بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف تعیین متغیرهای زمینه ای استفاده از فناوری اطلاعات توسط اعضای هیات علمی تربیت بدنی دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. این تحقیق از نوع پیمایشی است و جامعه آماری آن را اعضای هیات علمی تربیت بدنی دانشگاه فرهنگیان تشکیل دادند که نمونهای به حجم 61 نفر با روش نمونهگیری تصادفی ساده از بین آنان انتخاب و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. دادههای این تحقیق با استفاده از نرمافزار SPSS14 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
نتایج تحلیل همبستگی نشان داد: بین متغیرهای سن، تجربه قبلی، مهارت در استفاده از فناوری اطلاعات، نوگرایی فردی در زمینه فناوری اطلاعات، برداشت ذهنی از آسانی استفاده، نگرش به فناوری اطلاعات و خودباوری اعضای هیات علمی تربیت بدنی دانشگاه فرهنگیان و استفاده از فناوری اطلاعات رابطه مثبت و معنیدار و بین اضطراب رایانهای اعضای هیات علمی و استفاده آنان از فناوری اطلاعات رابطه منفی و معنیدار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام حاکی از آن بود که متغیرهای نوگرایی فردی در زمینه فناوری اطلاعات و نگرش به فناوری اطلاعات 53/2 درصد از تغییرات استفاده از فناوری اطلاعات را تببین میکنند.
.1 مقدمه
امروزه فناوری اطلاعات از مهمترین محورهای توسعه در جهان است و بسیاری از کشورهای جهان، توسعه فناوری اطلاعات را به عنوان یکی از اساسیترین زیرساختهای توسعه خود قرار دادهاند. این فناوریها در مدت زمانی کوتاه جزء اصلی ساختار جوامع مدرن شدهاند و در حال حاضر خیلی از کشورها به دنبال شناخت فناوری اطلاعات و دستیابی به مهارتهای پایه و مفاهیم فناوری اطلاعات هستند - Khvilon, . - 2002 به اعتقاد صاحبنظران همان گونه که اختراع ماشین بخار و وقوع انقلاب صنعتی موجب تحولات عظیم در زندگی کاری و شخصی افراد گردید، انقلاب ارتباطات هم به طور مشابه دگرگونیهایی را در زندگی آدمی به همراه داشته است
تاثیر فناوریهای اطلاعاتی مبتنی بر شبکه و اینترنت در فرآیند آموزش نیز بسیار چشمگیر بوده و به طور کلی میتوان چهار دلیل مهم برای استفاده از فناوری در آموزش عالی ذکر کرد: - 1 بهبود کیفیت یادگیری؛ - 2 بهبود دسترسی به آموزش؛ - 3 کاهش هزینههای آموزش - 4 بهبود هزینه-اثربخشی آموزش
بنابراین، فناوری اطلاعات نقش اصلی را در تضمین کیفیت آموزش عالی دارد و پایه مزیت رقابتی برای دانشگاهها خواهد بود . - The Institute for Higher Education Policy, 2000 - برخی از تأثیرات فناوریهای نوین اطلاعات بر آموزش عالی را میتوان در قالب موارد زیر بیان نمود:
بهرهگیری از شبکه اینترنت برای ارائه دروس: تاکنون هیچ فناوری دیگری همانند محیط شبکه، نقش برجستهای در روشهای آموزشی ایفا نکرده است. ورود اینترنت دو رویکرد مهم را در آموزش باعث شده است. اول، گسترش الگوهای آموزشی تعاملی، مشارکتی و گروهی و دوم، انتشار وسیع اطلاعات از طریق شبکه
جابهجایی نقشها در محیط مبادله اطلاعات: در آموزش مرسوم، کنترل محیط انتقال اطلاعات به عهده آموزشگر است و حتی در مشارکتیترین الگوهای تدریس نیز، این نقش تاحدودی محفوظ میماند، اما در آموزش با کمک رایانه و فناوری اطلاعات، آموزشگر توسط محیط مجازی از فراگیران مجزا میشود. از این رو، اهمیت نقش آموزشگر به اهمیت اطلاعات و محتوای آموزش منتقل میگردد و نقش کنترلی نیز تا حدود زیادی به نرمافزارها انتقال مییابد
نوسازی نظام آموزشی: فناوریهای اطلاعات قادر به نوسازی و بهبود برنامههای آموزشی میباشند. این فناوریها چگونگی تدریس در محیطهای آموزش عالی را بهبود خواهند بخشید
اطلاعات غنی: استفاده از فناوری اطلاعات در مراکز علمی برای انتشار اطلاعات هر روز در حال گسترش است. از این رو فناوری اطلاعات امکان دستیابی استادان و دانشجویان به منابع اطلاعاتی غنی در هر زمان و مکان را فراهم میآورد.
اگرچه فناوریهای اطلاعات دارای پتانسیل لازم برای بهبود روشهای آموزشی هستند، اما پذیرش این فناوریها در دانشگاهها بسیار ناچیز بوده است. به عنوان مثال هنوز بسیاری از اعضای هیات علمی در پذیرش فناوری اطلاعات مردد یا بیمیل هستند
ارزش فناوریهای اطلاعات برای دانشگاهها زمانی درک میگردد که دانشجویان و اعضای هیات علمی آنها را بپذیرند و در فرآیند تدریس و یادگیری استفاده نمایند. در حال حاضر اعضای هیات علمی به دلیل این که از پذیرش فناوریهای اطلاعات توسط دانشجویان اطمینان ندارند، علاقهای به صرف زمان و انرژی در این حوزه ندارند
از سوی دیگر، دانشگاهها نمیتوانند از بازگشت سرمایه خود در زمینه فناوری اطلاعات مطمئن باشند، مگر این که این فناوریها در عمل پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گیرند
این در حالی است که پذیرش فناوریهای اطلاعات صرفا به مسائل فنی مربوط نمیشود و توسط عوامل مختلفی مانند ویژگیهای نوآوری و متغیرهای گوناگون اقتصادی، جامعهشناختی، سازمانی و روانشناسی تحت تاثیر قرار میگیرد
به همین دلیل پذیرش و استفاده از فناوریهای اطلاعات توسط اعضای هیات علمی و دانشجویان به یک مساله اساسی در حوزه آموزش عالی تبدیل شده و مطالعه پذیرش این فناوریها بسیار مورد توجه قرار گرفته است و محققان سعی کردهاند عواملی را که در پذیرش فناوری اطلاعات تاثیرگذار هستند، شناسایی نمایند تا بتوانند استفاده از این فناوریها را افزایش دهند در ادامه به برخی از این پژوهشها اشاره میشود.
رضایی و همکاران در پژوهش خود دریافتند که بین تمایل دانشجویان به یادگیری الکترونیکی با برداشت ذهنی آنها از مفید بودن، تجربه استفاده از اینترنت و خودباوری در زمینه رایانه رابطه مثبت و بین اضطراب رایانهای و سن دانشجویان با تمایل آنها به یادگیری الکترونیکی رابطه منفی وجود دارد
یک مطالعه در فیلیپین مشخص کرد که متغیرهایی نظیر جنسیت، مدرک تحصیلی، شغل، درآمد، آگاهی، دانش و نگرش نسبت به فناوریهای اطلاعات در بکارگیری خدمات مرتبط با فناوری در تحقیقات و ترویج کشاورزی موثر است
تحقیق کریمی و همکاران - 1386 - حاکی از آن بود که پنج عامل نگرش، شرایط و امکانات، زمینه کاربرد، پشتیبانی و مهارت 61/86 درصد از واریانس عوامل موثر بر استفاده آموزشگران آموزشهای فنی و حرفهای کشاورزی از فناوریهای اطلاعات را برآورد مینمایند.
نتیجه تحقیق درانی و رشیدی - 1386 - نشان داد که متغیر برداشت ذهنی از آسانی استفاده از فناوری اطلاعات بر متغیر برداشت ذهنی از مفید بودن فناوری اطلاعات و نگرش نسبت به فناوری اطلاعات اثر معنیدار دارد. همچنین متغیر برداشت ذهنی از مفید بودن فناوری اطلاعات بر تصمیم به استفاده از فناوری اطلاعات و این متغیر بر استفاده از فناوری اطلاعات اثر معنیدار دارد. نتیجه تحقیق شیخ شجاعی و علومی - 1386 - حاکی از آن بود که عوامل سازنده مدل پذیرش فناوری در پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران تاثیرگذار هستند.
نتیجه تحقیق مشهدی و همکاران - 1386 - نشان داد که بین سن، سابقه شغلی، راهنمایی پایاننامه، مهارت در استفاده از کامپیوتر و اینترنت، مهارت در زبان انگلیسی، تعداد آثار علمی و نگرش افراد به فناوری اطلاعات با استفاده از فناوری اطلاعات رابطه معنیداری دارد. نتیجه تحقیق اسدی و کریمی - 1386 - حاکی از آن بود که بین میزان آشنایی و مهارت در زبان انگلیسی، آشنایی و مهارت اینترنتی، آشنایی و مهارت رایانهای، زمینه بکارگیری فناوری اطلاعات، عوامل فنی و شرایط محیطی با میزان استفاده آموزشگران از فناوریهای اطلاعات رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد.
نتیجه پژوهش فلکی و همکاران - 1386 - نشان داد که بین میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و سابقه شرکت در دورههای آموزشی در زمینه فناوری اطلاعات، نگرش نسبت به بکارگیری فناوری اطلاعات، تسلط به زبان انگلیسی، متوسط میزان استفاده از اینترنت و رایانه، سن و میزان تحصیلات در سطح یک درصد رابطه معنیداری وجود دارد. هیسانگ در پژوهش خود به این نتیجه رسید که کاربرد فناوری اطلاعات توسط اعضای هیات علمی مستقیما تحت تاثیر عوامل فردی و برداشت ذهنی آنها از مفید بودن فناوری اطلاعات است و برداشت ذهنی از آسانی استفاده از فناوری اطلاعات رابطه معنیداری با برداشت ذهنی از مفید بودن و استفاده از فناوری اطلاعات دارد. همچنین نگرش اعضای هیات علمی به فناوری اطلاعات رابطه معنیداری با استفاده آنها از فناوری اطلاعات دارد
یعقوبی و شمسایی در پژوهش خود دریافتند که پاسخگویان نگرش مثبتی به اینترنت دارند و رابطه مثبت و معنیداری بین استفاده از اینترنت و خصوصیاتی از قبیل سن، مهارت در زبان انگلیسی، مهارت رایانهای، فعالیتهای تحقیقاتی، تعداد آثار علمی و سابقه شغلی آنها وجود دارد
نتیجه مطالعه فانگ و همکاران نشان داد که اطمینان و نوگرایی فردی به جای تاثیر واسطهای، اثر مستقیم بر نگرش افراد برای مشارکت در وب و برداشت ذهنی از کنترل رفتار دارند که به طور معنیداری بر تصمیم به استفاده اثر میگذارند
تحقیق کیم و همکاران مشخص کرد که در مقایسه با سیستمهای اطلاعاتی سنتی، برداشت ذهنی از هزینه سهم بیشتری از واریانس تصمیم به پذیرش و تصمیم به استفاده مداوم از خدمات دادهای موبایل را تعیین مینماید
نتیجه یک مطالعه دیگر حاکی از آن بود که نگرش به رایانه و خودباوری در زمینه نرمافزار آماری تاثیر مثبت و معنیداری بر برداشت ذهنی از مفید بودن دارند. به علاوه، برداشت ذهنی از مفید بودن و برداشت ذهنی از آسانی استفاده تاثیر مثبتی بر تمایل یادگیرندگان برای استفاده از نرمافزار آماری دارد، در حالی که اضطراب اثر منفی و معنیداری بر برداشت ذهنی از مفید بودن، برداشت ذهنی از آسانی استفاده و تصمیم به استفاده از نرمافزار آماری دارد
نتیجه تحقیق یو و همکاران نشان داد که برداشت ذهنی از مفید بودن، برداشت ذهنی از آسانی استفاده و مهارتهای رایانهای اثر مثبت و معنیدار و تصویر ذهنی اثر منفی بر تصمیم مراقبان بهداشتی به استفاده از فناوری اطلاعات دارد. همچنین تصویر ذهنی، هنجار ذهنی و مهارتهای رایانهای از طریق آسانی استفاده، اثر غیرمستقیم بر تصمیم به استفاده دارند
مطالعه تانگ و چانگ مشخص کرد که اضطراب رایانهای اثر منفی و خودباوری در زمینه رایانه اثر مثبت بر تصمیم دانشجویان به استفاده از دورههای برخط دارند. همچنین، سازگاری اثر مثبت بر برداشت ذهنی از مفید بودن و تصمیم به استفاده، و برداشت ذهنی از مفید بودن تاثیر مثبتی بر تصمیم به استفاده از دورههای برخط دارد. به علاوه، برداشت ذهنی از آسانی استفاده اثر مثبت بر برداشت ذهنی از مفید بودن و تصمیم به استفاده و نیز برداشت ذهنی از کیفیت اطلاعات اثر مثبت بر تصمیم به استفاده از دورههای برخط دارد
نتیجه یک پژوهش در دانشکدههای کشاورزی ایران نشان داد که درآمد، مهارتهای رایانهای، آشنایی با اینترنت، مهارت در زبان انگلیسی و فعالیتهای تحقیقاتی رابطه مثبت و معنیداری با میزان استفاده از اینترنت توسط اعضای هیات علمی دارد
