بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت اقتصادی، به عنوان یک هدف ارزشمند ، همواره مورد توجه مکاتب و جوامع مختلف بوده است و هر جامعه ای با توجه به مبانی فکری خودشان،الگوی های پیشرفت توسعه اقتصادی خاص خود را ارائه داده اند.برای نظام جمهوری اسلامی ایران،پیشرفت اقتصادی ورسیدن به اهداف اقتصادی یکی از مهمترین دغدغه ها می باشد و با توجه به ماهیت حکومت مردم سالاری دینی،طبیعتا نیازمند الگوی پیشرفت اقتصادی متناسب با شرایط کلی جامعه خود می باشددر این راستا،یکی از الگوهای پیشرفت اقتصادی پیشنهاد شده،الگوی اقتصاد مقاومتی است که توسط مقام معظم رهبری پیشنهاد وبرآن تاکیدشده است .
برای اینکه این الگو در شرایط و فضای اقتصادی روز ایران بتواند اجرائی گردد،باید با اقتضائات و شرایط این فضای اقتصادی هماهنگ گردد و منطبق شود. نظر به اینکه نیمی از افراد جامعه رازنان تشکیل میدهند وبا توجه به بررسی همه عوامل مؤثر در اقتصاد مقاومتی و در این برهه از زمان ، نقش زنان روشن و برجسته است. در چنین شرایط اقتصادی باید در مقابل کشورهای استعماری خود نگهدار و خویشتندار بود و زنان هم که در صفاوّل مقاومت هستند باید چند جبهه را مدیریت کنند، هم به عنوان مدیران اقتصادی خانواده که نقش تعیین کننده ای را هم در برنامه ریزی و ساماندهی منابع مالی خانواده هاایفا میکنند و هم به عنوان تربیت کننده نسل آینده وظیفه خطیر تربیت و فرهنگ-سازی کودکان و نوجوانان را بر عهده دارند از این نظر نقش زنان بسیار پر رنگتر از نقش مردان و هم سو و هم جهت با آنان میباشد اولویت بندی مخارج وتوجه به ضروریات زندگی در وهله نخست متوجه زنان است.
چراکه بایستی با توجه به منابع محدود نیازهای متعدد یک خانواده را برآورده سازد از عهده پاسخگویی به نیاز خانواده برآمده، و موجبات آسودگی خاطر همسر و فرزندان را نیز برآورده کند اگر به اشتغال بانوان توجه بیشتری شود و موانع را از سر راه این قشرمهّم و تأثیرگذار بردارند کمک بزرگی به اقتصاد مقاومتی میشود تولید ملی و بالا بردن کیفیت تولید داخل به صورت جهادی به عهده مردان وزنان و حمایت از تولید داخلی در خانواده ها مسئولیت زنان است چراکه مادران در خانواده ها نقش فرهنگسازی را برعهده دارند؟بازیابیهویّت زن مسلمان و پرهیز از چشم وهمچشمی های نامناسب و توجه زنان به این نکته که باید روی تولید ملی کار شود و از خرید محصولات خارجی حتی المقدور خوداری کنند و اینکه با خرید محصولات تولید داخل به توسعه و پیشرفت کشورهای خود کمک کنند سبب میشود تا زنان در این جهاد اقتصادی موفق باشند.
کلیدواژه: زن، اقتصادمقاومتی، تولیدداخلی، جهاد اقتصادی ، پیشرفت اقتصادی
-1 مقدمه
وجود اقتصادی کارآمد در هر کشوری زندگی بهتر برای اکثر مردم آن کشور را نتیجه می دهد، بنابراین همه کشور های جهان به دنبال رسیدن به چنین اقتصادی هستند. برای دستیابی به یک اقتصاد کارا باید شرایط معیشتی، اجتماعی، فرهنگی و سایر شرایط کشور در نظر گرفته شود . بنابراین هر کشوری بسته به شرایط خود باید الگوی اقتصادی مناسبی را برای خود انتخاب یا طراحی کند. کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای تعیین الگوی اقتصادی مناسب دو حالت پیش رو دارد، یا باید یک الگوی از پیش طراحی شده توسط سایر کشورها را انتخاب کند یا الگوی اقتصادی جدیدی را بر مبنای شرایط خود طراحی کند.الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ، همراه با الگوی اقتصاد مقاومتی مفهومی است که در راستای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و در حوزه اقتصاد توسط حضرت آیت االله خامنه ای مطرح گردیده شده است.
نقش اهمیت اقتصاد مقاومتی از آن جا ناشی می شود که تلاش دشمنان انقلاب اسلامی برای متوقف کردن روند پیشرفت انقلاب در سا ل های اخیر بیش از هر زمان دیگری بر عرصه اقتصاد تمرکز یافته است. تاریخ نشان می دهد که ما در جامعه ایرانی خود غفلت هایی داشتیم و این غفلت ها با پیدایش مدرنیته تقرباًی در اغلب زمینه ها افزایش یافت .در طول تاریخ بشر نسبت به مسأله ی زن، بی توجهی و کم توجهی شده است واساساً یکی از کارکردهای دین مخصوصاً دین اسلام چنین بوده که این غفلت و بی توجهی را بزداید .این بی توجهی حتی در میان ما کهمتّصف به صفت اسلامی هستیم وانقلاب اسلامی کرده ایم، خودش را نشان می دهد. ما باید بدانیم که دین اسلام آمده تا مساوات بین زن و مردو نه تشابه را - به تعبیر استاد شهید مطهری - اقامه کند و الگوی اسلامی مطلوب، الگویی است که در بسیاری از صحنه ها و حوزه های اجتماعی و به ویژه در انسانیت وبُعد روحی و تکوین و خلقت انسان قائل به تفاوت جنسیتی است و قبول داشته باشیم که اقامه ی جمیع احکام اسلامی منجر به مقاومت و قوت ما می شود .بنابراین خط سیر بحث، زدودن این غفلت نسبت به مسأله ی زن است.
زن همیشه در حیات اجتماعی اعم از جامعه و نیز خانواده دارای جایگاهی ویژه بوده است، هرچند متأسفانه اغلب ما جمله ای ازکتاب ها ی درسی را در ذهن خود گنجانده ایم - خانواده کوچکترین عضواجتماع - درحالی که نه تنها خانواده کوچکترین عضو اجتماع نیست بلکه برای خود دارای هویتی مستقل است .زن درهمه ی تمدن های بشری ازجمله : رونق اقتصادی در انقلاب صنعتی ، رونق اقتصادی انقلاب صنعتی غرب از طریق نیروی کار ارزان، در رونق اقتصادی در تمدن اسلامی وجامعه ایرانی قبل ، حین انقلاب وبعدازآن نقش مهمی را ایفا نموده است، ولو اینکه استثمار و یا اذیت شده باشد، نقش او غیرقابل غفلت است. این در حالی است که وضیعت فعلی اقتصادی کشور با اقتصاد مقاومتی فاصلهنسبتاً زیادی دارد .شاهد بر این ادعا، در بخش مصرف خانوار، وجود اسراف وتبذیر در بازار مصر ف از زمانی که مبحث اقتصاد مقاومتی در جامعه مطرح شد و لزوم توجه به داشتههای وطنی مدنظر قرار گرفت، هر کدام از نهادها و سازمانها به فراخور حال خود شرح وظایفی را در دستور کار قرار دادند اما به نظر میرسد در میان هیاهوی بهوجود آمده، نقش نهادهای اجتماعی مانند خانواده و از آن مهمتر زنان جامعه در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی چندان مورد توجه قرار نگرفته است، چرا که مدیریت اقتصادی بسیاری از خانوادهها به دست زنان صورت میگیرد و از این نظر باید نقش این قشر ازاجتماع را بیشتر مورد توجه قرار داد.
در حالی که به باور بسیاری از کارشناسان در جامعه امروزی ما نقش خانمها پررنگتر از گذشته شده چرا که هم در خارج از منزل و در اجتماع به فعالیت مشغول هستند و هم اینکه نقش مدیریت خانه و خانواده به عهده مادران ا ست. به منظور واکاوی بیشتر این موضوع و بیان مصادیقی که زنان میتوانند در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی جامعه را یاری رسانند، بسیاری از مردم تصور می کنند زنان خانه دار نمی توانند نقشی در تحقق اقتصاد مقاومتی ایفا کنند، در حالیکه چنین تصوری نادرست است و زنان خانه دار می توانند مهمترین نقش را در اقتصاد مقاومتی در جامعه ایفا کنند. از همین رو در این مقاله شیوه های که یک خانم خانه دار وشاغل می تواند در تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور سهیم باشد، میپردازیم.
-2 ادبیات موضوع:
2-1 اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتی یک نظام اقتصادی است که هماهنگ با سیاست های کلان سیاسی و امنیتی نظام اسلامی و برای مقاومت در برابر اقدامات تخریبی شکل می گیرد تا بتواند در برابر ضربات اقتصادی تحریم ها و توطئه های گوناگون اقتصادی نظام استکبار مقاومت کرده و توسعه و پیشرفت خود را ادامه دهد و روند رو به رشد همه جانبه خود را در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی حفظ کند .اقتصاد مقاومتی رابطه نزدیکی با انسجام ملی دارد .منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصادمنفعل و بسته به طوری که کشور ضمن مقاومت در مقابل موانع و ناملایمات مسیر خود، روند پیشرفت پایدار خود را حفظ کند .
2-2 مفهوم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
یکی از مهم ترین اهدافی که هر جامعه دنبال می کند،رسیدن به رشد و توسعه در همه جوانب می باشد. نظام جمهوری اسلامی ایران ،از دهه 80 خورشیدی به دنبال الگویی برای رشد و پیشرفت همه جانبه در تمامی عرصه بوده است و این مفهوم توسط مقام معظم رهبری مطرح گردیده شده است. چند سالی است که اندیشمندان حوزه ودانشگاه وهمچنین صاحب نظران پر تجربه ونیروی جوان وفکور کشور در جهت تحقیق وگفتمان پردازی وتدوین مفاهیم،مبانی وارکان الگویی به نام "الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت" قدم های مناسبی برداشته شده است.در ابتدا به معرفی کلمه پیشرفت و چرا اینکه این کلمه استفاده شده است پرداخته می شود و در ادامه نیز این الگو به صورت کامل شرح و بسط داده می شود.
2-3 مفهوم پیشرفت
واژه پیشرفت معادل واژه توسعه در ادبیات علمی کلاسیک و مرسوم است.توسعه ترجمه کلمه development است واز ادبیات علمی غرب به عاریت گرفته شده است..علت انتخاب واژه پیشرفت به جای توسعه،احتراز از بار بینشی و ارزشی همراه واژه توسعه است.مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:آنچه که من میخواهم اضافه کنم،این است که اولا کلمه ی پیشرفت را ما با دقت انتخاب کردیم؛تعمدا نخواستیم کلمه توسعه را به کار ببریم.علت این است که کلمه توسعه ،یک بار ارزشی و معنایی دارد؛التزاماتی با خودش همراه دارد که احیانا ما با آن التزامات همراه نیستیم - مقام معظم رهبری ،. - 89/10/9در تعریفی عام که بر اساس همه بینش ها ومنش ها درست است،پیشرفت عبارت است از فرایند حرکت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب.بر این اساس،الگوی پیشرفت باید مشتمل بر سه امر باشد:
الف - تحلیل وضعیت موجود
ب - تبیین وضعیت مطلوب
ج - راهبرد حرکت از وضعیت موجود به مطلوب الگوهای پیشرفت،دست کم در یکی از این سه مورد با یکدیگر اختلاف دارند ویکی از دلایل اصلی اختلاف نیز جهان بینی حاکم بر این الگوهست؛ برای نمونه،اگر همچون مکتب لیبرالیسم معتقد به دئیسم،اصالت ماده،اصالت تجربه،اصالت فرد و....شویم،پیشرفت را به گونه های مختلفی معنا خواهیم کرد و بر اساس مبانی معرفت شناختی وهستی شناختی اسلامی نیز به مفهوم دیگری از پیشرفت خواهیم رسید.پس پیشرفت را می توان برنامه ای هدفمند در جهت حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب دانست.با توجه به تفاوت جوامع مختلف در وضعیت موجود و با عنایت به این نکته که وضعیت مطلوب هر جامعه متناسب با مبانی معرفتی،فرهنگی،فلسفی،اخلاقی و ایدئولوژیک آن جامعه تعریف می شود،می توان ادعا کرد که وضعیت مطلوب جوامع مختلف با هم متفاوت است این نکته ما را همگام با بیانات مقام معظم رهبری به این اصل اساسی رهنمون ساخته است که "پیشرفت برای همه کشورها و همه جوامع عالم،یک الگوی واحد ندارد.پیشرفت در کشور ما-با شرایط تاریخی ما،با شرایط جغرافیایی ما،با اوضاع سرزمینی ما،با وضع ملت ما،با آداب ما،با فرهنگ ما و با میراث ما-الگوی ویژه خود را دارد."
