بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با وجود تشکلهای دوستدار محیط زیست طبیعت از دست انسان در امان نیست. کشورهای پیشرفته بیش از هفتاد هزار ماده شیمیایی مختلف تولید میکنند که بیشتر آنها بطور کامل از نظر ایمنی آزمایش نشدهاند. استفاده نامحتاطانه از این مواد ، مواد غذایی و آب و هوای ما را آلوده کرده ، اکوسیستمهایی را که ما به آنها متکی هستیم،شدیداً تهدید میکند . این مشکلات که پس از انقلاب صنعتی با سرعت بسیار بیشتری افزایش پیدا میکند تنها بخش کوچکی از نتایج حاصل از رشد بی رویه ی جمعیت و استفاده ی نادرست از منابع طبیعی است.
کشور ایران نیز به عنوان کشوری در حال توسعه، نیازمند حرکت به سوی توسعه پایدار به منظور تضمین آینده ی نسل فرداست. از جمله راهکارهای موثر در جهت دستیابی به توسعه پایدار می توان به سیستم بام سبز اشاره کرد که در چند دهه ی اخیر در کشورهای پیشرفته دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اما در کشور ما ایران هنوز آنطور که باید و شاید شناخته نشده است. مقاله حاضر به روش مطالعات کتابخانه ای و با بررسی روش های اجرایی خارجی و شرایط اجرا در ایران تدوین شده است و تلاش دارد ابتدا به بیان ویژگی های بام سبز و ارتباط آن با توسعه پایدار و سپس به ارائه راهکار جهت اجرای بام سبز در کشور بپردازد.
مقدمه
در شروع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم غلظت دی اکسید کربن جو زمین 270 قسمت در میلیون بود و اکنون غلظت آن به 377 قسمت در میلیون رسیده است. این مقدار نه تنها در 740 هزار سال گذشته بلکه از 55 میلیون سال پیش تا کنون سابقه ندارد. در صورت ادامه روند کنونی ممکن است اثرات سویی بر روی سلامت انسانها ، زیر ساختارها از طریق جاری شدن سیل و حرکت لایههای زمین، طغیان رودها و بالا آمدن آب دریاها، آتش گرفتن شهرها و جنگلها، از بین رفتن لایه ازون کاهش اختلاف دمای شب و روز اسیدی شدن اقیانوسها و تغییر در توزیع آب در کره زمین را شامل باشد.
حفاظت از انرژی واستفاده پایدار از آن پیشرفتهای عظیم تکنولوژیِ استخراج نفت و سایر ذخایر زیرزمینی، استفاده هر چه بیشتر این منابع تجدید ناپذیر را فراهم آورده است لذا طراحی ساختمانها باید به گونهای باشد که مصرف سوخت فسیلی را به حداقل برساند. همچنین توجه به این مسئله که منابع بهرهبرداری شده در سامانههای توسعه در کجا استفاده میشوند و چگونگی پایدار نگهداشتن آنها و استفاده از منابعی که امکان جایگزینی سریعتری دارند بسیار مهم است.
به عنوان مثال از چوب درختانی باید استفاده شود که سریع تر رشد کرده و میتوانند جایگزین شوند. - - 9 یکی از راهکار های موثر در جهت دست یابی به اهداف توسعه پایدار، احداث بام های سبز در شهرها می باشد. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط "برد باس"1 از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز میتوانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری، افزایش محدوده زندگی - بامهای سبز میتوانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند - کاهش سیلاب، تصفیه هوا و کاهش دیاکسیدکربن هوا، کاهش و تعدیل شدت صداهایی که تا 18 "دسی بل" به میزان 3 "دسی بل" یا بیشتر، افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی، بالا بردن طول عمر غشای بام - دو یا سه بار بیشتر - با محافظت از آن در برابر اشعات فرابنفش و صدمات آب و هوایی و افزایش ارزش ملک. - - 8 در همین راستا این مقاله تلاشی است در جهت معرفی سیستم بام سبز و راهکارهای عملی اجرای آن در کشور. بدین منظور در بخش اول به معرفی ، شناخت و بررسی نکات مثبت سیستم بام سبز و رابطه ی آن با توسعه پایدار و در بخش اجرا به بررسی چگونگی اجرای بام سبز با توجه به اهداف پایداری و شرایط و منابع موجود کشور می پردازیم.
تعر یف بام سبز
بام سبز در واقع بامی است که بر روی سطح آن گیاهان رشد میکنند. تنوع گیاهی چنان ساختاری میتواند از بام پوشیده از چمن مصنوعی تا باغ بامی باشد که با گیاهان مورد استفاده در طراحی منظر پوشیده شده است. سبز پوش کردن بام نیازمند گیاهانی است که به دقت انتخاب شدهاند تا در برابر محیط خشن و بیروح محیط پشت بام در شرایط کم بی آبی عوامل اقلیمی یخ زدگی نسیم دریا و خشکی و غیره مقاومت کند. نوع گیاهان انتخابی بسته به نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی مختلف متفاوت است. بام سبز یا باغ پشت بام اوج تلفیق اجرا با محیط است.
دتایلهای اجرائی چنین بامی تفاوت چندانی با بامهای معمول نداشته و شامل عایق رطوبتی حرارتی پوشش ضد آب ماسه و درز پوش میباشند و در کنار آن شامل مصالح و عناصری هستند که بتوانند عمل نگهداری زهکشی رطوبت و اسبابب نگهداری گیاهان - مطابق استاندارد - را در ساختمان سازی فراهم آورند. - 10 - به بیان ساده تر ، بام سبز عبارتست از یک سیستم سبک مهندسی پوشش بام که شامل یک محیط کشت و پوشش گیاهی است. - - 7به منظور افزایش بازدهی و جلوگیری از تخریب های ناشی از رطوبت و همچنین زهکشی و ذخیره آب مازاد ، لایه های دیگری از جمله عایق رطوبت ،لایه محافظ عایق ،لایه زهکش به این سیستم اضافه می شود.
مزایای بامهای سبز
· تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان
· بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا
· ایجاد محیطی سبز، زیبا ونیمه عمومی - مشاعی - برای ساکنین ساختمان و بالا بردن کیفیت زندگی
· ایجاد منظر شهری سبز و کاهش آلودگی
· کاهش بار گرمایش - با افزودن توده و لایه عایق حرارتی - و سرمایش بنا - از طریق سرمایش تبخیری -
· کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
· افزایش محدوده زندگی
· کاهش سیلاب
· تصفیه هوا و کاهش "دی اکسید کربن " هوا
· بالا بردن طول عمر غشای بام - دو یا سه بار بیشتر - با محافظت از آنان در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی
· بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا.
· بالا بردن طول عمر غشای بام - دو یا سه بار بیشتر - با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی.
· افزایش ارزش ملک
· کاهش هزینه نگهداری از سقف - کشت روی بام به شکل گسترده ، نوعی پوشش محافظ را تداعی میکند ، سطح کاشته شده خود محافظت و نگهداری می شود و به عبارت دیگر، نگهداری از بام به حداقل می رسد. - 9 -
پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز
برخی پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز به شرح زیر است: نیاز به تقویت سازه بامهای موجود برای استقرار بام سبز و وجود این حقیقت که اغلب این بامها برای حضور انسان طراحی نمیشوند. اما با طراحی و اجرای سیستمهای جایگزین این عیب نیز قابل رفع میباشد گروه فنی مهندسی مارون این عیب را برطرف کرده است و برای حتی سقفهای شیروانی نیز، با روشی نوین بام سبز اجرا کرده است. در برخی موارد، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
