بخشی از مقاله
چکیده :
یکی از نکات اساسی و مهم در ایجاد سرزندگی فضاهای شهری، ایجاد امنیت در آن است، فرآیند جنسیتی شدن عرصه های عمومی شهرو عدم توجه طراحان شهری به ویژگی ها و نیازهای گروههای مختلف اجتماعی موجب شده تا این عرصه ها هویت متعالی خود را از دست بدهند، در این میان به نظر می رسد زنان از جمله گروههایی باشند که ایجاد انگیزش حضورآنها،عمدتا به دلیل فقدان احساس امنیت شان در فضاهای باز عمومی شهرها نادیده گرفته شده است.
تحقیق حاضر به لحاظ روش، یک تحقیق توصیفی- همبستگی است که در آن از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده و جامعه آماری شامل 100نفراز زنان استفاده کننده از فضاهای محله نگین پارک تبریز می باشد، که اطلاعات مورد نیاز به کمک پرسش نامه پژوهشگر جمع آوری شد، روایی واعتبار این پرسش نامه نیز با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت.
جهت تحلیل وسنجش امنیت درک شده از فضاها توسط زنان و تردد آنان، شاخص های کالبدی وعملکردی - کارکردی - امنیت مورد استفاده قرار گرفت، نتایج مطالعه نشان داد که استقرار کاربری های فعال یا روز مره در امتداد شبکه معابر اصلی مخصوصا در شب، نورپردازی محورهای منتهی به مجتمع های آپارتمانی موجود در محله، تقاطع وپیاده راهها، پیش بینی کاربری های جاذب و تسهیلات و فضاهای مکث مخصوص کودکان و زنان و همچنین امکان مراقبت های بصری و دائمی از طرف مالکین محلات در ایجاد احساس امنیت زنان استفاده کننده از فضا موثر است.
مقدمه :
امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهر کانون و بستر اصلی رشد و تکامل بشری است که با گسترش روند شهرنشینی و افزایش تراکم جمعیتی اهمیتی مضاعف می یابد - شیعه ، . - 1386 ارضا نشدن نیاز به امنیت انسان در فضاهای جمعی، نه تنها او را در رسیدن به نیازهای رده بالاتر باز می دارد، بلکه کاهش تعاملات اجتماعی و در نهایت خالی ماندن فضاهای عمومی را در پی دارد
اگر مردم فضایی را به دلیل عدم راحتی یا ترس استفاده نکنند، عرصه عمومی از بین می رود، فضاهای شهری باید عدالت در دسترسی و تأمین خدمات شهروندان را فراهم سازند و ایمنی و امنیت را بطور مشابه برای همه ساکنان و ناظران فراهم کنند .
در نحستین برنامه ریزی های شهری در نیمه نخست قرن بیستم، شهرها بر اساس تفکیک کارکردها به شیوه سنتی مورد توجه قرار گرفته اند، یعنی زنان به حوزه خصوصی و مردان به حوزه عمومی تعلق داشته اند. این تفکیک با وجود افزایش شهرنشینی، توسعه شهرها و تغییرات همچنان باقی مانده و باعث ایجاد تناقض شده است که نتیجه آن نا امنی زنان در فضاهای شهری است.
زندگی زنان در شهرها همواره تحت تاثیر نبود امنیت شهری واقعی یا بالقوه است و این امر مانع دیگری برای زنان است که نتوانند شهروندان فعال همه جانبه باشند. با این حال برنامه ریزان شهری زن در اروپا با نگاه جنسیتی به برنامه ریزی و نقد نگاه مدرنیستی به شهر، ویژگی های فضای شهری مناسب را مسافت کوتاه، کاربردهای مختلط و دارای چند مرکز فعال تعریف کرده اند
بسیاری از کارشناسان معتقدند ایمنی شهرها منوط به امکان استفاده همه گروههای سنی و جنسی از فضاها بوده و تفاوتهای سنی و جنسی در ساختار شهرها باید مورد توجه قرار گیرند. ساخت و ساز و برنامه ریزی های شهری نادرست استفاده اقشار مختلف جامعه را از فضاهای شهری تحت تاثیر قرار می دهد، به طوری که گاهی به خاطر نبود توجه کافی سالمندان، معلولان، کودکان و زنان از زندگی سالم و صحیح شهری محروم می مانند، در این میان، زنان به سبب محدودیت های اجتماعی و فرهنگی موجود در کشور، عمدتاً امکان بهره مندی از فضاهای شهری را ندارند، از سوی دیگر، نای فضا ها عموماً فضاهای مردانه بوده و به سبب ویژگی های کالبدی خود امکان حضوری ایمن را برای زنان فراهم نمی سازند
