بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه و شناخت تمایلات و رفتارهای جنسی انسان یکی از مهمترین مسائل بهداشت عمومی و به ویژه بهداشت روان است. مطالعهی روابط زوجین به درک چارچوبهای ساختاری روابط زوجین کمک میکند. این پژوهش با هدف بررسی روابط چندگانه بین انواع سبکهای حساسیت پردازش حسی با ابعاد اختلال عملکرد جنسی زنان شهر اصفهان اجرا شد.
روش کار: این مطالعه همبستگی در اسفندماه سال 1392 و فروردین ماه 1393 بر روی 175 نفر از زنان مراجعه کننده به پزشکان متخصص زنان و زایمان شهر اصفهان انجام شد. ابزارهای سنجش شامل، مقیاس عملکرد جنسی زنان - روزن وهمکاران، - 2000، پرسشنامه نیمرخ حسی بزرگسال - براون و دان، - 2001 بودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استتفاده از نرم افزار spss و آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام تحلیل شدند. میزان p کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.
یافتهها: بین اجتناب حسی و جستجوی احساس با درد جنسی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. همچنین اجتناب حسی قادر به پیشبینی %8/4 از واریانس اختلال درد جنسی بود . - p<0/000 - همجنین بین اجتناب حسی و لیزشدگی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. اجتناب حسی قادر به پیش بینی%2/4 از واریانس لیزشدگی زنان بود
نتیجه گیری: سبک پردازش اجتناب حسی و جستجوی احساس با درد جنسی و سبک اجتناب حسی با لیزشدگی در عملکرد جنسی زنان همراه هستند.
مقدمه
غریزه ی جنسی از نیازهای ذاتی انسان است. به طوریکه مازلو این نیاز را در رده نیازهای جسمانی یا نیازهای حیاتی اولیه قرار داده است. در زمینهی رابطهی جنسی نیز میتوان گفت که اگر چه زندگی زناشویی سعادتمندانه فقط تا اندازهای مربوط به رابطهی جنسی است ولی این رابطه ممکن است از مهمترین علل خوشبختی یا عدم خوشبختی در زندگی زناشویی باشد، زیرا اگر این رابطه قانع کننده نباشد منجر به احساس محرومیت، ناکامی و عدم احساس ایمنی و به خطر افتادن سلامت روان و در نتیجه از همپاشیدگی خانواده میشود
مسائل جنسی زنان، مسئلهای چندعاملی است که ریشه در عوامل بیولوژیک، روانی - اجتماعی و محیط دارد. مسائل جنسی زنان در چرخه زندگیشان منقطع بوده و به متغیرهای فردی، بافتی و رابطهای به همان اندازه عوامل پزشکی وابسته میباشند. با توجه به عوامل متعددی که عملکرد جنسی زنان به آنها وابسته است، تعجب آور نیست که این فرایند بارها دچار آسیب شده و مشکلاتی در مراحل مختلف پاسخ جنسی نظیر میل، انگیختگی و ارگاسم ایجاد نماید
امروزه بسیاری از روانشناسان و روانپزشکان در تعریف اختلال عملکرد جنسی زنان از تعریف راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی استفاده میکنند: »ایجاد تداخل در فرایند پاسخ جنسی یعنی مراحل میل، تحریک، ارگاسم و فرونشینی زنان یا وجود درد در حین مقاربت
اختلال جنسیٌ ممکن است ناشی از عوامل متعددی باشد که عبارتند از عوامل روانشناختی و عوامل جسمی. بهتر است علل را به عوامل زمینه ساز - عواملی که شخص را در برابر مسأله جنسی آسیب پذیر میگردانند - ، عوامل آشکارساز - عواملی که به بروز مسأله جنسی منجر میشوند - ، و عوامل تداوم بخش یا نگهدارند - پاسخهای روانشناختی به مسأله جنسی، بازخوردها و سایر استرسهایی که باعث مقاوم شدن مسأله و یا وخامت بیشتر در آن میشوند - تقسیم کرد
به نظر میرسد سبک پردازش حسی میتواند با اختلال عملکرد جنسی رابطه داشته باشد. پردازش حسیٍ شاید اساسی ترین عنصر حسی روانشناختی در چگونگی درک و دریافت محیط اطراف و واکنش افراد به آن باشد. احساس فقط شکل شناخته شده ارتباط بین فرد و محیط نمیباشد، شواهد بسیاری وجود دارد که افراد اطلاعات حسی را به شیوههای مختلف پردازش میکنند و همچنین برخی افراد در مقایسه با دیگران حساسیت بیشتری نسبت به اطلاعات حسی دارند که این مسئله پدیدهای زیستی اجتماعی است
آرون و آرون - - 1997 برای تبیین تفاوتهای فردی در سبکهای پردازش حسی، اصطلاح حساسیت پردازش حسیِ را به کار بردند. طبق تعریف، حساسیت پردازش حسی عبارت است از: »تمایل به پردازش عمیق و قوی تعداد زیادی از اطلاعات ورودی از جمله حالات خلقی دیگران، زیباییهای هنری و غیره.
اخیرا دان - 2001 - یک مدل چهار عاملی پردازش حسی را با استفاده از آستانههای عصبی افراد و استراتژیهای خود تنظیمی و پاسخ دهی طراحی کرده است که افراد با استفاده از آنها در یکی از چهار سبک جستجوگریٌ، اجتناب گریٍ، ثبت پایین َ و حساسیت پذیری حسیُ، دسته بندی میشوند. دان فرض کرد که پردازش حسی به دو عامل اصلی وابسته است - 1: آستانه حسی شخص که میتواند بالا یا پایین باشد - چه میزانی از تحریک لازم است تا شخص به محرک واکنش نشان دهد - ، - 2 راهبرد پاسخ فرد که میتواند به صورت فعال یا انفعالی باشد
دو عامل مهم وجود دارد که به درک ما از مفهوم کلی از پردازش حسی کمک میکند: اولین عامل، در نظر گرفتن آستانه عصبی، یا پاسخ به ورودیهای حسی از طریق سیستم عصبی است. عامل دوم، در نظر گرفتن استراتژیهای خود تنظیمی که یک فرد استفاده میکند و ممکن است با خلق و خو و شخصیت در ارتباط باشد
داشتن آستانهی حسی بالا و شیوهی پاسخدهی انفعالی به عنوان ثبت پایین طبقهبندی میگردد. داشتن آستانهی حسی بالا و پاسخدهی فعال تحت عنوان جستجوی احساس طبقهبندی میگردد. داشتن آستانهی پایین و شیوهی پاسخدهی انفعالی تحت عنوان حساسیت حسی طبقهبندی میگردد. داشتن یک آستانه حسی پایین و پاسخدهی فعالانه تحت عنوان اجتناب از احساس طبقهبندی میگردد.برای تغییر درمدل پردازش حسی نیاز به تغییر در فعالیتها، دستورالعملها، محیط و رفتار است
تمام سبکهای حسی محاسن و مضرات خاص خود را دارند و هیچ کدام بد یا خوب نیستند بلکه با توجه به زمینه کاری و محیطی فرد است که مشخص میشود که عملکرد سبک پردازش حسی برای او سودمند یا مضر است و در نظر داشتن آنها جهت به کارگیری راهبردهای مداخلهای مناسبتر و کارآمدتر مفید است.
یکی از مهمترین عوامل در زندگی زناشویی روابط لذت بخش جنسی است و رضایت بخش نبودن آن منجر به احساس محرومیت و ناکامی و عدم ایمنی در همسران میشود. این محرومیت جنسی در بسیاری از مواقع منجر به طلاق و از هم گسیختگی زندگی زناشویی میشود. در ایران طبق بررسی ملی انجام شده در سال 1384، 31/5 درصد از زنان دارای اختلال کارکرد جنسی هستند. این میزان هر چند نسبت به برخی کشورها پایینتر است، اما گویای آن است که مشکلات جنسی به عنوان یک مشکل بهداشتی گسترده در زنان ایرانی نیز مطرح است. ازدواج در سنین پایین، وابستگی مالی به همسر، سطح تحصیلات پایین، فعالیت فیزیکی کمتر و چند زایی جزو عوامل خطرسازی است که شیوع اختلالات جنسی را افزایش میدهد
بی توجهی به اختلالات عملکرد جنسی میتواند آسیبهای خانوادگی و اجتماعی زیادی به همراه داشته باشد. بنابراین با توجه به اهمیت کاهش و درمان اختلالات عملکرد جنسی، در بقا و دوام خانواده لازم است تا پژوهشهایی برای روشن سازی بیشتر آنها انجام شود. این پژوهش نیز در صدد است رابطه بین سطوح حساسیت پردازش حسی با ابعاد اختلال عملکرد جنسی زنان را مورد بررسی قرار دهد. تاکنون پژوهشی ارتباط بین حساسیت پردازش حسی و اختلال عملکرد جنسی زنان را مورد بررسی قرار نداده است. با این وجود ،پژوهشهایی نزدیک با متغیرهای پژوهش صورت گرفته است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
