بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه روند جهانی شدن کسب و کار و بین المللی شدن فرایند ارتباطات؛ منجر به ایجاد بحران های رو به رشدی در عصر حاضر شده است. بی تردید ماهیت بحران گردشگری می تواند به صورت هر گونه رخدادی عملکرد طبیعی مقصد گردشگری را تهدید و فرایندهای مرتبط با گردشگری را مختل و یا تهدیدی برای امنیت گردشگران باشد. فضاهای گردشگری شهری نیز در برابر بحران های انسانی و طبیعی بسیار آسیب پذیر هستند؛ که توجه به میزان آسیب پذیری این فضاها در برابر مخاطرات طبیعی، تکنولوژیک و انسان ساخت، یکی از راهکارهای بسیار مهمی است که می تواند در مدیریت بحران گردشگری موثر باشد. آنچه در این مقاله مروری در پی آن هستتتتتیر بررستتتتی و تحلیل موالعات صتتتتورت گرفته پیرامونتبیین امنیت گردشتتتتگران با ت کید بر مؤلفه هاي مدیریت بحران گردشتتگري استتت تا ضتتمن شتتناخت و تبیین انوان بحران های مرتبط با صتتنعت گردشتتگری، مولفه های اصلی مدیریت بحران گردشگری یعنی امنیت، رضایت مندی و ساماندهی فضایی در فضاهای گردشگری شهری و رابوه آنها را با توجه به مواد و روش های بکار گرفته شده در تحقیقات گذشته مورد بررسی قرار دهد.
مقدمه و بیان مسئله:
امروزه گردشتتتتگری یکی از امیدبخش ترین فعالیت هایی استتتتت که از آن به عنوان گذرگاه توستتتتعه یاد می کنند. توجه به مقوله گردشگری زمانی مهمتر جلوه می کند که بر اساس آمارهای موجود شمار گردشگران در جهان در سال 2010 به 940 میلیون نفر رسیده است - سازمان جهانی گردشگری، .1 - 6 :2011 جهانگردی و گردشگری به عنوان یکی از مهمترین صنایع جهان که نقش عمدهای در بهبود و ضعیت اقت صادی کشورها وتوسعه اقتصادی آنها دارد، از سوی کارشناسان، دانشمندان، مدیران و برنامهریزان اقتصادی کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته استتت؛ به گونه ای که در ستتال 2015 بیش از 1500 میلیارد دالر از این محل چرخش مالی در آن رخ داده است؛ و این خود بر اهمیت جایگاه گردشگری در دنیای امروز می افزاید. گردشگری سنتی بصورت گذران تعویالت و اوقات فراغت در یک محدوده خوش آب و هوا تعریف شده و از این جهت برای گردشتتگران، راحتی و آرامش در ستتفر همواره مورد بوده استتت. بر این مبنا در یک دوره زمانی طوالنی، تمرکز بحث های مرتبط با گردشتتتتگری بر مقوله ارتقای آستتتتایش گردشتتتتگران در محدوده های گردشتتتتگری بوده و موالعات در شتتاخه های مختلفی مانند مدیریت گردشتتگری، گردشتتگری پایدار، گردشتتگری شتتهری، گردشتتگری طبیعت، گردشتتگری روستتتتتتایی و... متمرکز بوده استتتتتت؛ البته در این دوره همواره بحران هایی در تاریگ مانند جنم و تروریستتتتتر که باعث کاهش رشتد گردشتگر در مناطم مقصتد شتده، وجود داشتته استت، ولی بحث موالعه مدیریت بحران گردشتگری به تازگی آغاز شده است - . - Pforr & Hosie,2008:249
در ستتتتتالهای اخیر اغلب موالعات انجام شتتتتتده در زمینه مدیریت بحران گردشتتتتتگری با حوادا خاب اعر از طبیعی و یا انسان ساخت مرتبط بوده اند. استافورد و همکاران در سال 2001 وضعیت هتلها را در پاسگ به حمالت 11 سپتامبر در آمریکا بررسی کرده اند؛ اینکه صنعت گردشگری محلی با کمک دیگر مسئوالن گردشگری برای مدیریت موقعیت پیش بینی نشده و توسعه استراتژی های بازیابی باید وارد عمل شوند. از ستتتوی دیگر کالن شتتتهرها به واستتتوه وجود مراکز تفریحی، گردشتتتگری، مجموعه بازارهای بزرگ و بنگاه های مهر اقتصتتادیستتاالنه پذیرایحضتتور حجر باالی توریستتت می باشتتند. این مهر در کنار فرصتتتهای ستترمایه گذاری، ایجاد شتت ل و گردش مالی پایدار در اقت صاد این شهرها و در نگاه باالتر ساختار منوقه ای و ملی، می تواند بستر تهدیدهای مخاطرات تکنولوژیکی و یا انسان ساخت باشد. از سوی دیگر وجود گسلهای طبیعی، پدیده فرونشست زمین بر اثر برداشت شدید آب های زیزمینی، ستتیالب های فصتتلی، رانش زمین و... نیز می تواند میزان مواجه با مخاطرات طبیعی را افزایش دهد؛ که با توجه به چنین مولفه هایی نگاه مدیریت بحران در زمینه گردشگری در کالن شهرها احساس می شود.
مروری بر ادبیات موضوع:
محققان بسیاری درباره احتمال ت ثیر جدی مخاطرات طبیعی، تکنولوژی و یا انسان ساخت پیرامون توریسر و گردشگری هشدار داده اند. بحران های طبیعی چون سیل و زلزله، تضادها و آشوبهای سیاسی، تروریسر و جنم و از سویی اپیدمی بیماریها، از مهمترین تهدیدها و آسیب هایی است که می تواند ت ثیر منفی بر رفتار و انتخاب گردشگران داشته باشد؛ و به نظر می رسد مدیریت بحران به عنوان بخش جدایی ناپذیر کسب و کار گردشگری در عصر حاضر قلمداد می شود. پاسگ و آمادگی گردشگری نسبت به مخاطرات طبیعی، تکنولوژی و یا انسان ساخت و مدیریت آن در جهت پیشیگری و یا کاهش اثرات مخاطرات دغدغه صتتتاحب نظران این حوزه بوده استتتت. بحث استتتتفاده از طرد مدیریت بحران به عنوان یک ابزار مدیریتی در گردشتتتگری و پدیده توریستتتر اولین بار توستتتط بارتون2 در ستتتال 1994 ارایه شتتتد. امروزه فعالیت گردشتتتتتتگری به عنوان یکی از مهمترین و پویاترین فعالیت ها در جهان مورد استتتتتتتت، بووری که در ستتتتتتو جهانی، شتتتمارگردشتتتگران خارجی و داخلی و میزان درآمدزایی آنان، پیوستتتته رو به افزایش استتتت - محمودی، رنجبران و فتحی، . - 21 :1394 رشد بی سابقه صنعت گردشگری در چند سال گذشته و رقابت در سو جهانی، مقاصد گردشگری را با چالشهای جدیدی مواجه کرده است - منصوری موید و سلیمانی، . - 93 :1391 در شتترایط امروز، بحرانها و مدیریت آنها مستتئله ای مهر تلقی می شتتود که ارتباطاتی نیز با گردشتتگری و فعالیت های آن دارد و به نظر می رسد که صنعت گردشگری با دارا بودن ویژگی هایی که آن را از دیگر صنایع جدامی سازد، همواره آماده پذیرش هر گونه بحران استتتتتت که این امر می تواند احتمال وقون و میزان بروز بحران در این صتتتتتنعت را شتتتتتدت بخشتتد. این موضتتون مستتتلزم استتتراتژی و مدیریت مناستتب بحران استتت. در ستتالهای اخیر، مدیریت بحران در صتتنعت گردشگری، به علت افزایش شمار فجایع طبیعی و سیاسی در بسیاری از مقصدها، به ضرورتی اساسی تبدیل شده است - یاوری گهر و منصوری موید، . - 21 :1396
