بخشی از مقاله
چکیده
میکروکارآفرینی به عنوان پدیدهای نو ظهور، نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت اقتصادی همه کشورها ایفا میکند؛ لیکن، گسترش میکروکارآفرینی با معضلاتی مواجه است. بر این اساس، هدف از این مقاله، بررسی مسایل و مشکلات میکروکارآفرینان در توسعه ملی و جستجوی راهکارهای مناسب برای غلبه بر این معضلات بود. این مطالعه از انواع پژوهشهای اسنادی است که با بررسی منابع معتبر در قالب مطالعه کتب، مقالات و اسناد مربوطه به شیوهای مروری انجام گرفت. از مهمترین یافتههای این پژوهش، واکاوی ویژگیهای میکروکارآفرینان و ارتباط آن با توسعه میکروکارآفرینی و کسب و کارهای کوچک است. از این رو، آشنایی با مفاهیم و تعاریف و ابعاد مختلف میکروکارآفرینی به همراه شناخت موانع و راهکارهای مرتفع کردن آنها در نهادینه شدن میکروکارآفرینی و فرهنگ آن در هر جامعهای مورد تحلیل قرار گرفت.
واژگان کلیدی: میکروکارآفرینی، میکروکارآفرینان، مشکلات.
مقدمه
میکروکارآفرینی با کسب کارهای کوچک، بخش غیررسمی و با تکیه بر سرمایه انسانی پایین، سرمایه مالی شخصی یا خانوادگی، نیروی کار خود فرد یا خانواده او و سرمایه اجتماعی پایین شکل میگیرد. از دیگر سو، در یک اقتصاد پویا، ایدهها، محصولات و خدمات همواره در حال تغییر میباشند و در این میان، میکروکارآفرینان هستند که الگویی برای مقابله و سازگاری با شرایط جدید را به ارمغان میآورد. بنابراین، در یک گستره وسیع و در یک تعامل چند سویه، میکروکارآفرینی نقش تعیینکنندهای را در زندگی اجتماعی بشر ایفا میکند. بر اساس مطالعات انجام شده، کسب وکارهای خرد غیررسمی، به طور متوسط، حدود نیمی از کلیه فعالیتهای اقتصادی در کشورهای در حال توسعه را تشکیل میدهند؛ هرچند که آنها نسبت به شرکتهای بخش رسمی، دارای بهرهوری کمتری هستند. از سویی دیگر، هنوز دانش سامانهگرای کمی در زمینه میکروکارآفرینی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه وجود دارد . - Vial, 2011 -
با توجه به آنچه در زمینه میکروکارآفرینی در کشورهای در حال توسعه انجام شده است، میتوان نتیجه گرفت که اگر چه میکروکارآفرینی دارای پتانسیل کاهش فقر و توسعه ملی است اما در کشورهای در حال توسعه،صرفاً به عنوان یک راهبرد کاهش فقر به کار گرفته میشود. در واقع، طبیعت میکروکارآفرینی در کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعهیافته متفاوت است. در کشورهای توسعهیافته، افراد با سرمایه انسانی بالا به سمت ایجاد بنگاههای خرد حرکت میکنند اما در کشورهای در حال توسعه، بنگاههای خرد در یک بخش غیررسمی و با تکیه بر سرمایه انسانی پایین، سرمایه مالی شخصی یا خانواده، نیروی کار خود فرد یا خانواده او و سرمایه اجتماعی پایین شکل میگیرند - فلاححقیقی، 1394، ب - .
روش تحقیق
روش تحقیق مورد استفاده برای گردآوری دادهها و اطلاعات، مطالعه مروری و اسنادی بود که در آن مرور اسناد و مدارک، کتابها، پایاننامهها، مجلههای علمی و مطالب معتبر در منابع اینترنتی، مد نظر بوده است.
تعریف میکروکارآفرینی
کارآفرینی در عمل، توانایی خلق یک چیز از همه چیز است . - Ashomre, 2004 - هرنوع کوشش در ایجاد کسب کار جدید یا فعالیتهای جدید مخاطرهآمیز همچون خود اشتغالی، ایجاد یک سازمان جدید و توسعه سازمانی، با استفاده از یک فرد، یک گروه یا سازمانی که قبلاً تأسیس شده، کارآفرینی نامیده میشود . - Seeling, 2003 - بنابراین، بهترین تعریف کارآفرینی عبارت از "فرآیند پویای خلق ثروت تدریجی" میباشد - داناییفرد و همکاران، . - 1386 در این راستا، میکروکارآفرینی را میتوان به عنوان یک بخش غیررسمی تعریف نمود که دربرگیرنده واحدهای ثبتنشده، یا بنگاههای خرد میباشد کهمعمولاً بین نیروی کار و سرمایه آن، بخش مجزایی وجود ندارد یا این که این بخش بسیار کمرنگ است.
به عبارتی، نیروی کار دارای سرمایه همراه خود است و در یک مقیاس کوچک فعالیت میکند ILO, 2000; Fallah Haghighi and Bijani, 2016 - ؛ فلاححقیقی، 1394، الف - . از سویی دیگر، میکروکارآفرینی به کسب کارهای کوچکی اطلاق میشود که به طور مستقل دارای مالکیت بوده و به وسیله مالکشان مدیریت میشوند و دارای حداقل یک و کمتر از 50 کارمند هستند . - Giroux, 2009 - در واقع، میکروکارآفرینی، کسب و کارهایی هستند که از نظر اندازه در زمینه صنعتی، کشاورزی و خدماتی، کوچک بوده و شخص در آن دارای قدرت اساسی و تصمیمگیری میباشد؛ اما ضرورتی ندارد که این شخص در جایگاه مدیریتی باشد . - Jocumsen, 2004 -
پیشینه تحقیق
در قرن حاضر، با افزایش جمعیت و بروز مسایل و مشکلات پیچیده برای جوامع، توسعه میکروکارآفرینی را میتوان یکی از اصلیترین راهبردهای بنیادی و پایه پیشرفت هر کشور محسوب کدر این راستا، توجه از کسب و کارهای کوچک به عنوان یک کالای اجتماعی که بهتر است از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد، به سمت کسب وکارهای کوچک به عنوان ابزاری برای کارآفرینی تغییر پیدا کردهاست . - Thurik and Wennekers, 2004 - بر همین اساس، در رشد اقتصادی، افزایش اهمیت کسب و کارهای کوچک و کارآفرینی برای فعالیت اقتصادی،کاملاً واضح است . - Thurik, 2009 - در مطالعهای که ورستٌ، در زمینه تأثیر برنامههای توسعه کسبوکار برروی کارآفرینان خرد انجام داد، میزان تأثیر را، از طریق مقایسه 54 فعالیت اقتصادی خانهمحور مورد سنجش قرار داد و به این نتیجه رسید که در حال حاضر، اینگونه برنامهها، برای تعداد کمی از کارآفرینان مناسب است. او معتقد بود که درجه آسیبپذیری و همت کارآفرینانه هر خانوار متفاوت است و در صورتی میکروکارآفرینی در راستای کاهش فقر خواهد بود که کارآفرینان، در ابعاد گستردهتری مورد توجه قرار خواهند گرفت.
ضمن اینکه میزان اعتبارات خرد و شرایط بازپرداخت آن، میباید با در نظر گرفتن ویژگیهای هر گروه از کارآفرینان خرد در هر منطقه و متناسب با تواناییهای آنها در نظر گرفته شود و ساز و کارهای ارائه اعتبارات به گونهای باشد که به دست همه کارآفرینان خرد حتی فقیرترین آنها برسد. برای تحقق این هدف، میباید ابتدا طبیعت میکروکارآفرینی و چالشهای مربوط به آن در کشورهای در حال توسعه در قیاس با کشورهای توسعهیافته شناخته شود تا برنامههای توسعه کسب وکار متناسب با هر کشور تنظیم شود . - Verrest, 2013 - بنابراین، بر اساس ویژگیهای هر منطقه، برنامهریزیها متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، دو مطالعه در اسپانیا و کانادا، به ترتیب نشان دادند که بیشترین رده سنی جهت ورود به خوداشتغالی و میکروکارآفرینی، 35 تا 45 سال در اسپانیا و 45 تا 54 سال در کاناداست. - Carrasco, 1999; Moore and Mueller, 2002 -
اهمیت میکروکارآفرینی
میکروکارآفرینی به عنوانی پدیدهای نوین در توسعه ملی اهمیت زیادی در توسعه داشته و در یک تعامل چند سویه میکروکارآفرینی نقش مؤثری ایفا میکند. در این رابطه، در آمریکا بیش از چهار پنجم مشاغل جدید به وسیله شرکتهای کوچک و خدماتی به وجود آمده است - سلجوقی، . - 1385 در واقع، کسب و کارهای کوچک بیشترین رشد را در میان کسب کارها دارا هستند - Helms and . - Renfrow, 1994 در کانادا کسب کارهای کوچک در حال حاضر، شش نفر از ده نفر کانادایی شاغل را در استخدام خود دارد - Gill . - and Biger, 2012 بنابراین، میتوان ادعا کرد، میکروکارآفرینی محرک رشد اقتصادی کشورها است. برای روشن شدن موضوع، آمارهای زیر که از "اداره کسب کار کوچک ایالت متحده" گرفته شده است را درنظر بگیرید.
1 حدود 22/9 میلیون شغل و کسب کار کوچک در سال 2002 در ایالات متحده وجود داشته است.
2 به حدود 75 درصد همه مشاغل جدید خاص، مشاغل داد و ستدهای کوچک افزوده میشود.
3 مشاغل و کسب کارهای کوچک، نماینده 99/7 درصد همه کارکنان هستند.
4 مشاغل و داد و ستدهای کوچک 50/1 درصد کار خصوصی را در اختیار دارند.
5 مشاغل و کسب کارهای کوچک بالغ بر 52 درصد خروجی بخش خصوصی در سال 1999 میباشد.
6 مشاغل و داد و ستدهای کوچک نماینده 97 درصد همه صادرکنندگان ایالات متحده هستند - تابلی و وطن پرست، . - 1393 بانک جهانی برآورد کرده است که یکی از مهمترین عامل رشد و توسعه GNP هر کشور وجود مؤسسات کوچک و متوسط است. امروزه تلاشهای گستردهای در اکثر کشورها صورت گرفته تا گسترش مؤسسات کوچک و متوسط را تشویق نمایند - گلانینیا، . - 1389 در این رابطه، نتایج تحقیقات نشان میدهد رشد استخدام کسب کارهای کوچک بسیار بیشتر از کسب کارهای بزرگ در دوره زمانی 19991988 در اروپا بوده است . - Wennekers and Thurik,1999 - همچنین، مطالعات نشان می دهد که در اقتصاد با درآمد بالا که در آن هزینه پایین و توسعه فناوری سریع میباشد، کارآفرینان نقش رقابتی دارند - Shrivastava and . - Shrivastava, 2013 در این راستا، مهمترین فواید کسبو کارهای کوچک را میتوان به شرح زیر بیان نمود.
