بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم دبستان بر مبنای مولفه های هویت فرهنگی انجام گرفته است. روش تحقیق حاضر تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی می باشد. حوزه پژوهش کتاب جدیدالتالیف مطالعات اجتماعی پایه چهارم دوره دوم دبستان انتخاب گردیده است. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست بود. جهت اجرای کار پس از تلخیص و دسته بندی داده ها از کتاب مورد نظر بر اساس مفاهیم و قرابت به هر یک از مولفه های هویت فرهنگی زبان ، دیانت ، ارزش ها و هنجارها ، پوشش ایرانی ، میراث فرهنگی و باستانی و هنر در ذیل آن دسته بندی انجام گرفت سپس مقوله و تم فرعی و اصلی آن مشخص گردید و در مدل های تعیین شده ثبت شد.
نتایج پژوهش نشان داد دربعدحفظ و تقویت پوشش ایرانی هیچ مولفه ای در این کتاب یافت نشد. از بین مولفه های مرتبط با هویت فرهنگیزبان وهنربا اختصاص سه مقوله و پنج تم فرعی نقشضعیف تری در محتوای کتاب داشته اند، در حالی که مولفه های ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و دیانت و تقویت میراث فرهنگی باستانی با اختصاص چهل و پنج مقوله و چهل تم فرعی نقش قویتری در مفاهیم ، مضامین و محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم دبستان داشته است.
مقدمه:
نوجوان به عنوان عضوی حساس از جامعه ما برای رسیدن به یک هویت اجتماعی منسجم، نیازمند داشتن نگرش صحیح درباره خود، فرهنگ اطرافیانش و همچنین استنباط صحیح دیگران از اوست.
امروزه نوجوانان و جوانان قشر عظیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و در آینده، مدیریت کشور را به عهده خواهند گرفت. در جامعه کنونی، هجوم اطلاعات و ارتباطات جهانی به وسیله شبکه های ماهواره ای و اینترنت، باعث تغییر هویت فردی و اجتماعی جوانان می شود می تواند پیامدهای جبران نا پذیری به همراه داشته باشد. بنابراین ضرورت توجه به نوجوانان وجوانان برای جلوگیری از تغییر هویت اجتماعی بیشتر احساس می شود، تا بتوان از این طریق سلامت جامعه را در آینده تأمین کرد
هویت یکی از مفاهیم پیچیده و مناقشه برانگیز در علوم انسانی و اجتماعی به شمار می رود شاید از این حیث که نمودهای گوناگون گستره معنایی آن را گسترده ترمی سازد. بی شک برای شناخت هویت فرهنگی توجه به رویکردهای متنوع در این حوزه کمک شایانی می کند چه این که هر کدام از این رهیافت ها بخشی از حقیقت این معنا را متجلی ساخته اند؛ روانشناسی، جامعه شناسی، علوم سیاسی، تاریخ، الهیات، فلسفه و غیره هر کدام از ظن خود به این پدیده توجه نموده وتعاریف گوناگون یرابر آن مبنا ارائه نموده اند.
هویت فرهنگی یک سرزمین، الهام گرفته از ویژگی های محیط جغرافیایی، جهان بینی، خواستها و آرزوها، غم های مشترک، احساسات و اعتقادات و ... است که به آن ملت، تشخص و هویت فرهنگی متفاوت با دیگران می بخشد. هویت فرهنگی مبنای شخصیت فردی وجمعی یک جامعه است، به بیانی دیگر، اصول اساسی ای که زیر بنای اکثر تصمیمات، رفتارها و اعمالی است که یک جامعه را برای پیشرفت توانمند می سازد، درعین اینکه ویژگی های خاص خودش را حفظ می کند
-1-1 بیان مسأله
به طور کلی همواره یکی از اهداف عالی نظام تعلیم و تربیت، اجتماعی کردن صحیح کودکان و آموزش مهارت های لازم به آنان، می باشد، زیرا رشد و اعتلای اجتماعی در سایه اجتماعی شدن به دست می آید و موجب سازگاری و ایجاد ارتباط سالم و صحیح کودکان ونوجوانان با اطرافیان می شود و از این رهگذر آنان خواهند توانست توانایی های بالقوه خود را شکوفاکنند.
بنابراین مطالعه ی دقیق، برنامه ریزی اولیه، هدفگذاری صحیح و تلاش مستمر برای آموزش وتقویت آن ضروری است. این امر به خصوص در دوره ابتدایی اهمیت دارد، زیرا این دوره یکی از حساسترین مقاطع زندگی هر انسانی است و شالوده شخصیت، رفتارها و عادت های اساسی یادگیری انسانها، برچگونگی تربیتی است که در این دوره انجام می پذیرد و آنچه بعدها به دست می آید، بر این بنیان قرار خواهد گرفت
