بخشی از مقاله
چکیده
در سال های اخیر، به صنایع دستی درکشورهای درحال توسعه و حتی پیشرفته توجه ویژه ای شده است. بر این اساس، فرآورده های دستی به علت ویژگی های خاص کاربر بودن، وابستگی نداشتن به تکنولوژی خارجی، ارزش افزوده بالا، زود بازده بودن، اشتغال زایی، رابطه مستقیم با صنعت توریسم و جهانگردی و فقدان جنبه های رقابتی از طرف کشورهای پیشرفته جایگاه ویژه ای را در اقتصاد ملی ایفا می نماید. تمامی ممالک جهان اعتقاد به تاثیر متقابل صنایع دستی و صنعت گردشگری دارند، چرا که در عمل و تجربه دریافته اند هنرهای دستی یکی از عوامل بسیار موثر در جلب و جذب گردشگر در تمامی گرایش های ملی، منطقه ای و داخلیاست و متقابلاً به این نتیجه هم رسیده اند که صنعت گردشگری می تواند به رشد، توسعه و گسترش صنایع دستی و بهبود کیفیت آن کمک کند.
این مقاله باهدف شناسایی موانع و مشکلات صنایع دستی یزد و نیز با انگیزه احیا و ترویج صنایع دستی برای جذب گردشگر - نمونه موردی حصیربافی شهرستان بافق - به بررسی جایگاه و نقش صنایع دستی در جذب گردشگر در شهر یزد میپردازد. پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی بوده و نتایج تحقیق بیانگر این است که استان یزد، به جهت نداشتن موقعیت طبیعی مناسب و فعالیت های کشاورزی، از گذشته های دور در رشته های متعددی در صنایع دستی فعال بوده است و در توسعه صنایع دستی کشور سهم عمده ای داشته است و نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که استراتژی توسعه این صنعت را، در آموزش صحیح، رفع مشکلات سرمایه ای و سیاست های حمایتی و تشویقی و سیاست بهبود و ارتقاء و توسعه توریسم و تبلیغات مناسب می توان برشمرد.
واژگان کلیدی: صنعت، صنایع دستی، حصیربافی، گردشگری، جذب گردشگر
-1 مقدمه
صنایع دستی یکی از مظاهر هنری و فرهنگی هر کشور محسوب میشود و به همین دلیل نیز بازگو کننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی کشور محل تولید خود میباشد به طوری که علاوه بر دستاوردهای اقتصادی قابل توجه، میتواند هم عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن به حساب آید، هم آن که موجبی برای جلب و جذب گردشگران و جهانگردان خارجی قلمداد گردد. صنایع دستی، از سالم ترین، پرنفوذترین و مهم ترین عوامل انتقال فرهنگ و تمدن محسوب می شود. امروزه دیگر آثار تاریخی تنها وسیله جذب توریست به ممالک درحال توسعه که اکثراً دارای تمدن های کهن نیز می باشند نیستند، بلکه همراه آن فراورده های دستی با طرح ها و اصالت های ویژه خود مطرح می باشند و این صنایع می توانند مکمل دیدنی های تاریخی هر کشور باشند و به دلیل سابقه ی چندین هزار ساله در ایران و تنوع رشته های مختلف از دیرباز یکی از حرفه های مهم ایرانیان به شمار می رود و بالاترین میزان اشتغال را در کشوربه خود اختصاص داده است.
هدف اصلی این مقاله این است که به دلیل این که استان یزد، به جهت نداشتن موقعیت طبیعی مناسب و فعالیت های کشاورزی، از گذشته های دور در رشته های متعددی در صنایع دستی فعال بوده است و در توسعه صنایع دستی کشور سهم عمده ای داشته است و به جهت موقعیت خاص فرهنگی و داشتن مردمانی سخت کوش و متعلق به فرهنگی کهن و خلاقیت های هنری، همواره از بعد صنایع دستی حائز اهمیت ویژه ای است. صنایع دستی به طور کلی به چهار دسته سنگین، سبک، کوچک و دستی تقسیم شده که صنایع دستی استان یزد تقریبأ همه موارد را شامل می شود توسعه و سرمایه گذاری بر روی صنایع دستی به عنوان یکی از راه های ارزان و مناسب برای اشتغال زایی حائز اهمیت است زیرا با سرمایه گذاری اندک و مواد اولیه در دسترس و همچنین حفظ سنت های محلی نه تنها می توان از آمار بسیار زیادی از بیکاران این استان کاست بلکه باعث جذب گردشگران بسیاری به این خطه و معرفی این آثار به همگان می شود.
-2 مروری بر مبانی نظری
-2-1 صنعت مجموعه ای است از فعالیت هایی که با استفاده از منابع موجود - مواد، سرمایه، نیروی انسانی، انرژی، تکنولوژی، اطلاعات،ابزار - کالا یا خدماتی را تولید می کند که نیازهای انسان و جوامع انسانی را برطرف می کند، در واقع تلاشی است مستمر در جهتبهبود کارایی و بهره وری به این معنا که با استفاده ار منابع کمتر، بازده بهتری به دست دهد. از این جهت پویایی، نوسازی و نوجویی یکی از ویژگی های صنعت است. - مهدوی،-1390ص - 52
-2-2 صنایع دستی
مجموعه ای از "هنر- صنعت" ها که در آن ها به طور عمده با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی، محصولاتی ساخته می شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری - صنعتی سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای می باشد. - یاوری-1386ص - 13
-2-3 حصیربافی
حصیربافی در ایران سابقه ای طولانی دارد و در مناطقی که برگ درخت خرما، ساقه گندم، نی و ترکه یافت می شود مصنوعاتی ازقبیل حصیربافی و سبد بافی بافته می شود. انواع مصنوعات حصیری شامل باد بزن، جارو و کلاه حصیری است که از برگ های درخت خرما تهیه می گردد.
-2-4 گردشگری
در فرهنگ های مختلف فارسی از جمله فرهنگ معین، گردشگری به سفرکردن در اقطار عالم به منظور تفریح و سرگرمی و سیاحت و زیارت و مسافرت به مقصدی و بازگشت به محل سکونت اصلی، اطلاق شده و به عنوان سفرهای کوتاه و موقتی در منطقه ای خارج از محل کار و سکونت اصلی به منظور سیر و سیاحت تعریف شده است. - بمانیان-1388 ص - 20
-2-5 جذب گردشگر
یعنی ایجاد انگیزه و علاقه در گردشگران برای انتخاب مقصدی معین برای گردشگری که با این معرف ها عملیاتی می شود: سفر دوباره به ایران، پیشنهاد به دیگران برای سفر به ایران، رضایت از رستوران ها و واحدهای خرید، رضایت از مراکز اطلاع رسانی برای معرفی درست و مناسب جاذبه ها و رضایت از آژانس های مسافرتی.
-3 اهمیت صنایع دستی
