بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش به منظور بررسی ارتباط بین تنیدگی شغلی و سبک دلبستگی خود، بر مبنای یک طرح پژوهشی همبستگی، 50 نفر از پرستاران بیمارستانهای دولتی شهر تهران سنجشهای عوامل تنیدگی زای حرفهای - اسکپتور و جکس؛ - 1998 و پرسشنامه سبک دلبستگی - هازن شیور، - 1987 را تکمیل کردند. نتایج حاصل از اجرای آزمون همبستگی نشان دادند که بین تنیدگی شغلی و سبک دلبستگی فرد رابطهی معنادار وجود ندارد. راهبردهایی برای کنترل تنیدگی شغلی مورد بحث قرار گرفت.
واژههای کلیدی:تنیدگی شغلی، سبک دلبستگی ایمن، سبک دلبستگی اجتنابی، سبک دلبستگی دوسوگر.
مقدمه
تنیدگی1 به منزلهی بخشی از زندگی هر انسان در همهی افراد در حدی اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد به عنوان پاسخ سازشیافته2 تلقی میشود .[1]در یک سازمان سالم، سلامت جسمانی و روانی کارکنان به همان اندازه مورد توجه و علاقه مدیریت سازمان قرار میگیرد که تولید3 و بهرهوری4 مورد تأیید قرار گرفته است .[2] به عبارت دیگر تنیدگی شغلی افزون بر مشکلاتی که برای فرد ایجاد میکند پیامدهای نامناسبی برای سازمانها و ادارات نیز در بر دارد به طوری که در آمریکا تنیدگی اوّلین علت ناتوانی ناشی از کار است و سالیانه چندین میلیارد دلار ضرر اقتصادی را به دنبال دارد .[3]تنیدگی شغلی کاملاً شناخته شده است و ابعاد گستردهای آن، موضوع را برآن میدارد تا به منظور درک تنیدگی مربوط به محیط کار و راههای پیشگیری و کاهش آن کوشی به کار بندیم [4] یکی از مفاهیمی که با تنیدگی شغلی ارتباط دارد، سبک دلبستگی است. [5]، [6]، .[7]
سبک دلبستگی میتواند جهتگیری به کار و درگیری با کار را به خوبی پیشبینی کند .[5] سبک دلبستگی میتواند روشهای مواجه فرد با موقعیتهای تنیدگیزا را پیشبینی کند [7]، .[8] پژوهشهای مربوط به دلبستگی بزرگسالان [8] نشان دادهاند نظام دلبستگی نیز تحت تأثیر شرایط تنیدگی راهنمایی میشود.عوامل محیطی نقش بسیار مهمی در تنیدگی شغلی دارند .[9] در بررسیهای صورت گرفته در زمینهی شغلی در طی 30 سال گذشته، حرفهی پرستاری به علت کافی نبودن تعداد پرستاران و در نتیجه فشار بالای کار به خودی خود به منزلهی نخستین منبع تنیدگی محسوب میشود .[1] پرستاران به عنوان عضو اصلی تیم مراقبتی و درمانی نقش مهمی در بهبود و ارتقای سلامت جامعه ایفا میکنند. تنیدگی به منزله جز شناخته شده در پرستاری مدرن،موجب مشکلات زیادی در پرستاران و بیماران میشود .[3]
نظام وابستگی5 به هنگام تنیدگی و بیماری فعال میشود و میتواند به عنوان یک نظام انگیزشی و پویا پایهی فرایند مقابله با تنیدگی مشارکت داشته باشد .[10] نظریه دلبستگی میتواند تفاوتهای فردی در نظمدهی به هیجانها یا تنظیم عواطف را تعیین کند .[10]سبکهای دلبستگی، تعیین کننده قواعد عاطفی و شناختی و راهبردهایی هستند که واکنشهای هیجانی را در افراد و روابط بین شخصی هدایت کنند .[10]تنش شغلی بخشی از زندگی کارکنان تیم مراقبتی بهداشتی درمانی مانند پرستاران، پزشکان و مدیران اجرایی بیمارستانهاست .[11] بیشترین شدت عوامل تنشزا در پرستاران شاغل، مربوط به عوامل تنشزای مدیریتی است .[12] بررسی عوامل تنیدگیزا در حرفه پرستاری ضروری است تا بتوان روشهای مناسب سازگاری با آن را تعیین و تقویت کرد .[3]
بررسیها نشان دادهاند که عوامل تنشزای محیط کار و منزل در زنان شاغل میتوانند تنیدگی آنها را افزایش دهد .[13]با توجه به اهمیت سبکهای دلبستگی در ویژگیهای ارتباطی بویژه صمیمیت، خرسندی، تعهد نقش کلیدی کارکنان بیمارستاندر ارائهی خدمات بهداشتی یک جامعه و به دلیل اهمیت تنیدگی شغلی که از سبک دلبستگی تأثیر میگیرد در این پژوهش کوشش شده است به بررسی رابطهی سبکهای وابستگی یا تنیدگی شغلی در بین پرستاران بیمارستانهای دولتی شهر تهران پرداخته شود.هدف پژوهش حاضر: - 1 شناسایی رابطه بین سبکهای بزرگسالی با تنیدگی شغل در پرستاران. - 2 تعیین میزان تنیدگی شغل پرستاران با سبکهای دلبستگی مختلف میباشد و این پرسش: آیا نوع سبک دلبستگی با تنیدگی شغل پرستاران رابطه دارد؟ پاسخ داده میشود.
روش
جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیهی پرستاران شاغل در بیمارستانهای دولتی شهر تهران در سال 1388 بود. معیار انتخاب آزمونها دارا بودن مدرک کاردانی در رشتهی پرستاری تا مقطع دکترا و اشتغال در یکی از بیمارستانهای دولتی شهر تهران بود. برای تعیین نمونه از بین 28 بیمارستان دولتی شهر تهران، یک بیمارستان با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی ساده انتخاب شد. با توجه به نوع طرح تحقیق - همبستگی - تعداد نمونه مورد نظر 50 نفر تعیین شد و به پرسشنامه سبک دلبستگیAAQ - 6، هازن7 و شیور8، - 1987وسنجشهای عوامل تنیدگیزای حرفهایMJS - 9، اسپکتور10و جکس11، - 1998 پاسخ داده.
در این پژوهش از پرسشنامهی سبک دلبستگی . - AAQ - و مقیاس تنیدگی حرفهای . - MGS - استفاده شده که پرسشنامه سبک دلبستگی هازن وشیور شامل دو بخش است:بخش اوّل آزمودنیها خواسته میشود به سه بند اصلی پرسشنامه که بر مبنای مقیاس 7 درجهای مشخص شده است، پاسخ دهند. به گزینهای کاملاَ مخالف نمرهی صفر، تا حدی مخالفم نمرهی 1، کمی مخالفم نمرهی 2، مطمئن نیستم نمرهی 3، کمی موافقم نمرهی 4، موافقم نمرهی 5، کاملاَ موافقم نمرهی 6 تعلق میگیرد. در بخش دوم با دیگر آزمودنیها یکی از سه توصیف زیر را پیشنهاد میکند و نمره به آن میدهد. اعتبار بخش نخست که شامل درجه بندی توصیفی است.
ضریب باز آزمایی در فاصلهی زمانی 1تا 8 هفته 0/60 و اعتبار بخش دوم 0/40 گزارش شده است. دو سوگرا0/04 است.روایی درونی نیز نشان داد که همبستگی بین سبک دلبستگی ایمن و اجتنابی 0/01، اجتنابی و اضطرابی-دوسوگرا 0/14 و ایمن واضطرابی-دوسوگرا 0/04 است.مقیاس تنیدگی شغلی اسپکتور که شامل چهار زیر مقیاس تعارض بین فردی در کار، محدودیتهای سازمانی، بار کمی کارکه بر مقیاس 5 درجهای است.که بخش تعارض بین فرد در کار شامل 4 عبارت، محدودیتهای سازمان، 11 عبارت، بارکمی کار، 5 عبارت، و نشانههای جسمانی 18 عبارت است.
یافتهها
نتایج منعکس شده در جدول 1 نشان میدهد، در مقیاس عوامل تنیدگیزای حرفهای، میانگین نمرههای محدودیتهای سازمانی بیش از عوامل دیگر است. میانگین نمرههای آزمودنیها در سبک دلبستگیهای ایمن بیشتر از سایر سبکهای دیگر و میانگین نمرههای دلبستگی دو سوگرا، کمتر از سبکهای دیگر است.در جدول 2 میانگین نمرههای آزمودنیهای مرد، سبک دلبستگیهای اجتنابی و آزمودنیهای زن در سبک دلبستگی ایمن، بالاتر است و میانگین نمرههای سبک دلبستگی اضطرابی-دوسوگرا کمتر از سبکهای دیگر است.شکل 1 نشان میدهد که بیشترین درصد تنیدگی حرفهای متعلق به سبک دلبستگی اجتنابی است 38 - درصد - و کمترین درصد تنیدگی حرفهای متعلق به سبک دلبستگی ایمن با 29 درصد است.
جدول 3 نشان میدهد در بین متغیرهای تنیدگیهای حرفهای و سبکهای دلبستگی رابطهی معنادار وجود ندارد. بنابراین فرضیههای پژوهشهای حاضر مورد تأیید قرار نگرفتهاند.به منظور توصیف دادهها، نخست میانگین و انحراف استاندارد نمرههای آزمودنیها در متغیرهای سبکهای دلبستگی و تنیدگی حرفهای ارائه شد سپس برای تعیین معناداری ارتباط بین 2 متغیر آزمون همبستگی اجرا شد.نتایج نشان میدهد که میانگین نمرههای آزمونهای مرد در سبک دلبستگی اجتنابی و در زنان سبک دلبستگی ایمن بالاتر است. ضریب همبستگی بین نمرههای عوامل تنیدگیزای حرفهای و سبک دلبستگی اضطرابی و دوسوگرا و سبک اجتنابی به ترتیب برابر با 0/032 و 0/031 بهدست آمد که در سطح 0/05 معنادار نیست. بنابراین فرضیههای پژوهشی حاضر مورد تأیید قرار نگرفت.
