بخشی از مقاله
چکیده
الگو در واقع تصویری کلان و جامع از یک نمونه ایده آل و البته دست یافتنی است که باید حاوی مبانی، اهداف، راهبردها، خط مشیها و نقشه راه باشد. لذا اگر بپذیریم که یک الگو باید در تمام حوزه ها و شئون جامعه از جمله سازمانها برنامهای مدون و مشخص ارائه نماید، لذا تدوین الگو نیازمند رعایت الزامات، بایسته ها و اقتضائاتی است. چه آنکه بدون در نظر گرفتن بایستهها و الزامات، تحقق الگو با چالشهایی اساسی مواجه خواهد شد. بر این اساس در مقاله حاضر، بایستهها و الزامات موثر بر تدوین الگو به دو دسته الزامات و بایستههای عام و خاص تقسیم شده است.
مقصود از مولفههای عام، مواردی است که در تمامی حوزههای تدوین الگو ﻭ مقصود از مولفههای خاص مولفههایی است که در هر یک از حوزههای تخصصی تدوین الگو، توجه به آنها ضروری است. بر این اساس، در مقاله حاضر مولفههای عام و خاص موثر بر تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه مطالعات سازمان و مدیریت مورد بحث قرار گرفت. به طوری که پنج مولفه فرهنگ و مدیریت فرهنگی، تولید علم،استقلال ﻭ استقلال طلبی، هویت و عدالت، به عنوان مولفههای عام و سه مولفه بازتعریف مفاهیم سازمانی،تبیین اصول مدیریت اسلامی در سازمان و مدیریت فرهنگ کار ﻭ سازمان، به عنوان مولفههای خاص جهت تدوین الگو مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت.
واژههای کلیدی: الگو، الگوی اسلامی ایرانی، پیشرفت، مولفه عام، مولفه خاص.
مقدمه
مطرح شدن پیشرفت در قالب الگویی با عنوان »الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت« مدتی است که به یکی از دغدغههای مهم حوزه و دانشگاه تبدیل شده است. چرا که برای دستیابی به پیشرفت ﻭ توسعه در کشورهای توسعه یافته، مکانیسمهای خاصی تعریف شده است اما از آنجا که این مکانیسمها بر اساس مبانی ارزشی و معرفتی خاصی استوار شده است، نمیتوانند برای سایر کشورها از جمله کشورمان به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرند. بر این اساس، ضروری است که به طراحی ﻭ تدوین الگویی بومی متناسب با فرهنگ، ارزشها و... اقدام نمود. بیشک جهت طراحی این الگو، توجه به تفاوتهای میان توسعه و پیشرفت از یک سو و استخراج شاخصهای بومی از سوی دیگر کاملاً تعیین کننده خواهد بود.
الگو در واقع تصویری کلان و جامع از یک نمونهایدهآل و البته دست یافتنی است که باید حاوی مبانی، اهداف، راهبردها، خطمشیها و خطوط درشت و نقشه راه باشد لذا اگر بپذیریم که یک الگو در تمام حوزهها و شئون جامعه باید برنامهای مدون و مشخص ارائه نماید، لذا تدوین الگو نیازمند رعایت الزامات، بایستهها و اقتضائاتی است؛ چه آنکه بدون در نظر گرفتن بایستهها و الزامات، تحقق الگو با چالشهایی اساسی مواجه خواهد شد. این بایستهها و الزامات را میتوان در یک تقسیمبندی کلی به دو دسته الزامات و بایستههای عام و الزامات و بایستههای خاص تقسیم نمود.
مقصود از بایستهها و مولفههای عام، مواردی است که در تمامی حوزههای تدوین الگو، توجه به آنها ضروری است و در واقع از عمومیت برخوردار هستند. در عین حال مقصود از بایستهها و مولفههای خاص، مواردی است که در هر یک از حوزههای تخصصی تدوین الگو، توجه به آنها ضروری است.
با توجه به آنچه که مورد اشاره قرار گرفت، در مقاله حاضر به دنبال آن خواهیم بود تا به دو سوال زیر پاسخ دهیم: 1. الزامات و مولفههای عام موثر بر تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه مطالعات مدیریت و سازمان کدام است؟ 2. الزامات و مولفههای خاص موثر بر تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه مطالعات مدیریت و سازمان کدام است؟ .2 الزامات و مولفههای تدوین الگوی پیشرفت ایجاد و استمرار یک الگوی پیشرفت در جهان امروز، وامدار تامل جدی و مستمر در مبانی آن است.
از این رو الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز همچون بسیاری از الگوهای دیگر، از بایستهها، الزامات و مولفههایی برخوردار میباشد که توجه به آنها جهت تحقق بهینه الگو کاملاً ضروری است. همان طور که در شکل 1 نیز نشان داده شده است، این بایستهها و مولفهها را نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت میتوان در یک تقسیمبندی کلی به دو دسته مولفهها، بایستهها و الزامات عام و مولفهها، بایستهها و الزامات خاص تقسیم نمود. مقصود از بایستهها و مولفههای عام، مواردی است که در تمامی حوزههای تدوین الگو، توجه به آنها ضروری است و در واقع از عمومیت برخوردار هستند.
مولفههای موثر بر تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
به عنوان مثال تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه اقتصاد، حوزه بهداشت و درمان، حوزه آموزش و پرورش، حوزه مدیریت و سازمان و... .، در عین حال که نیازمند توجه به مولفه ها و اقتضائاتی است که از عمومیت برخوردار هستند، نیازمند توجه به مولفهها و الزامات تخصصی آن حوزه نیز میباشند که میتوان از آنها به مولفههای خاص تعبیر نمود. بنابراین تدوین الگو در هر حوزه با رعایت دو گروه مولفههای عام و مولفههای خاص میسر خواهد شد.
در ادامه دو گروه از مولفهها و الزامات موثر بر تدوین الگو در حوزه مطالعات مدیریت و سازمان مورد بررسی و مطالعه قرار میگیرد؛ الزامات و مولفههای عام موثر بر تدوین الگو همان طور که اشاره شد، بایستهها و مولفههای عام، مواردی است که در تمامی حوزههای تدوین الگو، توجه به آنها ضروری است و در واقع از عمومیت برخوردار هستند. مطالعه و بررسی متون نشان میدهد که حداقل 5 مولفه باید به عنوان مولفههای عام در طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در تمامی حوزهها مورد توجه قرار گیرد.
