بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش رابطه خلاقیت با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر دوره دوم مقطع متوسطه مدارس روستایی شوشتر بود. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است . جامعه آماری کلیه دانشآموزان دختر دوره دوم مقطع متوسطه مدارس روستایی شوشتر هستند که در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل می باشند تعداد آنها حدود 400 نفر بودند. نمونه این پژوهش مشتمل بر 192 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده و برحسب جدول مورگان استفاده شده است. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه خلاقیت عابدی - - 1372 بود.یافتهها نشان داد که بین خلاقیت با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.
واژههای کلیدی: خلاقیت، عملکرد تحصیلی، دانش آموزان
مقدمه
عملکرد تحصیلی به توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی اطلاق می شود که به وسیله آزمون های فراگیری استاندارد شده یا آزمون های معلم ساخته اندازه گیری می شود. به طور کلی این اصطلاح به معنای مقدار یادگیری آموزشگاهی فرد است، به طوری که بتوان آنها را در مقوله کلی عوامل مربوط به تفاوت های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش مورد مطالعه قرار داد. پیشرفت تحصیلی، پدیده پیچیده ای است که شناخت همه جانبه آن دریک پژوهش واحد ممکن نیست. پژوهشها و بررسیهای بسیاری دراین باره صورت گرفته است و هر یک برخی ازعوامل و متغیرهای موثربر آن را موردارزیابی قرارداده اند. از جمله رابطه پیشرفت تحصیلی با متغیرهای هوش، کیفیت آموزشی در آموزشگاه، خانواده و محیط آن، سطح سواد و وضعیت فرهنگی، شغل والدین، اقتصاده خانواده، خودپنداری وخودشناسی، عوامل انگیزشی و شناختی ویژگیهای فردی و عوامل بسیار دیگر. گرچه به پیشرفت تحصیلی اغلب به عنوان یک رفتار شناختی توجه می شود، اما طبق نظریه پیاژه، رفتار کاملا شناختی یا کاملا عاطفی وجود ندارد. پیاژه علاوه بر آن بیان می کند که تمامی رفتارها شامل هم ابعاد شناختی و هم عاطفی می باشند - کوتزی1،. - 2011
مدارس امروز به دلیل پیشرفتهای مختلف علوم و تغییرات همزمان در هدفهای آموزشی سعی خود را بیشتر به انتقال اطلاعات و حقایق علمی معطوف کردهاند؛ در حالی که با ورود به دوران فراصنعتی و عصر اطلاعات به دلیل ویژگیهایی مانند انفجار دانش، تحول و تغییر سریع یافتههای علمی، حضور ماشینهای هوشمند در عرصه تعلیم و تربیت و از همه مهمتر عدمقطعیت معرفت علمی، نه امکان انتقال همه یافتههای علمی وجود دارد و نه ضرورتی در این زمینه احساس میشود. به همین دلیل، متخصصان تعلیم و تربیت و برنامهریزان درسی به جای انتقال حقایق علمی، پرورش و تقویت روشها و نگرشهای علمی را توصیه میکنند و به جای تولید مجدد حقایق علمی، بر فرایند تأکید میکنند. آنها معتقدند که دانشآموزان به جای کسب حقایق علمی، باید به روش کسب حقایق علمی توجه کنند و به جای انباشت حقایق علمی در ذهن، بیاموزند که چگونه بهتنهایی فکر کنند، تصمیم بگیرند، و درباره امور مختلف قضاوت کنند. دانشآموزان در فرایند آموزش باید بتوانند ادراک حسی، فهم نظریات مختلف و تفکر علمی و نقاد خود را تقویت کنند و رشد دهند. رسیدن به چنین اهدافی مستلزم فرصتهای مطلوب یادگیری است. چنین فرصت و موقعیتی با دستور دادن، موعظه کردن، القا و ترغیب به تقلید و اطاعت از دیگری به وجود نخواهد آمد؛ زیرا محدود ساختن تعلیم و تربیت به انتقال و حفظ حقایق علمی، رشد طبیعی دانشآموزان را محدود خواهد ساخت - کدیور،. - 1385
خلاقیت به عنوان یک استعداد، حاصل تعامل پیچیده وراثت و محیط است بنابراین، خلاقیت موضوع بسیار پیچیدهای است و شناخت و شکوفا سازی آن به عنوان یک استعداد نیازمند فراهم آوردن روش های تربیتی نوین است و اهمیت این موضوع در جامعه صنعتی امروز به ویژه در دنیای رایانه ها مملوس تر می شود. همچنین نقش مدرسه و مربیان در جهت پرورش افکارخلاق و رشد توانایی های این گونه افراد از اهمیت بسزایی برخوردار است - افروز . - 1385 روان شناسان و متخصصان آموزش و پرورش به این نکته توجه دارند که موضوع خلاقیت ، موضوعی پر اهمیت و زیربنایی است. سقراط هدف اصلی تعلیم و تربیت راپرورش نیروی تفکر در انسان ذکر کرده است. تمام خلاقیت ها و نوآوری های امروز متأثر از آموزش و پرورش و نیروی پنهان آن است .آنچه امروز دیده می شود حاصل کار دست اندرکاران دیروز است وتولید فردا نتیجه خلاقیت امروز خواهد بود. در جوامع امروزی داشتن افرادی خلاق ونوآور امری حیاتی است. زندگی پیچیده ی امروزی ما هر لحظه در حال نو شدن است و خلاقیت و نوآوری، ضرورت استمرار زندگی فعال است. برای خلق نشاط و پویایی نیازمند ابتکار است، خلاقیت ، فعالیتی فکری و در عین حال مبتنی بر اطلاعات است.
اگر تفکر راعامل یا جریان اصلی خلاقیت بدانیم، اطلاعات نیز ماده اولیه یا اساسی آن محسوب می شود .نکته حائز اهمیت آن است که اندیشه های حاصل از خلاقیت - پردازش متفکرانه - باید به گونه ای پرورش یابد که در ارتباط با شرایط دنیای واقعی به نوآوری در آموزش و پرورش بیانجامد. تا قرن اخیر، بسیاری بر این باور بودند که ابداع و خلاقیت یک خصوصیت ذاتی است و برخی افراد با این توانایی متولد می شوند. امروزه ثابت شده است که این استعداد در نوع بشر به اندازه ی حافظه عمومیت دارد و می توان آن را با کاربرد اصول و فنون معین و ایجاد طرز تفکرهای جدید و ایجاد محیطی مناسب پرورش داد. این رسالت بزرگ را مدارس بر عهده دارند و در مدارس، این وظیفه را معلمین با روشهای تدریس مناسب، برخورد شایسته، همچنین بکارگیری به موقع سایر عوامل می توانند تحقق بخشند. یکی از اهدافی که آموزش و پرورش باید به آن بپردازد، پرورش توانایی تفکر دریادگیرندگان - دانش آموزان - است.
علاوه بر این، دانشآموزان و همتایان آنها به طور معمول با شرایط و دروس یکسان درگیر هستند. چاو و چان - 2008 - 2 بیان میکنند که دانشآموزان و همتایان آنها اهداف را در بین خود سهیم میکنند. به این ترتیب آنها میتوانند درک متقابل بهتری از هم داشته باشند و دانش و تجارب خود را با همدیگر به اشتراک بگذارند، نتیجه آن میشود که حمایت عاطفی این دانشآموزان از هم بالا رفته و این امر ممکن است موجب انگیزش درونی دانشآموزان برای خلاقیت بیشتر گردد. این در حالی است که صاحبنظران، خلاقیت را دانشی بنیادی برای هرگونه تغییر و نوآوری میدانند. به تعبیر ریهامر و برولین - 1999 - 3، خلق دیدگاههای نو و تولیدهای ابتکاری، از ویژگیهای شناختی انسانها است. با چنین نگاهی خلاقیت عاملی مهم در شتاب بخشیدن به نوآوریهای علمی و فناورانه بشر تعبیر شده است. بررسیها نیز نشان میدهند که مرکز ثقل حرکتهای نوین در آینده، خلاقیت و میزان بهرهگیری از ذهنها و شخصیتهای خلاق در حوزههای مختلف علمی، پژوهشی، فناورانه و بهداشتی است - نادری و همکاران، . - 1391 لذا، شناسایی عوامل تاثیرگذار بر خلاقیت از اهمیتی دو چندان برخوردار است. در این راستا، خلاقیت دانشآموزان میتواند نقشی تعیین کننده ایفا نماید. بنابراین در این پژوهش سعی شده است که به بررسی رابطه خلاقیت با عملکرد تحصیلی دانشآموزان پرداخته و بررسی شود چه ارتباطی بین این متغیرها وجود دارد؟
روش
پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری کلیه دانشآموزان دختر دوره دوم مقطع متوسطه مدارس روستایی شوشترهستند که در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل می باشند تعداد آنها حدود 400 نفر بودند. نمونه این
