بخشی از مقاله
چکیده
از دیرباز امنیت بعد از نیازهای اولیه، یکی از نیازهای اساسی انسانها بوده است. امنیت به مفهوم رهایی از ترس و خطر و احساس دوری از هرگونه تهدید، یکی از نیازهای اصلی و اساسی انسان ها از آغاز زندگی بوده است. امنیت به این معنا، پیوند عمیقی با ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد. همواره فضاهای شهری، کیفیت و نوع آن در میزان وقوع و جرم و خشونت در شهر تاثیرگذار خواهد بود و تاثیر معیارهایی چون معیارهای کالبدی،کارکردی و محیطی- رفتاری قابل انکار نخواهد بود.
پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی، و هدف آن ارتقای کیفیت محله زینبیه اصفهان در راستای افزایش امنیت محیطی است. در این پژوهش، امنیت در محله زینبیه اصفهان از دید شاخصهای کالبدی، کارکردی و محیطی-رفتاری مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور از تحلیل SWOT، جهت شناخت نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصتهای محدوده به جهت رسیدن به راهکارهای مورد نیاز جهت ایجاد امنیت و جلوگیری از جرم و جنایت استفاده شده است.
-1 مقدمه
-1-1 طرح مساله:
امنیت از نیازها و انگیزه های اساسی انسان به شمار می رود. به طوری که با زوال آن، آرامش خاطر انسان از بین می رود و تشویش، اضطراب و ناآرامی جای آن را می گیرد و مرتفع شدن بسیاری از نیازهای آدمی در گرو تامین امنیت است، به طوری که آبراهام مازلو نیز در سلسله مراتب نیازها، احساس امنیت را بلافاصله پس از ارضای نیازهای اولیه قرار می دهد.
به رغم آن که مسأله امنیت در هر جامهه یک مسأله پیچیده و دارای ابعاد متنوع و متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی می باشد، در تامین این نیاز نباید از نقش و تاثیر عوامل محیطی غافل شد. از آنجایی که برخی از مناطق شهری نسبت به سایر مناطق بیشتر در برابر خطر ناشی از بروز جرم می باشند، بر این اساس لزوم توجه به ارتباط بین آسیب پذیری افراد در فضاهای شهری و طراحی محیطی زندگی بیش از پیش آشکار می شود.
محله زینبیه در شمال شرقی اصفهان و در منطقهی 14 واقع گردیده و تا قبل از 1365 به عنوان روستایی در محدوده استحفاظی منطقه هفت قرار داشت که در این سال ها در شهر اصفهان ادغام گردید. ساکنان این محله ترکیبی از گروههای بومی، لر شهرکردی، ترک فریدنی، عراقی و افغانی است که تحت تأثیر عواملی از قبیل خشکسالی، افزایش جمعیت، عدم امکان دریافت کار و کمبود درآمد و امکانات در روستاها، جنگهای طولانی در کشور عراق و افغانستان به مهاجرت و ایجاد سکونتگاههای غیر رسمی در این محدوده با قیمت زمین ارزان پرداختهاند.
کالبد محلهی زینبیه از هیچ نقشه و طرح قبلی برخوردار نیست و گسترش شهر و مناطق مسکونی در دل اراضی کشاورزی کاملاً مشهود است. به اعتراف ساکنان فقر و بیکاری، اعتیاد و فروش مواد مخدر، ولگردی، دعوا و درگیری از جمله ناهنجاری های اجتماعی دراین محله محسوب میشود. نتایج بیانگراین است که محیط بررفتارشهروندان تاثیرگذاراست وباخلق فضاهای عمومی که نظارت ومشارکت محلی واجتماعی راافزایش دهندمی توان ازوقوع جرم جلوگیری کرد.
-1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
متاسفانه امروزه احساس امنیت کمتری در شهروندان در شهرها مشاهده می شود. بر همین اساس شناسایی عوامل و عناصر تامین امنیت از پیش شرط های لازم جهت حضورپذیری شهروندان در فضاهای شهری می باشد. فضاهای عمومی، عرصهی اجرای کارکردهای اجتماعی بوده و بسیاری از تعاملات اجتماعی در آن صورت میپذیرد؛ برای تداوم و بقای این تعاملات و حضور فعال مردم در این فضاها، وجود امنیت یکی از اساسی ترین نیازها بهشمار میآید.
امنیت به عنوان یک عنصر مهم سایر ابعاد زندگی انسان را تحت تأثیر قرار میدهد.احساس امنیت فردی، لازمهی حیات و زندگی شهری است. این استدلال مردم برای اماکن عمومی همچون کلیدی برای ایجاد فضاهای امنتر میباشد و آنها را "چشمان خیابان" معرفی میکند که مجرمان را از ارتکاب جرم باز میدارد و محیط را امن و مطمئن میسازد. ترسهای ناشی از ناامنی پیشآمده در مکانهای عمومی، که باعث کنترل بیش از حد میگردد، میتواند برای عموم فضاهای شهری زیانبار باشد.
-1-3 سوالات، فرضیات و اهداف تحقیق:
هدف اصلی پژوهش ارتقا امنیت از طریق ارتقا کیفیات منظر شهری و طراحی متناسب فضای کالبدی ، بررسی تاثیر فضاهای عمومی شهری بر احساس امنیت شهروندان، ارایه معیارها و زیرمعیارهای موثر در ارتقا امنیت شهری و کاهش ناهنجاری در محدوده مطالعاتی است.
بر اساس موضوعات مطرح شده در بیان مساله و نیز در قالب اهداف تحقیق فرضیات زیر قابل طرح است. تأثیر فضاهای عمومی شهری بر احساس امنیت شهروندان و عوامل مؤثر در کاهش یا افزایش امنیت چیست؟ تاثیر نقش کاهش ناهنجاریهای اجتماعی بر افزایش امنیت شهری چیست؟
فرضیات تحقیق شامل:
-1 بین کیفیت کالبدی فضای عمومی و احساس امنیت در محله زینبیه رابطه مستقیمی وجود دارد. -2 عوامل اجتماعی، سیاسی و کالبدی بر کاهش یا افزایش امنیت فضاهای شهری تأثیر بسزایی دارد.
-1-4 روش تحقیق:
پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن نیز که بر پژوهش موردی استوار است، توصیفی تحلیلی است. در این راستا، با هدف مطالعه و بررسی سطح امنیت در محله زینبیه اصفهان، به مرور مبانی نظری مرتبط با موضوع، از روش کتابخانه ای و به منظور کسب داده های مورد نیاز شهروندان به شیوه مطالعات میدانی بهره گرفته شده است. در مرحله بعد به منظور شناخت محدوده مورد مطالعه از تکنیک SWOT به منظور شناخت نقاط قوت ، ضعف، تهدیدها و فرصت های محدود پرداخته تا راهکارهای مناسب جهت ارتقای کیفیت محله زینبیه اصفهان در راستای امنیت محیطی ارایه شود.
