بخشی از مقاله
چکیده:
شادکامی " قضاوت فرد از درجه یا میزان مطلوبیت کیفیت کل زندگیش"است - وینهوون ، - 1998 .شادکامی شامل روابط اجتماعی قوی و مطلوب - جزء اجتماعی - ، حالتهای خلقی پایدار و شاد - جزء هیجانی - و مثبت اندیشی در تفسیر اطلاعات محیط - جزء شناختی - می باشد - سلیگمن،. - 2005 صاحبنظران معتقدند شادکامی دانش آموزان باید به هدف بنیادین آموزش تبدیل شود .اختصاص دادن ساعاتی برای پروراندن خلاقیت و تخیل مثل بازی های خلاقانه یکی از مؤلفه های مؤثر در شادکامی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی سهم خلاقیت و مؤلفه های آن در پیش بینی شادکامی دانش آموزان متوسطه دوم در پایه های اول ودوم هر سه رشته تجربی ،ریاضی و علوم انسانی شهرستان کرج در سال تحصیلی97-96 است. پژوهش مورد نظر از نوع توصیفی – همبستگی است . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شد. نمونهگیری به روش خوشهای چند مرحله ای است. حجم آن طبق جدول مورگان 414 نفر تعیین گردید.در این پژوهش از پرسشنا مه های: الف - پرسشنامه شادکامی آکسفورد. ب - پرسشنامه خلاقیت عابدی 60 سوال که شامل سیالی،ابتکار،انعطافپذیری وبسط استفاده شده است. یافته ها نشان داد بین خلاقیت و شادکامی در دانش آموزان همبستگی مثبت معناداروجود دارد - r = 0/40،. - 0/01>p تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد از بین مولفه های خلاقیت، در گام اول سیالی %13 واریانس شادکامی را در دانش آموزان تبیین می نماید . درگام دوم، با افزوده شدن ابتکار به معادله ، واریانس شادکامی به %16 رسید. با توجه به نتایج مشاهده شده خلاقیت واز بین مولفه های آن سیالی و ابتکار ،پیشبینی کنندهای معنی دار شادکامی در دانش آموزان می باشند. خلاقیت تاحدودی قابل آموزش است ،بهتر است در مطالعات علمی و تدابیر آموزشی به آن توجه ویژه ای داشته باشیم
مقدمه:
شادی یکی از هیجانهاست که دامنه وسیعی از کنشهای عاطفی از احساس آرامش گرفته تا احساس لذت و خلسه را شامل می شود - یعقوبی . - 1389 آدمی همواره با این پرسش روبهرو بوده است که چه چیزی موجب خوشنودی ،شادی و شادکامی در زندگی می شود. شادکامی دارای سه جزء اساسی است که عبارتاند از :حالت روانی مثبت ، سطح بالای رضایتمندی کلی از زندگی ،عاطفه مثبت و سطح پایین عاطفه منفی لیبو میر سکی 3وهمکاران . - 2005 - هدفمند بودن زندگی، رشد شخصی و دوست داشتن دیگران نیز از دیگر اجزای شادکامی هستند - آرگایل . - 2001 شادکامی به عنوان مفهومی مثبت برای سالم ماندن ضروری و حیاتی است. - کوهن، 2002 ؛ نقل در بیخت، 2008 - شادکامی را به عنوان یک کل در قالب، رضایتی وسیع و تعریف کرده اند - تاتارکیویز، 1967 ؛ نقل در گاوین، - 2004. شادکامی غلبه احساسات مثبت به منفی و تمرکز بر کفه های عاطفی موقعیت های زندگی تعریف شده است - دنیر،1984؛ به نقل از باخت و همکاران ،. - 2008 مایرز و دینر4، - - 1995 بر این باورند که شادکامی دارای مؤلفه های عاطفی، اجتماعی و شناختی است. مؤلفه های عاطفی باعث میشود که فرد همواره از نظر خلقی شاد و خوشحال باشد. مؤلفه های اجتماعی موجب گسترش روابط اجتماعی با دیگران و افزایش حمایت اجتماعی می شود. مؤلفه های شناختی موجب می گردد فرد نوعی تفکر و پردازش اطلاعات ویژه خود را داشته باشد - به نقل از استادیان و همکاران، - 1390 - افراد دارای روحیه شاد، هنگام انجام فعالیتهای روزمره، مثبت اندیشی را سرلوحه فعالیتهای خود قرار میدهند و دارای قدرت چاره اندیشی بیشتر هنگام رویارویی با مشکالت کوچک و بزرگ زندگی هستند.
به عبارت دیگر شادکامی هنگامی پدیدار میشود که انسان دارای احساس رضایت بیشتراز خود و محیط اطراف خود است - سیسک2008 5،به نقل از باب الحوائجی و همکاران. - 1390 در جوامع متمدن کنونی انسانهای شاد و سالم دارای حس مسئولیت پذیری بالایی هستند . افراد شادکام دارای نگرشی مثبت و خوش بینانه نسبت به رویدادهای اطراف خود هستند و به جهت سوگیریهای مثبت نسبت به اتفاقات دنیای خود، سعی در استفاده بهینه از این وقایع دارند - روجاس6 ،2007 به نقل از باب الحوائجی و همکاران. - 1390 در نظریه های روان شناختی اعتقاد بر این است که افراد شادکام رویدادهای بیشتری را که از نظر فرهنگی مطلوب است تجربه میکنند. و نیز رویدادهای خنثی را به صورت مثبت و رویدادهای مثبت را مثبتتر در نظر میگیرند. درواقع قادرند از طریق کنترل افکارشان خوشبختی ذهنی و شادکامی خود را افزایش دهند. براساس مطالعات متعدد یکی از عواملی که می تواند بر شادکامی تاثیرگذار باشد میزان خلاقیت افراد است - نظری ،. - 2011 علاوه بر آن شادکامی تأثیر مهمی در رشد و بالندگی افراد دارد ، پژوهش ها رابطه مثبت و معنادار خلاقیت و استدلال با شادکامی را تأیید می کند - جیمز هرزوگ 7،. - 2001 انسان همواره در زندگی با مشکلاتی مواجه می باشد که برای حل آن ها به دنبال یافتن راه های موثر و مفید است ، به همین منظور گاهی از تجارب و یافته های دیگران بهره جسته و گاهی خود به فکر ایجاد شیوه های نو در حل مسائل است ، - نظری ،. - 2011 - تورنس19988 - که سابقه ای طولانی در پژوهش خلاقیت و سنجش تفکرخلاق دارد، با تأثر از مدل ساختار عقل گیلفورد، چهار ویژگی سیالی - یعنی تولید عقاید متعدد و هم چنین استعداد تولیدایده های فراوان - ، ابتکار - یعنی منحصر به فرد بودن عقاید واستعداد تولید ایده های نو و غیرمعمول - ، انعطاف پذیری - یعنی اصلاح پذیر بودن عقاید و استعداد تولید ایده ها با روش های بسیار گوناگون - و بسط - یعنی گسترش عقاید واستعداد توجه به جزئیات - را برای تفکر خلاق مطرح میکند، - احدی وهمکاران . - 1391
خلاقیت توانایی ایجاده ایده های اصلی و سازگارانه است و این که فرد خلاق در برخورد با مسائل و مشکلات به دنبال راه حل های جدید و ابتکاری است این امر منجر می شود که بتواند بیشتر به چالش بپردازد و اعتماد به نفس بیشتری را دارا باشد و همیشه به گونه ای بیندیشد که در یک تنگنای همیشگی قرار ندارد بلکه می تواند مسائل را بدون پیامد روانی و ایجاد مشکل روانی حل نماید. هم چنین با توجه به این امر که یکی ازابعاد خلاقیت انعطاف پذیری است فرد خلاق همیشه راه های گوناگونی را مورد آزمایش قرار می دهد و به کاربرد غیرمعمول چیزها می اندیشدو معمولاً می تواند به راحتی در جهت فکری خویش تغییر ایجاد نماید حال آن که زمانی فرد نتواند به این امر دست یابدمسلماً پیامدهای بسیاری را از نظر بهداشت و سلامت روانی در برخورد با مسائل و مشکلات وطبعا ایجاد زمینه های خلق منفی در پی خواهد داشت. زمانی که فرد در تفکرش سیالی داشته باشد یعنی در برخورد با مسائل تعداد جواب ها و عقیده ها در ذهنش بسیار باشد، و نیز ازانعطاف و ابتکار برخوردار باشد این عوامل منجر خواهد شد که فرد از نظر سلامت روانی در سطح بالاتر قرار داشته باشد در مقایسه با افرادی که از این ویژگی ها برخوردار نباشن - منتی وهمکاران ،. - 1393 در واقع می توان گفت که خلاقیت مهم ترین اسلحه بشر است و با کمک آن می تواند فشارهای ناشی از زندگی روزانه را کاهش داد یا از بین برد. باتوجه به اینکه خلاقیت افراد را قادر خواهد ساخت تا با پرورش آن در خود ، نسبت به تنیدگی و سایر جنبه های منفی هیجان ، مصون باشند، ارائه یک ایده یا اثر خلاق و کارآمد می تواند برپذیرش خویشتن، رشد شخصی ، احساس داشتن هدف درزندگی و تسلط بر محیط ، خودمختاری و روابط مثبت با دیگران ودر نتیجه شادکامی موثر باشد. هم چنین امروزه به وفور می بینیم افردی که از افسردگی و اضطراب که نقطه مقابل شادکامی است ،رنج می برند در انجام امورات روزمره با مشکل مواجه می شوند و در حل مسائل وروبرو شدن با مشکلات و در زندگی روزمره میزان استفاده ازشیوه های خلاقانه کاهش پیدا می کند - منتی وهمکاران ،. - 1393رابطه خلاقیت و شادکامی یک پیوند استثنایی است .خندیدن وشادکامی باعث افزایش سطح آدرنالین و اکسیژن در مغز میشود و همین مسئله زمینه شارژنورونها
