بخشی از مقاله
چکیده
نقش ریاضیات در شناخت طبیعت و تربیت فکر یکی از زمینههای اهمیت ریاضی است، که یاددهی و یادگیری آن را ضروری میسازد. مثالها یک جزء لاینفک و پیوسته از تفکر ریاضی، و شیوههای یاددهی و یادگیریاست. اگر بپذیریم که نحوه عملکرد معلمان ریاضی، متاثر از باورها و تصوراتشان است، آنگاه شناسایی این باورها و تصورات به ارزیابی بهتر تدریس و کیفیت بخشی و بهبود آن کمک خواهد کرد. این پژوهش، از طریق روش پدیدارشناختی در حوزه تحقیقات کیفی، به جمعآوری و تحلیل اطلاعات اقدام شد.
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان ریاضی دوره متوسطه شهرستان زاهدان است، دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شد. نتایج نشان میدهد که عمده معلمان مثال ریاضی را کمکی برای درک بهتر مطالب و عینی کردن مفاهیم مجرد ریاضی میدانند، که در آموزش دخالت مستقیم دارد. همچنین بنا به یافتههای تحقیق باور و تصور معلمان از مثال ها در نحوه ارایه مثال و کیفیت مثالهای ارائه شده توسط آنان تاثیرگذار بود زیرا معلمانی که دید گسترده تری نسبت به مثالها داشتند در مثال آوری بسیار موفق تر نشان دادند و در شناسایی موارد بدفهمی مستتر در مثال ها موفق تر بودند.
واژههای کلیدی: باور، معلم، ریاضی، آموزش ریاضی
-1 مقدمه
آموزش و پرورش هر کشور نقش مهمی در رفتار فردی و اجتماعی افراد دارد. در واقع، فعالیتهای آموزشی هر کشور را میتوان سرمایه گذاری یک نسل برای نسل دیگر دانست که هدف آن، توسعه انسانی است. به عبارت دیگر، هدف فعالیتهای آموزشی، رشد آگاهی و توانایی های بالقوه انسان است. با توجه به گستردگی و پوشش وسیع فعالیتهای نظام آموزشی، لازم است که در طراحی و اجرای فعالیتهای آن از مطلوب ترین شیوه ها استفاده کرد تا کیفیت آموزشی ارتقاء یابد.ریاضیات یکی از دستاوردهای ارزشمند و عظیم تمدن بشری است که به خاطر ویژگی کاربردی بودن آن، به عنوان ابزاری اساسی برای شناخت واقعیتهای طبیعی به شمار می رود.
علاوه بر آن ریاضیات یکی از ابزارهای تربیت فکر است. نقش ریاضیات درشناخت طبیعت و تربیت فکر یکی از زمینه های اهمیت ریاضی است، که یاددهی و یادگیری آن را ضروری میسازد. روانشناسان علاقمند به آموزش ریاضی میکوشند تا دریابند چگونه عوامل گوناگون، بررفتار ریاضی فراگیران تاثیر میگذارند - علم الهدایی - .در این خصوص اسکمپ - Skemp, 1986 - میگوید که یادگیری و یاددهی ریاضی از مقوله های روانشناختی است در این خصوص اسکمپ و اگر ما از چگونگی یادگیری ریاضی اطلاع نداشته باشیم، پیشرفت قابل ملاحظهای در کسب دانش ریاضی نخواهیم داشت.
درس ریاضی یکی از درسهای مهم و بنیادی دوران تحصیل فراگیران است. دلیل این اهمیت به آن جهت است که تحصیل ریاضیات به زندگی فرد و جامعه ای که فرد در آن زندگی میکند، کمک میکند. ولی علیرغم اهمیت این درس، اغلب میبینیم که برخی دانشآموزان نسبت به یادگیری آن بی علاقه و گاهی اوقات بیزار هستند. یکی از دلایل عمده ای که باعث تنفر و بیزاری دانش آموزان از درس ریاضیات میشود مربوط به فقدان تنوع در مسئلههای ریاضی است. دانش آموزان به دنبال مسائلی هستندکه آن ها را به فکر کردن وادارد تا در نتیجهی این تفکر و جوابی که به دست می آورند، به یک رضایت و لذت درونی برسند - - Tyson & - Stevens, 2000Woodward, 2000 -
روانشناسان علاقمند به آموزش ریاضی×میکوشند تا دریابند چگونه عوامل گوناگون، بررفتار ریاضی فراگیران تاثیر میگذارند - علم الهدایی ،×ٌََْ - . مثال ها یک جزء لاینفک و پیوسته از تفکر ریاضی، و شیوه های یاددهی و یادگیری اند، به ویژه در ارتباط با درک مفهومی، تعمیم، استدلال و تفکر قیاسی و... بسیار با اهمیت هستند. از مثال به معنی یک نمونه، شاهد، تصویر، مورد یا مؤلفه ای از یک ایده ریاضی، فرایند یا رده ای از مفاهیم استفاده میکنیم - . - Zazkis & leikin, 2007 اما در این میان باور معلمان چه نقشی در نحوه استفاده از مثال دارد؟ در یک تعریف ساده و رسا، »باورها یا عقیدهها، اندیشههایی هستند که فرد به درستی و حقانیت آنها اعتقاد دارد.« - پارسا، - 1383
در مفهوم وسیعتر، باورهادربرگیرنده شناخت یا دانستهها، عقاید یا آیین است.« - روشبلاو و بورفیون ،. - 1371به عقیده بسیاری از پژوهشگران یکی ازاصلیترین عوامل دخیل در برنامههای آموزشی معلمان ریاضی و توسعه مهارتهای حرفهای آنها، تاثیر باورها، تصورات و دانستههای معلمان بر تدریس ریاضی است - گویا، - . اگر بپذیریم که نحوه عملکرد معلمان ریاضی، متاثر از باورها و تصوراتشان است،آنگاه شناسایی این باورها وتصوراتبه ارزیابی بهتر تدریس و کیفیت بخشی وبهبود آن کمک خواهد کرد - کریمی فردین پور به گفته شونفلید - » - Schoenfeld, 1997uباورهای یک فرد زمینه-ای را تعیین میکند که در آن، فرد از بین منابع قابل دسترس انتخاب میکند. همچنین، چگونگی استفاده فرد ازآن منابع را نیز باورهای او تعیین میکند. یک فرد بعید است استراتژیهای خاصی را پیگیری کند اگر باور نداشته باشد که استفاده از آنها قرین با موفقیت است.
« در نتیجه اگر چه ممکن است معلمان با مزایا و چگونگی بکارگیری مثالها آشنا باشند اما اگر با نظام باوری آنها ناسازگاری داشته باشد به نظر میرسد که ممکن است از آنها استفاده نامناسبی کنند. تحقیقات نشان داده است که اعمال معلمان بازتاب دیدگاهای خودشان نسبت به ریاضی است. پس ضروری است که معلمان نه تنها از باورهای بالقوه دانشآموزان و چگونگی شکل گیری آنها آگاه باشند بلکه آنها باید نسبت به باورهای خودشان نیز آگاهی داشته باشند. باور معلمان درباره تدریس و یادگیری ریاضی بر ماهیت محیط ریاضی کلاس درس و نوع تدریسی که دانشآموزان دریافت میکند تأثیر دارد - گویا ،. - ×1379 هدف اصلی این مطالعه بررسی تصور و باور معلمان از مثالها است؟
-2روش گردآوری و تحلیل اطلاعات
در این پژوهش، از طریق روش پدیدارشناختی در حوزه تحقیقات کیفی، به جمع آوری و تحلیل اطلاعات اقدام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان ریاضی دوره متوسطه شهرستان زاهدان با اندازه حدود200 نفرمیباشد؟ از بین جامعه آماری، یک نمونه با حجم ×50نفر معلم ریاضی دوره متوسطه با روش نمونه گیری
