگی کاری پرداخته اند و برای آن تعاریف متفاوتی ارائه کرده اند، ولی با وجود وجوه تمایز برداشت ها از کیفیت زندگی کاری، تحقیقات انجام شده نشان می دهند که بعضی از شاخص ها که در اغلب موارد به آن اشاره می شود عبارتند از:
حقوق و مزایا، خدمات درمانی، خدمات رفاهی، بیمه و بازنشستگی، و مواردی ازاین قبیل - سلمانی، 1384،. - 41 در یک تعریف کلی کیفیت زندگی کاری به معنی تصور ذهنی و برداشت کارکنان یک سازمان از مطلوبیت فیزیکی و روانی محیط کار و شرایط کار خود است
اعضای هیئت علمی به واسطه نقش اثرگذارشان بر باورهای فکری و توسعه توان علمی جوانان از اهمیت خاصی برخوردار می باشند توسعه و پرورش این منابع دارای ابعاد مختلفی است که از جمله می توان به بعد جسمی، روانی و اجتماعی وویژگی های کیفیت زندگی آن ها اشاره نمود. طبق تحقیقات به عمل آمده پرداختن به ورزش و فعالیت های بدن می تواند از عهده تعادل و تناسب معقول و منطقی بین جسم و روان و از نظر اجتماعی، نوع روابط و رفتار انسان برآید که حاصل آن ارتقاء سطح بهره وری، ارایه کار کیفی و برخورداری از سلامتی و تندرستی می باشد
کم توجهی یا بی تفاوتی در این زمینه می تواند اثرات نامعلومی بر رشد و تعالی فرهنگ جامعه بگذارد.شرایط حاکم بر محیط کار و فعالیت اعضای هیئت علمی به گونه ای است که به علت تدریس به طور تمام وقت در طول هفته و مشکلات آموزشی، اداری واقتصادی، اغلب این سرمایه های علمی بسیار پایین تر از میزان توانمندی های علمی و پژوهشی خود به فعالیت مشغولند که از سویی این فرایند به شرایط نامناسب محیط کار در دانشگاه ها و از دیگر سو از برخوردار نبودن از سلامت عمومی وطراوت و شادابی در زندگی روزمره و عدم رضایت شغلی نشئت می گیرند.
و این می تواند برکیفیت و کمیت حرفه ای و زندگی آنان اثر منفی بگذارد و این سرمایه های علمی و پژوهشی جامعه را در معرض معضلات جسمی و روانی قراردهد واز این رهگذر به نسل برگزیده تحت تربیت ایشان لطمه وارد آید. جامعه شناسان معتقدند که انسان موجودی اجتماعی است و اجتماع نیز شبکه ای در هم تنیده از روابط است. بنیاد جامعه زمانی برپا خواهد شد که بین عناصر و عوامل گوناگون ارتباط خاصی پدیدار گردد و از آن جایی که مدیریت یک فرایند اجتماعی است
باید به شناسایی ماهیت روابط اجتماعی تاکید نموده و بتوان ابهامات متعدد پیرامون ماهیت روابط اجتماعی را درنظر گرفت.در طی سال های اخیر، برنامه های کیفیت زندگی کاری نقش اساسی و مهمی در افزایش بهره وری نیروی انسانی و در نتیجه کارایی اثر بخشی سازمان ها وشرکت های بزرگ بر عهده داشته است. برنامه های استراتژیک ارتقای کیفیت زندگی کاری منابع انسانی در سازمان ها یک رویکرد درون گر و گسترده می باشد.این بدین معنی است که نیروی انسانی کارآمد نقش محوری در تحول سازمان ایفا می کند.
در گذشته صرفا زندگی غیرکاری مدنظر و تاکید بوده ولی در جامعه امروزی بهبود و کیفیت زندگی کاری از اولویت های سازمان ها می باشد. کیفیت زندگی کاری یک برنامه جامع و وسیعی است که به منظور جلب رضایت و توجه کارکنان، کمک به آنان جهت مدیریت تغییرات و حفظ کارکنان در سازمان طراحی می شود. نارضایتی از کیفیت زندگی کاری مشکل اساسی است که بدون توجه به پست و موقعیت، همه کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهد. جدا کردن وشناسایی تمام جنبه های تاثیرگذار در کیفیت زندگی کاری، کار بسیار پیچیده ای می باشد
رشد سریع و چشم گیر علوم مختلف در چند دهه اخیر تاثیر مثبت و فوق العاده ای بر زندگی انسان از نظر کمی و کیفی داشته است.
پیشینه تحقیق
با توجه به گستردگی موضوع سبک زندگی تحقیقات قابل توجهی دراین زمینه درکشورهای دیگر و اخیراً ایران انجام شده است برخی از این منابع به مباحث تئوریکی در زمینه سبک زندگی و مشکلات و ابهاماتی که این واژه دارد، پرداخته وضعف سبک زندگی در تبیین سایر پدیده های اجتماعی را مورد بحث قرار می دهند
دسته ای از تحقیقات به بعد نگرشی سبک زندگی پرداخته اند و نگرش پاسخ گویان به پدیده های خاصی را به عنوان سبک زندگی تلقی کرده اند
حال آنکه نگرش الزاماً به رفتار منجر نمی شود برخی از تحقیقات تجربی در زمینه سبک زندگی آن را در حد چند عادت یا رفتار خاص ورزشی یا خوردن مواد خوردنی خاص تقلیل داده و اثر آن را بر یک پدیده دیگر مانند بیماری مورد بررسی قرار داده اند
حال آنکه زندگی یک کلیت بهم پیوسته است و لذا سبک زندگی نیز واجد این کلیت است. دسته ای از تحقیقات ضمن اذعان به کلی بودن سبک زندگی و اشاره به شاخصهای متعدد آن، در عمل فقط به یک بعد و شاخص اکتفا کرده و آن را مورد سنجش قرار می دهند
در مورد محتوای پیشینه های مورد بررسی، می توان به چند نکته توجه کرد. جنسن - 2007 - در مورد مشکلات تحقیق در مورد سبک زندگی و به خصوص مشکل ابهام در تعریف سبک زندگی بحث کرده و یک تعریف از بعد شناختی را ارایه می نماید.
لئوبی - 1380 - در تحقیقی در مورد سبک های زندگی جوانان در انگلستان نتیجه گرفت که پیوند عمیقی میان زمینه طبقه اجتماعی و فرصت های زندگی - وبنابراین سبک زندگی - جوانان وجود دارد و رابطه همبستگی بین طبقه اجتماعی والدین پاسخ گو و مسیرهای شغلی - آموزشی از نظر آماری معنا دار است.
فردرو - - 1378 در تحقیقی در یکی از مناطق شهر تهران دریافت که بین پایگاه اجتماعی - اقتصادی و مصرف کالا های فرهنگی رابطه همبستگی معنا داری وجود دارد. موضوع دیگرسنخ بندی سبک زندگی در تحقیقات مختلف است. البته هیچ توافق نظری در مورد تعداد سبک های زندگی وجود ندارد. میچل در آمریکا نه سبک زندگی تشخیص میدهد
هارتون و هانت - 1984 - 12 براساس سه طبقه اجتماعی، سه سبک زندگی را بیان می کنند. محققان انگلیسی در نوع بندی جامعه، شش طبقه را از یکدیگر متمایز می کنند
