بخشی از مقاله
چکیده:
مقدمه: چاقی عارضه پیچیده ای است که با تجمع بیش از حد بافت چربی مشخص می شود و با بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله بیماریهای قلبی عروقی مرتبط است .مداخله برای بهبود الگوی تغذیه و افزایش فعالیت فیزیکی در اولویت برنامه های پیشگیری و کنترل منسجم چاقی در بسیاری از کشورها می باشد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه فعالیت منتخب هوازی ،مصرف چای سبز و مصرف چای سبز به همراه فعالیت بدنی بر روی نسبت دور کمر به محیط لگن - - WHRو نیمرخ لیپیدی در زنان غیرفعال انجام گردید.
روش کار: بدین منظور40 زن غیرفعال به سه گروه 10نفره، گروه فعالیت بدنی، گروه چای سبز، گروه فعالیت بدنی و چای سبز و یک گروه کنترل تقسیم شدند. در شروع کار تست اولیه 12 دقیقه پیاده روی برای تعیین VO2max و همگن کردن نمونه انجام شد. برنامهی تمرینی گروه فعالیت بدنی به مدت 8هفته بود. درگروه فعالیت بدنی همراه با مصرف چای سبز 15 دقیقه قبل از فعالیت ورزشی به میزان 3 فنجان در روز چای سبز نوشیده شد.
نتایج: تجزیه تحلیل داده ها نشان داد که WHR در مرحله پس آزمون در گروه تمرین منتخب هوازی در گروه چای سبزو چای سبز و فعالیت بدنی کاهش پیدا کردو در مقایسه بین گروهی نیز تفاوت معناداری بین گروه های تحقیق در میزان WHR مشاهده شد HDL در گروه فعالیت بدنی و فعالیت بدنی و چای سبز افزایش معنادار داشت. میزان LDL نیز فقط در گروه چای سبز و فعالیت بدنی کاهش معنادار داشت. نسبت HDL به LDL نیز در گروه های چای سبزو چای سبز و فعالیت بدنی افزایش معنادار داشته است
نتیجه گیری: هشت هفته تمرین منتخب هوازی و مصرف چای سبز و مصرف چای سبز به همراه فعالیت بدنی منجر به کاهش معنادار سطوح لیپید سرم و WHR میگردد بطوریکه میزان کاهش لیپید و WHRدر گروه مصرف چای سبز و فعالیت هوازی نسبت به دو گروه دیگر بیشتر بود.
-1 مقدمه
چاقی یکی از معضلات بهداشتی مهم کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است و شیوع آن در بین زنان کشور های توسعه یافته طبقات مختلف اجتماعی بالا می باشد - . - Green 2004 امروزه به واسطه توسعه امکانات و تسهیلات رفاهی ، شاهد بسیاری از بیماری های ناشی از فقر حرکتی می باشیم. به گونه ای که تنبلی و تن پروری، موجب بسیاری از بیماری های عضلانی و استخوانی ،بیماری قلبی و کاهش رکورد های بدست آمده حتی در تمرینات و آزمون های بسیار ساده آمادگی جسمانی شده است.
درواقع چاقی را می توان سندرم دنیای جدید معرفی کرد از طرفی نسبت دور کمر به دور لگن WHR - - نشان دهنده وزن بالا میباشد. همان طور که قد و وزن در میزان رکوردهای ورزشی موثر واقع می شود، WHRهم در این امر موثر می باشد. لذا بسیاری از پژوهشگرانWHR را به عنوان شاخص پیکر شناسی مناسبی برای ارزیابی چاقی و تاثیر آن روی افزایش وزن و عملکرد های ورزشی و حرکتی می دانند.
برخی دیگر تنها اندازه گیریهای دور کمر یا لگن و همبستگی آنها با قد و یا وزن و یا سن را شاخص بهتری دانستهاند از طرفی شاخص پیکر سنجی تحت تاثیر جنس، سن، قوم و نژاد و فرهنگ اجتماعی و اقتصادی و عوامل دیگر میباشد .
افزایش وزن باعث افزایش چربیهای خون از جمله لیپوپروتئین با چگالی زیاد - - HDLو لیپوپروتئین کم چگال - LDL - می گردد که منجر به افزایش تعدادی از اختلالات متابولیکی از جمله کاهش حساسیت انسولین، افزایش چربی خون ،فشار خون ،افزایش خطر مقاومت انسولین ،دیابت نوع 2 و بیماریهای قلبی عروقی می گردد. شواهد پژوهشی نشان داده اند اضافه وزن و چاقی با افزایش لیپید های سرم ارتباط دارد و احتمالا برنامه های کاهش وزن می تواند سایر لیپید ها اثر بگذارد ، می توان امیدوار بود مصرف چای سبز در کاهش کلسترول ،تری گلیسیرید و سایر لیپیدها اثر بگذارد
ورزش نقش بسزایی در راستای سلامتی بخصوص کنترل وزن افراد دارد همچنین تمرین ورزشی نقش مهمی در کاهش بافت چربی و نیمرخ لیپیدر دارد . یکی از مهمترین فواید ورزش در این زمینه، بالاتر رفتن میزان مصرف انرژی در افرادفعال می باشد، بطوریکه گزارش شده است که در افراد مصرف انرژی در زمان استراحت بالاتر از افراد عادی است . - Luigi 2010 - با انجام ورزش، بالاخص ورزشهای هوازی بدن با استفاده از اکسیژن شروع به سوزاندن چربی ذخیره شده خود مینماید. یکی از راههای کاهش شاخصهای چربی شکمی می تواند فعالیت هوازی باشد
راههای بسیاری برای کاهشWHR و چربی های خون وجود دارد که با توجه به ترکیبات چای سبز محقق پیش بینی می کند که این نوشیدنی میتواند اثراتی مثبتی بروی بدن از جمله بر روی WHR، LDL و HDL داشته باشد چای بعد از آب پر طرفدارترین نوشیدنی در جهان می باشد.این ماده از برگهای گیاه کاملیا سینتریس تهیه می شود.کاتچین های چای سبز به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی شناخته می شود و دارای اثرات مفیدی در بدن هستند.
در گذشته مطالعات وسیعی در رابطه با چای و ترکیبات فلاوونوئید آن انجام گرفته است. فلاوونوئید ها حاصل از متابولیسم ثانویه گیاهان هستند که به طور وسیعی در قلمرو گیاهان یافت می شود - Han 2000 - .چای سبز و ترکیبات آن اثرات فارموکولوژیکی بسیاری از جمله ضدچاقی و آنتی دیابتیک دارد که تا حدودی سازو کار هایش آشکار شده است.در همین راستا مطالعات بسیاری انجام پذیرفته است که از جمله آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
کلودت دورت و همکارانش در سال 2010 برروی 30 مرد سالم که در سه گروه چای سبز ،دارو نما و کنترل بود تقسیم شدند؛انجام دادند ،به این نتیجه رسیدند که عصاره چای سبز نسبت به دارو نما افزایش معنی داری در هزینه انرژی طی24 ساعت داشته است و کاهش معنی داری در بهره تنفسی - RQ - افرادی که چای سبز مصرف کرده بودند مشاهده کرده بودند، همچنین چای سبز به دلیل ترکیباتش تاثیر زیادی بر اکسیداسیون چربی دارد که آن نیز باعث تاثیر به روی ترکیب و تیپ بدن خواهد داشت
اولویا فونگ و همکارانش در تحقیق مروری که در سال 2009 بروی 1243 نمونه از 15 مقاله بروی چای سبز با و بدون کافئین بر روی شاخص آنتروپومتریک انجام شد به این نتیجه رسید که چای سبز با کافئین باعث کاهش WHR و BMI و چربی زیر پوست و دور کمر و وزن بدن میشود اما چای سبز بدون کافئین هیچ تاثیری بر شاخصهای آنتروپومتریک نداشته است.
مارگریت در سال 2005 به بررسی اثر مصرف چای سبز در افراد چاق پرداخت نتیجه گرفت که پس از مصرف چای سبز ازمودنیها حدود 6 کیلوگرم کاهش جرم،چربی و دور کمر نسبت به افرادی که مقدار کمار چای سبز مصرف کرده بودند داشت.
بنابر این با توجه به هدف تحقیق حاضر که بررسی اثر فعالیت هوازی منتخب و مصرف چای سبز بر سطوح LDL,HDL وWHR در زنان غیر فعال می باشد، این سوالات مطرح می شود که آیا مصرف چای سبز و فعالیت ورزشی می توانند تاثیری بر کاهش چاقی داشته باشند و نیز تاثیر هریک از فعالیتهای تمرینی و مصرف چای سبز بر سطوح چربی خون و توزیع چاقی چگونه است ؟
-1-1لیپوپروتئین کم چگال
LDLc، مهم ترین لیپوپروتئین حاوی کلسترول است که نقش آن انتقال کلسترول به بافتهای محیطی و نیز تنظیم سرعت واکنشهای نوسازی کلسترول در این گونه بافتهاست.حدود 60 تا 80 درصد کلسترول پلاسما در شرایط معمولی توسط LDLc حمل می شود تا کلسترول مورد نیاز را برای یکپارچگی سلولهای عصبی ، غشای سلولها و کلسترول لازم را برای سنتز استروئیدها تامین می کند.
با وجود این، LDLc در اثر عملکرد ضعیف اند و تلیال عروق، موجب افزایش چربی می شود. عوامل گوناگون غلظت LDLc را افزایش می دهند که عبارتند از افزایش مصرف چربی اشباع شده در رژیم غذایی روزانه، چاقی و عدم تحرک فیزیکی. نشان داده شده است که بر اثر تمرینات هوازی اندازه LDL افزایش در نتیجه میزان اکسیده شدن آن کاهش مییابد - حقیقی. - 1378تغییر در فعالیت انزیمهای موثر در متابولیسم لیپوپروتئین ها و برخورداری از ذرات LDL سبکتر و بزرگتر به دنبال تمرینات بدنی منظم گزارش گردیده است
-2-1لیپوپروتئین با چگالی زیاد
HDLc کوچکترین لیپوپروتئین در طبقه لیپو پروتئین هاست که پروتئین بالایی دارد، بطوری که 50 درصد آن را پروتئین و 50 درصد آن را لیپید تشکیل می دهد. HDLc در روده و کبد ساخته می شوند. هسته آب گریز آن را استرهای کلسترول و تری گلیسرید تشکیل میدهد و به عنوان اولین بخشهایی هستند که با فسفولیپیدها،کلسترول ها و آپوپروتئین ترکیب میشوند. HDLc ، برخلاف LDLc، آن دسته از کلسترولی که بر اثر از بین رفتن سلولها و تغییرات و نوسازی غشا سلولی وارد پلاسما شدهاند، جمع آوری میکنند. مهمترین نقش آن همان انتقال کلسترول از بافتهای محیطی به کبد میباشد که به این فرایند انتقال معکوس نیز میگویند. بنابراین، هرچه میزان HDLc بیشتر باشد به همان نسبت توانایی انتقال کلسترول نیز بیشتر است .
فعالیت بدنی میتواند به طور موثری سبب اصلاح میزان چربی خون گردد. به نظر میرسد میزان بالای HDL به علت افزایش تولید HDL توسط کبد در پی تغییر فعالیت آنزیم لیپوپروتئین لیپاز و لیستین کلسترول آسیل ترانسفراز و کاهش لیپاز کبدی به دنبال فعالیتهای بدنی مستمر و طولانی مدت است
-3-1اثر فعالیت بدنی بر لیپید ها
در مورد پاسخ چربی به تمرینات بلند مدت تحقیقاتی انجام شده است. این مطالعات بر این باورند که تمرین اگر با کاهش بافت چربی همراه باشد، میتواند لیپیدهای خون را کاهش دهد. البته تعداد کمی تحقیقات دیگر توصیه کردهاند که لیپید ممکن است با وجود ثابت ماندن توده چربی در زنان ورزیده کاهش یابد - Kramer 2001 - و تحقیق دیگری نیز تاثیر تمرین بر کاهش لیپید پلاسما را پس از 10 ماه تمرین، مستقل از تغییر چربی ،گزارش کرده است
طی دو گزارش اوئال و همکارانش - 2005 - پاسخ لیپید را در 10 بازیکن فوتبال حرفهای و 17 مرد غیر فعال بررسی کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که BMI ورزشکاران بیشتر از افراد غیر فعال بود. محققین نشان دادند که به طورکلی میزان لیپید با BMI رابطه مستقیم دارد . - unal 2005 - اوزاکای و همکارانش - - 1999 اثرات تمرینات با شدت متوسط هوازی بر میزان چربی زنان بیتحرک چاق بررسی کردند و مشاهده نمودند که همراه با کاهش وزن بدن سطح لیپید نیز کاهش مییابد.
دکتر حقیقی و همکارانش - - 1387 اثر 13 هفته تمرین هوازی را بر لیپید سرم 24 فرد چاق بررسی نمودند. مردان چاق بطور تصادفی در دو گروه تمرین هوازی و کنترل قرار گرفتند.گروه آزمایش به مدت13 هفته و هر هفته سه جلسه تمرینات هوازی داشتند که عبارت بود از: دویدن مداوم با شدت 75-85 درصد حداکثر ضربان قلب، مدت دویدن در جلسه اول 15 دقیقه بود که هر دو جلسه یک دقیقه به طور پله ایی به زمان دویدن افزوده میشد تا اینکه زمان دویدن به 30 دقیقه افزایش یافت. نتایج نشان داد که تمرینات هوازی باعث کاهش معنیدار در میزان لیپید مردان چاق می گردد
کرومر و همکارانش - 2002 - اثر9 هفته برنامهی تمرینی را روی غلظت لیپید زنان چاق بررسی کردند. علی رغم بهبود آمادگی قلبی تنفسی تغییر در توده چربی با غلظت لیپید مشاهده نگردید. در تحقیقی روی نوجوانان چاق که برنامه تمرینی 8 ماههایی را اجرا کرده بودند
