بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف:کتابداری حرفه ای است که در متن جامعه جریان دارد و کتابداران افرادی هستند که با طیف وسیعی از افراد جامعه در ارتباطند؛ هدف از این مطالعه ، توصیف و تحلیل کتابداران از تجربیات خود در ارتباط با مراجعه کنندگان است.
روش: این مطالعه با روش کیفی پدیدار شناسی انجام گرفت. بدین منظور تعداد 17نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته تجربیات خود را از ارتباط با مراجعه کنندگان توصیف وبیان نمودند؛ سپس داده های به دست آمده از مصاحبه های ضبط شده به صورت مکتوب در آمده و با روش آنالیز کولایزی در هفت مرحله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داد ه ها چهار مضمون استخراج شد که عبارتند از :
-1پیامدهای ارتباط با مراجعه کنندگان، که عبارتند از شناخت بهتر نیازهای مراجعه کنندگان،افزایش میزان رضایت و اعتماد،افزایش رضایت شغلی کتابداران،افزایش دقت و سرعت در بازیابی منابع کتابخانه
-2ویژگی های ارتباط موثر از دیدگاه کتابداران که عبارتند از ارتباط دو جانبه بین کتابدار و مراجعه کننده، ارتباط مداوم و پایدار،ارتباط حضوری و غیر حضوری،ارتباط رسمی و سازماندهی شده
-3 تاثیر ارتباط بر مراجعه کنندگان، شامل جذب مراجعه کنندگان بی هدف، راهنمایی مراجعه کنندگان ناآگاه، افزایش مراجعه به کتابخانه، معرفی افراد جدید به کتابخانه، استقبال از برنامه های جانبی و موانع ایجاد ارتباط که عبارتند از عدم شناخت توانایی های علمی کتابداران،کمبود اعتماد به نفس در کتابداران، کمبود فضا و راه های ارتباطی،عدم تشویق کتابداران.
بحث و نتیجه گیری: یافته های این مطالعه تصویری واضح از تجربیات کتابداران کتابخانه های عمومی از ارتباط با مراجعه کنندگان را ارائه می نماید. شناخت توصیف و درک کتابداران از ارتباط آنها در ابعاد مختلف می تواند داده های ارزشمندی رادر شناسایی مشکلات مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی و برنامه ریزی برای حل این مشکلات، فراهم آورد.
مقدمه :
ارتباط عبارت است از فرایند ارسال و دریافت پیام. با توجه به این تعریف هر ارتباطی مستلزم حضور دو یا چند واحد اجتماعی است. یعنی ارتباط می تواند بین دو یا چند نفر، یک نفر و یک رسانه و غیره صورت گیرددر دنیای امروز، ارتباط محور اصلی زندگی انسانها را تشکیل میدهد و مهارتهای ارتباطی از منحصربهفردترین و مهمترین مواردی است که فرد را بهسوی موفقیت سوق میدهد
ارتباط مؤثر مهارتی است که میتوان آن را پرورش داد و تقویت نمود و بدیهی است که این کار نیاز به اطلاعات آگاهی و تمرین آگاهانه و کاربرد شیوهها و روشهای آن دارد و از طریق تمرین، مهارتها افزایشیافته و درک ما را از فرآیندهای ارتباطی خود و دیگران عمیقتر میگرداند ارتباط در دنیای حرفه ای اهمیت بیشتری پیدا می کند چرا که می تواند زمینه موفقیت سازمان ها و ایجاد رضایت خاطر در استفاده کنندگان از خدمات سازما ن را فراهم آورد. توانائی کتابداران در برقرار کردن ارتباط موفق با مراجعه کننده، حلقه آخر زنجیره فعالیتهایی است کتابخانه عمومی را در جذب حداکثری مردم موفق میکند.
ساختمان مناسب، فضای امن و شاداب، منابع اطلاعاتی مورد علاقه مردم، و سیاستها و مقررات مناسب همگی اسبابهای برای کارآمد کردن کتابخانهاند؛ اما نمیتوان اهمیت بیرقیب »مهارتهای ارتباطی« را در شکل دادن به تجربه و نظر مردم در مورد کتابخانهها نادیده گرفت. همانگونه که رفتار و سلوک میزبان در شکل دادن به احساس میهمان مهمتر از وضع منزل و مواد پذیرایی و آدابدانی اوست، پختگی یا ناپختگی رفتار کتابدار و حرفهای یا غیرحرفهای عمل کردن او، مهر نهایی بر داوری مراجعهکننده بر شخص کتابدار، کتابخانه، سازمان مادر و حرفه کتابداری میزند
این مطالعه با رویکرکیفی به روش پدیده شناسی توصیفی انجام شده است. روش پدیده شناسی فرایند ساخت معنای تجربه انسانی از طریق گفتگو با اشخاصی استکه با این تجربه زندگی می کنند
در این پژوهش با توجه به هدف مطالعه، نمونه گیری به صورت هدفمند از بین کتابداران کتابخانه های شهر مشهد ، انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل دارابودن حداقل 5سال سابقه کاری در حرفه کتابداریو داشتن حداقل مدرک کارشناسی در رشته کتابداری بود.
بر این اساس ، تعداد 17نفر از کتابداران کتابخانه های مشهد اعم از کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی، آستان قدس و کتابخانه های وابسته به مساجد جهت رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. معیار رسیدن به اشباع نظری به دست آوردن اطلاعات بیشتر و غیر تکراری در مصاحبه های بعدی بود. برای دستیابی به اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد. این نوع مصاحبه به دلیل انعطاف پذیری و عمیق بودن مناسب انجام پژوهش های کیفی است. سوالات اصلی این پژوهش عیارتند از :
-1تجربه کتابداران از ارتباط بامراجعه کنندگان چیست؟
-2 ویژگی های ارتباط موثر با مراجعه کنندگان کدام است؟
-3 برقراری ارتباط با مراجعه کنندگان چه تاثیری بر جذب و وفاداری مراجعه کنندگان کتابخانه ها دارد؟
جهت حصول اطمینان از صحت و اطمینان داده ها، مقبولیت،1قابلیت انتقال2، قابلیت وابستگی1و قابلیت اعتماد2داده ها مورد بررسی قرار گرفت. برای اطمینان از صحت داده ها محققین زمان کافی جهت جمع آوری داده ها در نظر گرفتند
