بخشی از مقاله
چکیده :
آینده کشور تابعی از توافق عمومی و تصمیم گیری نخبگان برای پیشرفت و عدالت است . این آینده روشن تنها در بستر امنیت سیاسی و روانی شهروندان میسر می گردد . مراد از امنیت سیاسی ، اعتماد شهروندان به گسستها و پیوستهایی است که به فراخور شرایط در مسیر سیاست اتفاق می افتد و در عین پایبندی به اصول ، سیاستها را برای اداره هر چه بهتر کشور و تامین منافع ملی صیقل می دهد . رها ورد امنیت سیاسی، ساختار پایداری است که کنش ها و واکنش های بازیگران سیاسی را قاعده مند و برای شهروندان قابل پیش بینی می کند و مانع از دو گونه گویی و دو گونه اندیشی می گردد .تامین سیاسی و روانی جامعه از گذرگاه نخبگی می گذرد و اجتماع نخبگان ارگانیک و غیر ارگانیک و یا فکری و ابزاری مرکز تقل آرامش و احساس امنیت سیاسی است . ما در این مقاله در صدد آن هستیم تا بگوییم هر اندازه نخبگان منافع ملی را در نظر بگیرند به همان اندازه کشور به ثبات و آرامش نزدیک می شود .
واژگان کلیدی : نخبگان ، منافع ملی ، امنیت سیاسی ، امنیت روانی
مقدمه :
هر کشوری برای دستیابی به پیشرفت و عدالت نیازمند اتخاذ تدابیر و اموری است که برای نیل به این اهداف به ان نیاز دارد . این استراتژی های همان مبانی و اصول هر نظام است که بر پایه آن شکل گرفته است . در همین راستا از جمله عوامل و فاکتورهای اصلی که به شکل گیری توسعه کشورها کمک می کند . نخبگان جوامع هستند .چنانچه مشاهده می کنیم در سطح جهان کشورهایی هستند که از درجه پیشرفت و رشد برخوردار هستند و کشورهایی هستند که در گرداب فقر و مشکلات فرهنگی دست و پا می زنند. با مطالعه این کشورها مشاهده می کنیم که نخبگان و رهبران قوی و هوشمندی که در راس کشورها قرار دارند می تواند آنها را به سمت پیشرفت سوق دهد یا آنها را به فقر و فلاکت بکشانند . سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که نخبگان چرا می بایست منافع ملی کشور را در اولویت کارهای خود قرار بدهد . ما ابتدا دو مفهوم نخبه و منافع ملی را تعریف می کنیم تا به بحث اصلی دست پیدا کنیم .
نخبه ترجمه واژه انگلیسی - - Elite به معنی برگزیده ، بهتر ، سر آمد و شایسته آمده است . سر آمد به هر آنچه بهتر از دیگران و شایسته گزینش باشد ، اطلاق می گردد . - حائری - 308 :1367 از واژه سرآمدان فرهیخته ترین طبقات جامعه ، آنانی که تواناترین افراد در اداره موثر جتمعه و خدمت به آن هستند بر می آید - پیرو - 15 :1367 گی روشه نیز تعریفی از نخبگان ارائه می دهد و می گوید که نخبگان ، اشخاص و گروههایی هستند که در نتیجه قدرتی که به دست می آورند و تاثیری که بر جای می گذارند ، یا تصمیماتی که اتخاذ می کنند یا به وسیله ایده ها ، احساسات با هیجاناتی که بوجود می آورند در کنش تاریخی جامعه موثر واقع می شوند - روشه - 153 :1378
بنابراین ما مشاهده می کنیم که این افراد تا چه اندازه می توانند در راستای تحقیق منافع ملی کشور سهیم باشند . منافع ملی مفهومی پیچیده و دارای تعاریف مختلف است . اولین بار این مفهوم - - National in trest در قرن 16 و 17 مترادف با اراده شاهانه و منافع خانواده سلطنتی بکار گرفته شده پس از انقلاب آمریکا در 1776 و فرانسه 1789 واژه منافع ملی وارد ادبیات سیاسی شد .هانس مورگنتا ، اولین نظریه پرداز روابط بین الملل ، در نظریه موازه قدرت مفهوم منافع ملی را محور اصلی مباحث خود قرار داده است - سیف زاده ، - 238 :1385 از نظر مورگنتا منافع ملی ، معیار همیشگی است که با آن باید اقدام سیاسی را ارزیابی کرد - 9.2 nd :1954 Morgenthau - همان قدرت است .
مورتون کاپلان نیز اظهار می دارد که قدرت می بایست در جهت حفظ و صیانت ذات باشد ، که همان منافع ملی است - - 234-6:1966Kaplanبا توجه به تعاریف بالا می توانیم بگوییم که هر اندازه نخبگان از اجماع نظر در مسائل مهم کشور برخوردار باشند آن اندازه جامعه به سوی آرامش و ثبات حرکت می کند و اگر نخبگان در جامعه اجماع نداشته باشند و نفاق و دروغگویی و تقلب در جامعه رشد کند اولین صدمه آن به جامعه می رسد سرمایه های اجتماعی جامعه کاهش می یابد و موج بی اعتمادی در جامعه به وجود می آید این همان چیزی است که دشمنان یک نظام سیاسی به منظور زوال تدریجی آن حکومت خواستار آن هستند .
هیچ دولتی مبرا از خطا و اشتباهات نیست و نخبگان وظیفه دارند برای بهبود سیاستها و روشها انتقاد کنند اما نگرانی آنجاست که اخلاق نکوهیده تخریب و بی انظباطی در کشور رواج باید و باعث بی اعتمادی عمومی گردد .در بعد فرهنگ جامعه : گام اول باید توسط نخبگان برداشته شود فرهنگ نخبگان و فرهنگ توده های ما بر اساس نظامهای استبدادی شکل گرفته است بنابراین حاوی عناصری است که ضد توسعه است در این میان نخبگان واقعی می توانند ساختار شکنی کرده و روبه جلو حرکت نمایند و به جای منافع شخصی و گروهی و حزبی منافع ملی را در نظر بگیرند .
منافع ملی ایران در سطح منطقه :
-1 منطقه آسیای مرکزی و قفقاز :
با فرو پاشی اتحاد شوروی ما شاهد آن هستیم که از قبل فروپاشی این اتحاد ، هشت جمهوری مستقل آسیای مرکزی و قفقاز - ترکمنستان ، قزاقستان ، تاجیکستان ، آذربایجان ، ارمنستان ، گرجستان ، قرقیزستان و ازبکستان - به عنوان همسایگان جدید ایران به وجود آمدند . بوجود آمدن این همسایگان برای ایران چالشهای امنیتی و فرصتهای اقتصادی ویژه ای را بوجود آورده است .جمهوری اسلامی ایران در این منطقه نقش تعیین کننده برای ثبات را بازی کرده است و در این میان با کشورهای قدرتمندی چون روسیه ، چین ، آمریکا و ترکیه به رقابت می پردازد آنچه که این کشورها را می ترساند شعارهای اسلام گرایانه ایران است که کشورهای تازه به استقلال رسیده را تحت تاثیر قرار بدهد پس بدین ترتیب این کشورها از این حیث با ایران به مقابله می پردازند لازم به ذکر است که جمهوری اسلامی ایران در این منطقه منافع اقتصادی ، سیاسی ، نظامی دارد که با استفاده از این منافع می تواند جایگاه خود را در منطقه افزایش بخشد .
-2 منطقه خلیج فارس :
خلیج فارس از مناطق حساس و استراتژیک جهان محسوب می شود موقعیت ایران در این منطقه به گونه ای است که با عوامل گوناگونی چون اعراب ، اسرائیل و ایالات متحده امریکا روبرو است و بنابراین سیاست ایران در این منطقه ایدئولوژیک شده است. از جمله عواملی که به ایران در این منطقه موقعیت استراتژیک بخشیده آبراههای دریایی برای صدور نفت جهان است . نفت در این منطقه حدود %66 از نیاز جهان را تامین می کند . بنابراین ایران در این منطقه با نفت ، امنیت دسته جمعی و تسلیحات مواجهه است بر خلاف اینکه در منطقه آسیای میانه و قفقاز با موارد اقتصادی و ثبات سیاسی وانرژی خزر روبرو هستیم . این دو حوزه نسبت به یکدیگر تاثیر متقابل دارند و از هم جدا نبوده است .
