بخشی از مقاله
چکیده:
در تعیین مبانی، ارکان، چارچوب و مسیر پیشرفت کشور در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نقش گسترده ارای عمومی را نمی توان نادیده گرفت. انسان با ظرفیت های دانایی و کارکردی خویش، انتظار تاثیر رای و نظر خود در حاکمیت و دولت دارد؛ هر گاه احساس کند رای وی منشاء اثر بوده نهاد برخاسته از تاثیر رای خود را، از خود می داند در نتیجه احساس رضایت درونی و نشاط در جامعه پدید می آید؛ همچنین ارای عمومی مبتنی بر شناخت عقلی و منطقی تعلق اجتماعی به وجود می آورد و تعلق اجتماعی به وفاداری اجتماعی می انجامد و وفاداری اجتماعی تحکیم رابطه ی ملت و حکومت را فراهم می کند، تعاملات اجتماعی افزون می شود و دولت با فراغ بال خدمات رفاهی، آموزشی بهداشتی، اقتصادی و فرهنگی خویش را در حالی که از تعامل مردم محور برخوردار است به همگان ارائه می دهد، نظم و امنیت اجتماعی افزایش می یابد، سلامت روانی و اجتماعی افزون می گردد، شادمانی همگانی فراهم می شود و همه اینها مولفه های پیشرفت و پایه های ترقی و توسعه ی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی اند. از آنجا که اعتماد مردم به حکومت و کاربردی شدن این اعتماد در ساختار نظام با حکومت سالم، رابطه ی مستقیم دارد، سلامت حاکمیتی پدید می آید و پر واضح است سلامت حکومت هر دو مولفه وفاداری و پیشرفت را تحقق می دهد. تحقیق حاضر با هدف شناخت جایگاه اتکاء به آرای عمومی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت یه روش توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای به انجام رسید.
کلید واژه: جایگاه، اتکاء، آرای عمومی، الگوی اسلامی ایرانی، پیشرفت
.1 مقدمه
جایگاه اتکاء به آراء عمومی و نقش راًی مردم در پیشبرد، تحکیم و تثبیت امنیت ملی در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت موضوعی است که می توان آنرا در دل رویکرد دفاعی و امنیت ملی که یکی از رویکردهای چهارگانه هفتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است گنجاند و دراین زمینه بحث و تبادل نظر نمود ونهایتا مطالبی در خود وشایسته این کنفرانس ارائه داد. ابتداعآً نگاهی به امنیت وانواع امنیت و نهایتاً امنیت ملی خواهیم داشت و در رابطهء بااین مفاهیم و موضوعات، تعاریف و مطالبی رامطرح خواهیم کرد وسپس به بررسی موضوع آراء عمومی که همواره از دل افکار عمومی استخراج می شوند می پردازیم .واما امنیت انواعی دارد که دراینجا نمونه وار به چند مورد ازآنها اشاره می شود که عبارت از:-1 امنیت فردی -2 امنیت گروهی -3امنیت فرهنگی -4امنیت اجتماعی -5امنیت سیاسی و... موارد این چنینی ازامنیت و نمونه های دیگر هرکدام به تنهایی سهمی در تأمین امنیت ملی یک جامعه دارند.
و هرچقدر تعدادبیشتری ازاین نمونه ها پا برجا باشد یا برقرار شود نتیجه اش می شود اینکه امنیت ملی جامعه بیشتر می شود و اگر همه ی این موارد باهم پابرجا شوند و برقرار باشند نتیجه آنها این می شود که امنیت ملی جامعه از استحکام بالایی برخوردارمی شود یا به عبارتی می توان گفت هرکدام ازاین موارد به تنهایی شرط لازم امنیت ملی است ومجموع آنها باهم شرط کافی تأمین امنیت ملی است. باگذر ازبحث امنیت و نهایتا امنیت ملی ،مقوله یا موضوع دیگر که دراین مقاله یا پژوهش مدنظراست مقوله آراء عمومی است.
اگر ما، مشارکت مردم را به صورت یک آب زلال و روان درنظر بگیریم که به کالبد بی جان جامعه جان زندگی می بخشد و اگر قطع شود یااینکه زلال بودن و شفاف بودن آن کم شود نتیجه اش این می شود که زندگی حیات یا نابود می شود یا بامشکل مواجه می شود. پس همیشه باید دنبال چشمه و سرچشمه و منابع این منبع حیات بخش باشیم ،لذا می توان گفت که چشمهء مشارکت مردمی ، آراء مردم یاهمان آراء عمومی است ، که این چشمه نیز خود سرچشمه یا سرشاخه هایی دارد، که ما خلاصه وارد به چندشاخه از آن اشاره می کنیم:
یکی از سرچشمه ها یا سرشاخه ها آراء عمومی مردم ، یا به عبارتی اصلی ترین و شاه چشمه ء آراء عمومی مردم فکر آنهاست که برآمده از عقل و منطق و درایتشان است. دیگر از شاخه های آراء عمومی، احساس مردم است که اگر این سرشاخه با سرشاخه ی دیگر که عقل درایت است منطبق شود و همسو شود می شود سرچشمه مهم دیگر آراء عمومی. سرشاخه سوم از سرشاخه های آراء عمومی ، قدرت زور و شمشیر کاسبان قدرت یا همان دلالان کسب آرائ عمومی مردم است. که این هم می تواند به رای و نظر مردم جهت دهد. سرشاخه ی چهارم ،ثروت طالبان قدرت و قدرت طلبان است که به هر قیمتی قصد این را دارند که بر کرسی قدرت بنشینند و حکمرانی کنند که اینها با تطمیع کردن افراد و هزینه کردن ثروت خود در اندیشهء کسب قدرت هستند .
سرشاخه ء پنجم که یکی دیگر از شاخه های مهم آراء عمومی است، قومیت است که در طول تاریخ عده ا ی قدرت طلب به پشتوانهء همین عنصر مهم توانسته اند به قدرت برسند و یااینکه قصد به قدرت رسیدن بااستفاده از این ابزاررا دارند و این ها بااین تز و نظریه خود را ،خودی و دیگران را ،نخودی می دانند در جستجوی قدرت هستند. سرشاخه دیگری که می توان ازآن نام برد، جنسیت است که این هم می تواند حربه ء گروهی باشد که خواهان کسب قدرت یااینکه حفظ و گسترش قدرت خود هستند. در مجموع میتوان برای هرکدام از سرچشمه های مشارکت مردمی و افکارعمومی عنوانی انتخاب کرد که به آنها اشاره خواهیم کرد . اولین مشارکت مردمی که از سر چشمه عقلی برخوردار باشد را می توان مشارکت عقلانی یا مشارکت منطقی مبتنی بر شناخت نامید.
مشارکت مردمی دوم که از سر چشمه ای احساسی برخوردار است را می توان مشارکت احساسی یاخیالی نامید. مشارکت مردمی سوم که سرچشمه آن زور و قدرت کاسبان قدرت است را می توان مشارکت اجباری نامید. مشارکت مردمی چهارم که سرچشمه ی آن ثروت مال داران است، را می توان مشارکت تطمیعی نهاد. مشارکت مردمی پنجم که سرچشمه ی آن قومیت و ایل و تبار است را می توان مشارکت تباری نامید. مشارکت مردمی ششم که سرچشمه آن جنسیت است را می توان مشارکت جنسیتی نامید. حال ممکن است این سوال برای خواننده پیش بیاید که کدام نوع از انواع مشارکت مردمی در تحکیم و تثبیت و پیشبرد امنیت ملی تأثیر بیشتری دارد لذا سوالی که در این پژوهش به عنوان سوال اصلی مطرح میگردد این است که در چه صورتی نقش آراء عمومی و مشارکت مردم در دستیابی به پیشرفت ملی، تحکیم و تثبیت امنیت در جامعه بیشتر میشود؟
فرضیه های مد نظر نویسنده عبارتند از :
-1اگر آراء عمومی مبتنی بر شناخت عقلی و منطقی باشد منجر به نشاط در جامعه و نهایتاً پیشرفت ملی و تحکیم و تثبیت امنیت در جامعه میشود.
-2 اگر آراء عمومی مبتنی بر شناخت عقلی و منطقی باشد، وفاداری مردم به نظام و حکومت بالا میرود و نتیجه آن پیشرفت، تحکیم و تثبیت امنیت ملی در جامعه میشود.
-3 اگر آراء عمومی مبتنی بر شناخت عقلی و منطقی باشد، منجر به آزادی بیشتر در جامعه و سپس پیشرفت، تحکیم و تثبیت امنیت ملی میشود.
.2 تبیین موضوع
در طول دو یا سه قرن گذشته انقلابها برخی از بزرگترین تغییرات اجتماعی را در تاریخ جهان پدید آورده اند. - گیدنز، - 658 : 1383 جامعه ایران در دوران پیش از انقلاب، مانند بسیاری از جوامع کمتر توسعه یافته و جوامع آفریقایی، دستخوش چند پارگی بود و این چند پارگی به ویژه در الگوی سیاسی کشور تجلی می یافت. محتوای سیاست در ایران، به رغم پیدایی نهادهای قانونی و رسمی سیاسی از اواخر دوره قاجار، همواره سنتی باقی مانده است. - حیدری، - 177 : 1381 حتی در دوران پهلوی وقتی از نوسازی صوری، رسمی و تاسیس نهادی جدید سخن به میان می آمد قدرت و تصمیم گیری، بیشتر در دست نهاد سلطنت، صاحبان ثروت و محافل نزدیک به دربار متمرکز بود. - کتابی، - 90 :1376
ویژگی استبدادی نظام سیاسی ایران در طول تاریخ این کشور، باعث عدم توسعه ی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شده است. در حکومتهای استبدادی رابطه حاکم با مردم بریده است و قرآن کریم از فاصله عمیق حاکمان سلطه، مانند فرعون و نمرود با مردم سخن گفته است. حاکمان مستبد، از مردم در هراس بودند و سدهای پولادینی بین خود و مردم می کشیدند. درحالی که با وجود حصار شدید نیتیام که بر گِرد ائمه کشیده شده بود، هرگز رابطه خود را با مردم قطع نکردند. - صفری فروشانی، 161 :1378 . - 151 این نظام به هیچ وجه قابل مقایسه با همتاهای غربی خود نبوده و نیست.
