بخشی از مقاله
چکیده
امروزه صنعت گردشگری یکی از منابع مهم کسب درآمد، ایجاد اشتغال، خلق ثروت و توسعهی زیرساختها محسوب میشود. شهرستان جیرفت یکی از مناطقی است که دارای جاذبه های گردشگری طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی بسیاری می باشد و جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی ظرفیت های بسیار مطلوبی برخوردار میباشد. متاسفانه آمارها نشان می-دهند که از این ظرفیتها تاکنون استفاده شایستهای نشده و عمدهی این جاذبهها برای گردشگران داخلی و خارجی ناشناخته مانده است. هدف از این پژوهش، شناسایی توانایی جذب گردشگر شهرستان جیرفت و بررسی نقاط قوت، ضعف این آثار، همچنینکشف فرصتهای در انتظار برنامه، شناسایی موارد تهدید، تبدیل آنها به فرصت درجهت تقویت، توسعه صنعت گردشگری شهرستان جیرفت، ارائه راهبردهای برتر و راهکار های اجرایی لازم با استفاده از مدل swot می باشد. نتایج تحقیق نشان می هد که شهرستان جیرفت دارای پتانسیل جذب گردشگر را دارا می باشد و می تواند به عنوان یک مرکز توریسم در سطح کشور و منطقه تبدیل شود.
-1 مقدمه
درجهان امروزی که تکنولوژی مدرن دگرگونیهای همه جانبهای راپدید آورده و ارتباطات و حمل و نقل بسیارپیشرفته شده است. زندگی انسان به ویژه درجامع شهری با مشکلات زیادی ازجمله تقسیم کار، تولیدانبوه، خستگی شدید و طاقت فرسا مواجه ساخته است. از این رو مسافرت و تغییر مکان موقت برای رفع خستگی، تجدید قوای جسمی و روحی امری ضروری به نظر می رسد چنین تحرکاتی درشکل های جدید انجام میگیرد که تفاوت های زیادی با گذشته دارد. مسافرت سالانه میلیون ها گردشگر پدیدهای است که مسائل بسیاری را به عهده دارد و برای ساماندهی آن توجهی بسیاری را به خود جلب کرده است. درقرن بیست و یکم رشد سرمایه داری جدید عصر فرا صنعتی بروز و ظهور ویژگیهای اصلی جامعهی شبکهای و گسترش انقلاب تکنولوژیک در همهیزمینهها باعثشدهتا اوقاتفراغتبهویژه گردشگری بینالمللی افزایش پرشتابی پیداکند - کارگر، . - 5 :1386 علیرغم وجود جاذبههای گردشگری فراوان در کشور ما وکسب رتبه بالا درمیان سایر کشورهای دنیا آنچنان که شایسته است در توسعه توریسم و صنعت گردشگری توفیق نیافته ایم. باتوجه به مطالب بیان شده دربارهی گردشگری و صنعت توریسم ضروری مینماید که در این راستا با توجه به مشارکت شهروندان، ایجاد زیر ساختها، تجهیزات شهری، روستایی افزایش خدمات، تسهیلات شهروندان، ترغیب بخش خصوصی، حفاظت و مرمت آثار تاریخی از راهکارهای مهم در این زمینه میباشد. شهرستان جیرفت باتوجه به دلیل پیشینهی تاریخی شرایط اقلیمی و جاذبه های طبیعی مذهبی و فرهنگی فراوان میتواند به صنعت جذب گردشگر تبدیل شود ولی با وجود جاذبه های متنوع و فراوان ناآشناست. این سوال به ذهن میرسد که چرا این منطقه با وجود این همه جاذبه گردشگری فراوان نمیتواند از مزایای گوناگون صنعت گردشگری که تبدیل به یکی از بخش های اقتصادی و پر درآمد جهان شده است تبدیل شود؟ برای این منظور عوامل مرتبط با توسعه نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان جیرفت که با توجه به قابلیت های فراوان خود یکی از مناطق کشور برای رشد وتوسعهی این صنعت می باشد و به عنوان مسئله تحقیق حاضر مورد بررسی و شناسایی قرار میگیرد. این پژوهش به دنبال شناساندن تمام مناطق دیدنی و گردشگری شهری و روستایی شهرستان جیرفت و امکانات وکاستیهای این منطقه گردشگری باتوجه به مدل swot می باشد.
-2 بیان مسئله و ضرورت
شهرستان جیرفت را میتوان درزمرهی مناطقی بر شمرد که با وجود توانمندیهای فراوان اکولوژیکی، طبیعی و تاریخی به گردشگران درسطح بسیارخوبی شناسانده نشده است: به نوعی که این ناحیه به دلیل داشتن جاذبههای مختلف و چشم-اندازهای طبیعی مانند: زیستگاه های حیات وحش، مناطق حفاظت شده باستانی وتاریخی، آبشارها، چشمههای آبگرم و مقصدگردشگری طبیعی دارای توانمندیهای ویژه جهت سرمایهگزاری در بخش گردشگری می باشد. اما با وجود محرومیت اکثر بخشهای این شهرستان و درصدبالای بیکاری جوانان این منطقه لازم می باشد که با استفاده از تمامی امکانات و قابلیت ها در جهت محرومیتزدایی، ایجاداشتغال و کسبدرآمد از راههای مختلفی صورت میپذیرد. اما چه عواملی باعث عدم رونق گردشگری دراین ناحیه شده است؟ با استفاده از چه امکانات و روش هایی این صنعت نوپا را در سطح این ناحیه می توان توسعه داد؟ برای رسیدن به این پاسخ های فوق نیازمند شناخت جامع و کاملی از توانمندی های این ناحیه درزمینه توسعه پایدار صنعت گردشگری ضروری می نماید.
-3 روش تحقیق
در این پژوهش که بر پایه دو روش توصیفی و تحلیلی می باشد. جمع آوری بخشی از داده های پژوهش به روشکتابخانهای و با استفاده ازکتب، اسناد، مقالات و نشریه در زمینه توسعه شهری و روستایی گردشگری پایدار شهرستان جیرفت و بخشی ازدادههای موردنیازبهروش پیمایشی از طریق مشاهده، بازدید از مکانهای گردشگری شهرستان جیرفت، تهیه عکس، فیلم برداری از اثر، مصاحبه، پرسشنامه با گردشگران و مسئولین امر می باشد.
-4 اهداف تحقیق
-1شناخت جاذبه های گردشگری شهرستان جیرفت
-2شناخت ظرفیت های گردشگری شهرستان جیرفت
-3شناخت زمینه های توسعهی گردشگری شهرستان جیرفت -4شناخت ارائه راهکارها و راهبردهای برتر به منظور حل مسائل موجود در شهرستان جیرفت
-5شناخت توانمندی های موجود و امکان سنجی گردشگری شهرستان جیرفت با استفاده ازمدل SWOT
-5 مبانی نظری
گردشگری، نیروی محرک برای توسعه اقتصادی به شمار میآید. از یک سو گردشگری میتواند افزایش ورود گردشگران، درآمد، اشتغال و درآمدهای دولترا به همراه داشته باشد، از سوی دیگر گردشگری مزایای اجتماعی، فرهنگی و محیطی نیز دارد و به صیانت از فرهنگها کمک میکند. بنابراین مهمترین وظیفه گردشگری، ترویج و تقویت صلح، درک متقابل میان مردم است. به این ترتیب میتوان گفتگردشگری بیشازیکصنعت است - ابراهیم زاده و همکاران، 1392، . - 123 گردشگری میتواند موجب تغییر در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، محیطی و اقتصادی جامعه میزبان گردد و بعنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی به ویژه در جوامع محلی در نظر گیرند، از این رو توسعه گردشگری میتواند توسعه ملی و محلی را افزایش دهد - ضیایی و همکاران، . - 60 :1392 گردشگری را میتوان بر حسب جغرافیا، جامعه شناسی، روانشناسی و یا اقتصاد بسته بر مبنای مطالعه تعریف کرد. برای نمونه میتوان گردشگری را یک صنعت یا مجموعهای از بخش های صنعت مانند هتل، رستوران و حمل و نقل تعریف کرد که با هم گروهی را تشکیل داده و با مشارکت یکدیگر خدماتی را به گردشگران ارائه کنند. همچنین از لحاظ تجربی گردشگری به معنی: استراحت و خوشی است - کاظمی،مهدی ،. - 1381:32
-1-5 اهمیت صنعت گردشگری و انواع گردشگری
گردشگری امروزه یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی و یکی از سه صنعت عمدهی جهان محسوب میشود. در سال 2010میلادی، سفر وجهانگردی بیش از 850میلیارد دلار فعالیت اقتصادی ایجاد کرد. به عبارت هر یک از 12شغل جهان مربوط به سفر و گردشگری بوده است - مجله مجلس وپژوهش،. - 36 :1379B1376 کارشناسان اقتصادی، با توجه به اهمیت صنعت گردشگری درچرخهی اقتصادی بر این باورند که این صنعت در قرن 21 به - - بزرگترین کارفرمای - - جهان تبدیل خواهد شد. علاوه بر این کارشناسان صنعت گردشگری معتقدند که هم اکنون درآمدهای خالص از جذب یک گردشگربا فروش چندین بشکه نفت برابری میکند. درسال 2010 تعداد مشاغل بخش سفر و گردشگری به 251میلیون یا 9درصد از کل مشاغل جهان خواهد رسید.
مزایای گردشگری برای گردشگر می توان به موارد زیر اشاره نمود .
· از نظر مادی: میتوان داد و ستدهای مادی داشته باشد.
· از نظر معنوی: از آثار طبیعی، تاریخی و حتی ادبی و هنری دیگران بهرهمند شود.
· از نظر عقلانی: از آداب و سنن سایر اقوام و ملل، درس های اخلاقی بگیرد. مزایای گردشگری برای کشور میزبان میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
· از نظر اقتصادی: گردشگری از بخش های عمدهی اشتغال زا و ارز آور است.
