بخشی از مقاله
چکیده
در روی کرهی زمین زنانتقریباً نیمی از جمعیت را تشکیل دادهاند که در تمام کشورها نقش حساس و مهمی را در زمینههای مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... ایفا کردهاند و میکنند. زنان عنصری جدایی ناپذیر از اجتماع هستند و در جایگاههایی چون مادری، همسری، خواهری و دختری به ایفای نقش پرداختهاند.اهمیت نقش زنان تا حدی است که قانون اساسی کشورها که شامل حقوق زنان است، دین و جامعه و عرف آن را لحاظ کردهاند از جمله موارد فوق فقه اجتماعی است که بیشترین توجه را به بعد زنان عهدهدار است، به خصوص در جمهوری اسلامی ایران که مقام معظم رهبری در این خصوص فرموده اند: »زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم مردم جهان گشود و ثابت کرد که میتوان زن بود، عفیف بود، محجبه وشریف بود و در عین حال در متن و مرکز بود.« در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بازشناسی نقش زنان در دین، جامعه، عرف و قانون بپردازد تا بتواند به وسیلهی فقه اجتماعی به تصور درستی از سیمای نقش زن ایرانی، در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت برسد.
واژههای کلیدی: الگوی اسلامی- ایرانی پیشرف، نقش زنان، دین، جامعه، فقه اجتماعی، عرف.
1مقدمه
در طول تاریخ هر جا صحبت از نقش زن شده است نوعی بی احترامی به زنان صورت گرفته بدون این که به جایگاه اساسی زنان در جهان توجه شود و نقش زنان در فعالیت هایی چون مشارکت سیاسی، همسرداری، فرزندآوری، تربیت فرزند، شیر دادن به فرزندان، خانه داری، عبادت، اشتغال و...پَست انگاشته شده است. خیلی از منابع چون قانون، عرف، جامعه به این امر پرداخته اند اما در میان منابع، بیشترین توجهی که ما نسبت به زنان می بینیم در احکام مربوط به دین اسلام است که توسط فقها از دین اسلام در تمامی زمینه ها - اقتصاد، فرهنگ، حقوق، سیاست و تمام مسائل مربوط به زندگی بشری در عرصه های دنیوی و اخروی - استنباط شده و در اختیار ما گذاشته اند. لذا برای رسیدن به تصور درستی از سیمای نقش زن ایرانی، ضروری است با ایجاد و باور به فقه اجتماعی زنان در حکومت دینی به این مهم دست یافت. و چگونه میتوان میان نقشهایی که دین، جامعه، عرف و قانون به زنان محول کرده است به تصور درستی از سیمای نقش زن ایرانی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، دست یافت؟
2پیشینه تحقیق
در رابطه با پیشینه تا به حال کسی نقش زنان را در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تحقیق نکرده بودند، درجاهای دیگر تحقیق کردند ولی دراین رابطه نه. - بروجردی - دررابطه با زنان مطالعات زیادی در رشتههای مختلف صورت گرفته و آغاز این مطالعات مربوط به غرب بوده که از نظریه-های فمنیستی تأثیر پذیرفته کهعمدتاً این نظریات متضاد نقشهای زنان هستند و بیشتر نقش زنان را در اشتغال میبینند. در ایران هم مطالعاتی که صورت گرفته در رابطه با نقش زنان در دفاع مقدس - سازمان تبلیغات اسلامی - ، مبانی روان شناختی خانواده و رابطهی زن و شوهر با تأکید بر حقوق عاطفی متقابل - دکتر غلامعلی افروز - که به مبانی روان شناختی وتربیتی آموزههای دینی درخانواده توجه کردهاند، نقش زنان درجامعه - محمد حسین بهرامی - که این نقشها نباید موجب فساد و بی-بند و باری، انحطاط شأن و منزلت زن در جامعه شود، - مجتبی محمدی مزرعه شاهی - نقش زن وخانواده در جامعه و شکل-گیری سبک زندگی ایرانی اسلامی و بسیاری از سخنرانیها و کنگرهها که به نقش زنان در ارتقاء معنوی جامعه، جامعهی اسلامی میپردازند.الگویی برای حل مسائل مربوط به زن و خانواده مطرح میشود و با تبیین جدیدی از مساله ، و اشاره ای به مبانی نگاه اسلامی با توجه به آثار شهید مطهری در این زمینه، مسائل مربوط به زن و خانواده، در دو دسته مسائل ناظر به حقوق جنسی، و ناظر به اخلاق جنسی، ارائه، و خطوط کلی الگوی اسلامی در تحلیل مسائل زنان و خانواده ترسیم میگردد. - دکترحسین سوزنچی -
3 نقش زن
اهمیت نقش زنان تا حدی است که ق.ا کشورها که شامل حقوق زنان است، دین و جامعه و عرف آن را لحاظ کردهاند و از جمله موارد فوق فقه اجتماعی است که بیشترین توجه را به بعد زنان عهدهدار است.نقش زنان در بازار کار در کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه یکی از شاخههای توسعهی انسانی است و زنان در بحث جنگ نرم و نفوذ در درجهی اول قرار دارند چرا که با احساسی عمل کردن و تندروی و تشدید فضای هیجانی و جنجالی و ناامیدی و نگاه بدبینانه میتوانند نقشهای زنانه را پست انگاشته و فرهنگ غربی را اتخاذ نمایند؛ نقشهایی حیاتی همچون زایش که استمرار نسل بشریت بدان وابسته است و تربیت فرزند که زن را در جایگاه انحصاری مربی بشریت مینشاند و تدبیر منزل و گرم نگه داشتن کانون خانواده را عهدهدار است.
زن با نقاط قوت زنانه خود، که خداوند متعال در وجود او به ودیعه گذاشته و مخصوص زن است میتواند در جامعه یک نقش استثنایی ایفا کند، هیچ مردی قادر به ایفای چنین نقشی نیست؛ مثل کوه استواری در ایمان، در عین حال مثل چشمه جوشانی از عاطفه و محبت و احساسات زنانه، تشنگان محتاجان نوازش را از چشمه صبر و حوصله و عاطفه خود سیراب می-کند، انسانها در چنین آغوش پر برکتی میتوانند تربیت شوند، اگر زن با این خصوصیات در عالم وجود نبود انسانیت معنا پیدا نمیکرد. - کربلایی نظر، . - 255
31 نقش زن در دین
دین مجموعهی قوانین الهی و مقررات ظاهری و باطنی اسلام است. اسلام که تنها دین پذیرفتهی الهی استاِنّ - الدینَ عندااللهِ الاسلام - 1 به معنای تسلیم خدا بودن است، - قرائتی، 1375، - 82 و برنامهای کامل که مربوط به دنیا و آخرت است.عرفان مقولهای زنانه است، خدا حافظ زن است. خدا و خدای مطلق که عرفان آن زنانه است. حتی خدای مردان هم در هند زنانه ترسیم میشوند و هم چنین سیک ها. اسلام نه خدای مسیحی که مرد است و نه خدای بتی که زن است را قبول ندارد.جهاد زن خوب، شوهرپذیری است، پذیرش در مسائل جنسی. خانواده نهادی است دارای بعدی طبیعی که مناسب با طبع انسان است، فطری که اقتضای فطرت خانواده است مانند میل به محبت کردن، میل به تأهل و ... .
امام علی - ع - : خداوند جهاد را بر زن و مرد قرار داده پس جهاد مرد، بذل جان و مال است تا سر حد کشته شدن در راه خدا و جهاد زن، نیکو شوهرداری است. - عاملی، 1409،جلد /11 ص - 15زن یگانه وجودی است که حقیقت عشق پاک را میشناسد و عشق تنها وسیله رسیدن به خدا است. لذا فرمود از دامن زن مرد به معراج میرود. پیامبر - ص - : مرد زن را احترام نمیدارد مگر مرد کریم و او را خوار نمیشمارد مگر شخصی لعیم، پس ما را بیشتر دوست دارد هر کس زنش را بیشتر دوست دارد. - مشیرزاده، 1383، - 23خداوند برهنگی را تنبیه انسان قرار داد چرا که وقتی زنان برهنه باشند خطرات زیادی برای جامعه خواهند داشت. - مطهری، - 1379
32 نقش زن در عرف
عرف قاعدهای است که به تدریج و خود به خود، میان مردم یا گروهی از آنان به عنوان قاعدهای الزامآور، مرسوم شده است. قرآن قانون اساسی اسلام، کتاب بزرگ تعلیم و تربیت، زیربنای همه ی برنامه های اسلامی و عقاید و انتقادات است. - مکارم شیرازی، 1378، جلد اول/ص - 11و زنان را بر شوهران حق مشروعی است1 - ولهنﱠ مثل الذیعَلَیهنﱠ بالمعروف - قواعد عرفی با گذشت زمان و با عملکرد مداوم و مستمر الزامآور میشوند.از ابتدای خلقت زن برای لذت مرد آفریده شده است. زن جزئی از اموال مرد میباشد. در دین پیشنماز یک چهره سیاسی میباشد که یک زن هرگز به این مقام نمیرسد.
زنان نمیتوانند عهدهدار سیاست باشند و در این عرصه حضور داشته باشند نمونه بارز این امر آیشه همسر دلبند پیامبر میباشد که به جنگ جمل و محاوره با علیابنابیطالب ختم شد و بسیاری از مسلمانان کشته شدند. حال شایسته است مردی که مثالشان، مثال ائمه و انبیا میباشد به دست زنی با این توصیفات کشته شود؟ اگر زمانی خدای ناکرده زن به عرصه سیاست برسد دوباره قومی مشابه مغول به ایران یورش میآورند. در مبحث رانندگی زن بلای آسمانی محسوب میشود و بیشتر تصادفات جادهای به دلیل وجود یک زن یا در کنار راننده یا به جای راننده قرار گرفته است، میباشد. ما از عرایض بالا این نتیجه را میگیریم که حقوق مرد از این قبیل میباشند:
·اگر یک زن و مرد بخواهند سیب بخرند ولی یک کیلو مانده باشد حق با مرد است.
·اگر مرد بخواهد از مکان تنگی عبورکند، زن باید بایستد و مرد رد شود.
·همیشه افراد جامعه باید برای تصمیم مرد ارزش بیشتری نسبت به تصمیم یک زن قائل شوند.
·یک مرد نادان به از صد زن داناست.
33 نقش زن در قانون
قانون دارای دو معنی عام و خاص بوده در معنی عام آن که عبارت است از تمام مصوبات مجلس و تصویب نامهها و بخشنامههای اداری و در معنی خاص آن که در حقوق اساسی جمهوری اسلام ایران آمده، قانون به قواعدی گفته میشود که یا با تشریفات مقرر در قانون اساسی، از طرف مجلس شورای اسلامی وضع شده است و یا از راه همهپرسی به صورت مستقیم به
