بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی الگوهای ارتباطی خانواده و رابطه آن با کیفیت زندگی افراد بود. روش این تحقیق از نوع همبستگی است و به این منظور از بین کلیه دان شجویان دان شگاه فردو سی که جامعه مورد نظر را تشکیل میدادند نمونهای به حجم 380 نفر به صورت نمونهگیری طبقهای انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده ریچی و فیتزپاتریک - - 1990 و فرم کوتاه پر س شنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی - WHOQOL-BREF - استفاده شد. دادهها با استفاده از همب ستگی پیر سون و تحلیل رگر سیون تحلیل شد. نتایج ن شان داد که بعد گفت و شنود دارای رابطه مستقیم و مثبت با کیفیت زندگی و پیشبینی کننده کیفیت زندگی است. همچنین جهت گیری همنوایی با کیفیت زندگی دارای رابطه منفی است و پیش بینی کننده منفی کیفیت زندگی میباشد. بنابراین میتوان گفت که به کار گیری بعد گفت و شنود در خانواده باعث بهتر شدن کیفیت زندگی فرزندان میشود، در حالی که به کار گرفتن زیاد بعد همنوایی در خانواده باعث کاهش کیفیت زندگی فرزندان میشود.
واژههای کلیدی: الگوهای ارتباطی خانواده، کیفیت زندگی
مقدمه
خانواده محیطی است که الگوهای جسمی، عاطفی و شخصیت فرد در آن پی ریزی می شوند، بنابراین در تأمین بهدا شت ج سمی و روانی فرد نقش مهمی را ایفا میکند. چنانچه خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی به ایفای صحیح کارکردها و نقشهای خود بپردازد، افرادی سالم و بهنجار به جامعه تحویل میدهد و بیشترین تأثیر مثبت را بر روی نهادهایی مثل آموزش و پرورش، دولت و نظام حقوقی-اقتصادی دارد - گلادینگ،1382؛ به نقل از رحیمی برجی،. - 1394
الگوهای ارتباطی خانواده1همواره به عنوان مهم ترین سیستم انسانی موردتوجه بوده است - کلارک و شیلد،1997 2؛ به نقل ازیعقوبی و مجتبایی،. - 1395مک لئود و چفی - 1972 - 3 برای اولین بار الگوهای ارتباطی خانواده را برای اندازه گیری مجموعه ای از سؤالات مقیاس الگو های ارتباطی بس دادند. ریچی و فیتز پاتریک - 1990 - ابعاد آن را اصلاح کرده و دو بعد جدید از الگوهای ارتباطی خانواده را جایگزین کردند. آنها نشان داد ند که جهت گیری اجتماعی به استفاده از قدرت والدین برای به فرمان درآوردن کودکان تاکید می کند؛ و جهت گیری مفهومی به این معنی است که والدین، گفتگو در میان اعضای خانواده را تشویق میکنند. سپس، ریچی و فیتزپاتریک جهت گیری اجتماعی و جهت گیری مفهومی را به جهت گیری همنوایی و جهت گیری گفت وشنود تغییر نام دادند - هوانگ،. - 2010 4
تحقیقات نشان دادهاند که باید به اهمیت کیفیت رواب اعضای خانواده، به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی و تعیین کننده کیفیت زندگی فرزندان، بیش از پیش تأکید شود - عسکری و همکاران،. - 1394 گروه WHOQOL5 - سازمان جهانی بهداشت - ، کیفیت زندگی را به عنوان » ادراک فرد از موقعیت خود در زندگی در زمینه فرهنگ و سیستم های ارزشی که در آن زندگی می کند و در ارتباط با اهداف، انتظارات، استانداردها و علایق و علایق فرد است« تعریف می کند. بنابراین برای WHOQOL ، کیفیت زندگی یک مفهوم گسترده در ترکیب سلامت جسمی فرد، رواب اجتماعی، باورهای شخصی و ارتباط با ویژگیهای برجسته محیطی است - ایکرمن،. - 2012
کیفیت زندگی منعکس کننده شرای و رفاه مردم در سطوح مختلف زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی است. اولین اثر زیست محیطی که یک فرد دریافت میکند از طریق محی خانواده است. و حتی تأثیر محی های دیگر نیز از همان خانواده مشتق شده است. بنابراین می توان گفت که خانواده بر کیفیت زندگی فرد اثرگذار است - فاضل نیا،. - 2015 6 خانواده های با جهت گیری اجتماعی - همنوایی - خانواده های مقتدر و با نظارت می باشند. فرزندان این گروه از خانواده ها باید برای حفظ رواب هماهنگ با پدر و مادر، تسلیم آنها باشند. در مقابل ، ارتباط با جهت گیری مفهومی - گفت و شنود - ، تاکید بر ایده های فردی ، باورها و اح سا سات ا ست . این نوع از خانواده ها فرزندان را ت شویق به بیان ایده آشکار و به چالش کشیدن دیدگاههای دیگران می کنند - هوانگ،. - 2010 بر ا ساس این دو بعد، چهار نوع الگوی ارتباطی خانواده ت شکیل می شود
ثانوی - - 1390، نشان داد که از میان الگوهای ارتباطی خانواده ، الگوی کثرت گرا و توافق کننده بیشترین فراوانی را در خانوادهها به خود اختصاص دادند و نتیجه گرفت که هر چه محی خانواده شرای گفتگوی راحت را بی شتر فراهم آورد ، سلامت و زندگی غنی تر فرزندان را در پی دارد. مطالعات گودمن - - 1999 نشان داد که کیفیت ارتباطی والدین می تواند بر مهارتهای حل مسئله کودکان و همچنین بر تواناییهای کودکان در ارتباط با همسالان تاثیرگذار باشد و افرادی که الگوی ارتباطی گفت و شنود را در خانواده بکار می برند ، برای مهار وقایع روز مره زندگی تمایل بیشتری دارند - سپهری و مظاهری ،. - 1388 عسگری و همکارانش - - 1394 نشان دادند متغیر الگوهای ارتباطی خانواده توان پیش بینی کیفیت زندگی را دارد. بنابراین باید به اهمیت کیفیت رواب اعضای خانواده، به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی و تعیین کننده کیفیت زندگی فرزندان، بیش از پیش تأکید شود.
همچنین رضایی - 1394 - در پژوهش خود نشان داد که بعد گفت و شنود الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی پیش بینی کننده مثبت و بعد همنوایی الگوهای ارتباطی خانواده پیش بینی کننده منفی سلامت روان می باشد. نتایج تحقیق هوانگ - 2010 - نشان داد دانش آموزان خانوادههای کثرت گرا جرأت طلبی بیشتری به نسبت خانوادههای با الگوی ارتباطی بی قید دارند و دانشآموزان از خانوادههای کثرت گرا تمایل بیشری به پاسخگویی - باز بودن و پذیرش - به نسبت خانوادههای حمایتگر دارند.
سیلگمن بیان می داردکه توجه بیش از حد به بحث بیماری های روانی باعث دور شدن از حیطه ی بهداشت روانی می شود و حال آنکه هدف اصلی روانشناسی ، بهبود کیفیت زندگی انسان هاست. لذا ضروری است که روانشناسی مطالعه ی عوامل روانشناختی موثر و رفتار سالم را از اولویت های امر پژوهشی و تحقیقاتی قرار دهد تا بتواند در نتیجه ی آن در پروراندن نیروی انسانی کار آمد و موثر سهم ارزشمندی داشته باشد - محمدی،1384، به نقل از حسینی،. - 1393 بنابراین هدف از این تحقیق بررسی الگوهای ارتباطی در خانواده برای بهبود کیفیت زندگی آنها است؛ بلکه از این طریق بتوان یک مدل علمی برای بهبود کیفیت زندگی افراد را بر اساس نوع رواب آنها در خانواده پیشنهاد داد.
در نهایت فرضیه های این تحقیق عبارتند از:
-1 الگو های ارت باطی خانواده پیش بینی کن نده کیف یت ز ندگی دانشجویان می باشد.
-2 بین الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود دارد.
