بخشی از مقاله
خلاصه
این ایده که اثربخشی سازمانی می تواند با فضیلت سازمانی مرتبط باشد و فضیلت باعث ایجاد توانایی در سازمان ها می شود تا همین اواخر یک ایده بیگانه و غریبه بوده است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطه فضیلت سازمانی و اثربخشی کارکنان در دانشگاه آزاد زابل بود. جامعه مورد بررسی کلیه کارکنان دانشگاه آزاد زابل بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.
به منظور گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استاندارد فضیلت سازمانی کامرون و همکاران - 2004 - و پرسشنامه اثربخشی بر اساس مدل پارسونز - 2000 - استفاده شد. برای سنجش روایی و پایایی پرسشنامه¬ها از روایی واگرا و پایایی ترکیبی استفاده گردید که نتایج نشان داد پرسشنامه¬ها از پایایی و روایی مناسبی برخوردار بودند. آزمون فرضیه¬های تحقیق بر اساس روش حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزار Smart-PLS انجام شد.
نتایج آزمون فرضیه¬ اصلی تحقیق نشان داد بین فضیلت سازمانی و اثربخشی کارکنان رابطه مثبت و معنی-داری وجود داشت. از طرفی آزمون فرضیه¬های فرعی فرعی بیان کننده آن بود که همه ابعاد پنجگانه فضیلت سازمانی بر اثربخشی کارکنان تاثیر داشتند. بنابراین بر اساس یافتههای تحقیق می¬توان بیان کرد در سازمان¬ها از طریق مولفه های فضیلت سازمانی، اثربخشی کارکنان را افزایش داد و باعث افزایش بهبود کارها و آسایش کارکنان گردید.
.1 مقدمه
دنیای کسب وکار مدرن امروزی اگرچه از بسیاری از جنبههای رقابتی به سرعت در حال پیشرفت است ولی متأسفانه توجه اندکی به مباحثی چون فضیلت مداری دارد. کلماتی چون فضیلت، امیدواری، شرافت به طورمعمول مرتبط با محیط تجاری رقابتی مدرن نمی باشند. برد و واتر اذعان نمودند که زبان کسب وکار مدرن "ازنظر اخلاقی خاموش است
لذا در این دنیای مدرن میتوان با توسعه رفتارهای فضیلت مدارانه ماندگاری سرمایههای انسانی را تا حد زیادی ارتقا داد. فضیلت سازمانی به زمینههای سازمانی اشاره دارد که در آن عادات "خوب" ، تمایلات و اقدامات - مانند؛ انسانیت، صداقت، بخشش و اعتماد - در هر دو سطح فردی و اجتماعی استفاده، حمایت، تقویت، اشاعه و تداوم مییابد
ورود این مفهوم به حوزه سازمانی، مدیریتی و کسب وکار، منجر شد که کمرون و همکاران - 2004 - پنج مؤلفه خوشبینی سازمانی2، اعتماد سازمانی3، شفقت سازمانی4 ، یکپارچگی - انسجام - سازمانی5 و بخشش سازمانی 6 را جهت اندازهگیری آن بیان نمایند
کمرون و همکاران شرح دادند که ظهور فضیلت سازمانی و پیامدهای آن برای افراد و سازمان از لحاظ نظری توسعه نیافته باقی مانده است. طبق نظر کمرون - 2003 - این موضوع تاسفآور است زیرا فضیلت عمیقا با آنچه برای انسانها خوب است گره خورده است بهطوری که حذف آن از تحقیقات علمی خلاءای را در درک طیف گستردهای از پدیدههای مهم سازمانی ایجاد میکند.
این ایده که اثربخشی سازمانی میتواند با فضیلت سازمانی مرتبط باشد و فضیلت باعث ایجاد توانایی در سازمانها میشود تا همین اواخر یک ایده بیگانه و غریبه بوده است. اما خوشبختانه دلایلی براین باور که فضیلت و اثربخشی در سازمانها ارتباط مثبت و متقابلی باهم دارند وجود دارد این وابستگی توسط دو مشخصه کلیدی فضیلت توضیح داده شده است. ویژگیهای تقویتکننده که پیامدهای مثبت را افزایش میدهد و ویژگیهای حفاظتکننده که سازمان را در برابر مداخلات منفی محافظت میکند
فضیلت به دلیل ارتباط با احساسات مثبت، سرمایه اجتماعی و رفتار اجتماعی اثر تقویتکننده خود را اعمال میکند. نویسندگان مختلف گزارش دادهاند که قرار گرفتن در معرض رفتارهای با فضیلت، احساسات مثبت در افراد تولید کرده که به نوبه خود به انعکاس مجدد فضیلت و پس از آن، متعاقبا باعث ارتقای اثربخشی میشود. در رابطه با سرمایه اجتماعی این نکته مهم است که سطح بالایی از سرمایه اجتماعی باعث کاهش هزینههای معامله، تسهیل ارتباطات و همکاری، افزایش تعهد کارکنان، ترویج یادگیری فردی، تقویت روابط و مشارکت و در نهایت باعث افزایش اثربخشی سازمانی میشود.
همچنین در رابطه با نقش حفاظتی فضیلت و تاثیر آن بر اثربخشی سازمانی سیلیگمن و همکاران - - 2000 اشاره کردند که توسعه فضیلت سازمانی به عنوان یک محافظ در برابر اختلال در اثربخشی و بینظمی در تجزیه و تحلیل سطوح فردی و گروهی به کار میرود آنها گزارش دادند که فضائلی مانند شجاعت، امید و خوشبینی ، شفقت و... همگی به عنوان عوامل پیشگیری در برابر آسیبهای روانی، اعتیاد و رفتار ناکارآمد یافت شدهاند.
همچنین کمرون و همکاران - 2004 - ساختار فضیلت سازمانی را توسعه داده و عملیاتی کردند که نتایج امیدوار کنندهای را در مورد ارتباط بین فضیلت سازمانی و اثربخشی نشان داد. آنها همچنین روابط معناداری را بین فضیلت سازمانی ادراک شده و اثربخشی سازمانی مشاهده کردند. در کنار موارد ذکرشده محققان تلاش کردند تا بابررسی رفتارهای شغلی مثبت مثل رفتار شهروند سازمانی و تعهد که پیامدهای فزاینده قابل توجهی روی اثربخشی دارند این موضوع را بررسی کنند.
درحالیکه آشفتگیهای اخلاقی و مالی در سالهای اخیر سازمانها را فراگرفته است تاکید محققان به بررسی نقش فضیلت و بهکارگیری آن در سازمانها و تاثیرگذاری آن بر روی دیگر مولفههای سازمانی برای بهرهگیری از آن در جهت تکامل فردی وسازمانی و بهبود اثربخشی و بهرهوری سازمانها میباشد. از این رو در این پژوهش با توجه به اهمیت نقش فضیلت سازمانی درصدد بررسی تاثیرپذیری اثربخشی از آن دردانشگاه آزاد زابل هستیم.
چارچوب نظری
در این پژوهش از مدل کمرون - 2003 - استفاده شده است. کمرون یکی از اولین اندیشمندانی است که در زمینه مفهوم سازی فضیلت سازمانی تلاش کرده است. وی وهمکارانش فضیلت سازمانی را دربرگیرنده اقدامات افراد، فعالیتهای جمعی، خصیصه های فرهنگی یا فرآیندهایی دانسته اند که قادرند ویژگی های سازمانی فضیلت محور را اشاعه داده و تداوم بخشند. آنها به این موضوع اشاره دارند که سازمانها نیز همانند افراد در همه شرایط؛کاملاً با فضیلت یا فاقد فضیلت نیستند
ورود این مفهوم به حوزه سازمانی، مدیریتی و کسب وکار، منجر شد که کمرون و همکاران - 2003 - پنج مؤلفه را جهت اندازهگیری آن بیان نمایند
- 1 خوشبینی سازمانی: به معنی این است که اعضای سازمان به این اعتقاد برسند که حتی در صورت مواجهه با چالشهای عمده موفق خواهند شد؟
- 2 اعتماد سازمانی: اعتماد سازمانی نشان دهنده حاکمیت حسن نیت، توجه و اعتماد در سازمان ”بین اعضای سازمان و اعضای سازمان نسبت به رهبر سازمان - است.
- 3 شفقت سازمانی: به این معنی است که افراد مراقب هم هستند و این شفقتها سو توجهات در قالب مشترک است؟
- 4 یکپارچگی” انسجام - سازمانی: که اشاره به صداقت، اعتماد و احترامی است که در سازمان نفوذ کرده و پخش شده است؟
- 5 بخشش سازمانی: اشتباها تسریعاً بخشیده شده و به عنوان فرصتی برای یادگیری و دستیابی به استانداردهای بالاتر تلقی می شود
