بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه بین برنامه درسی کارآفرین و بهزیستی روانشناختی تحصیلی با واسطه گری انگیزه یادگیری، بوده است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانشجویان درس کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات در سال تحصیلی 1394-95 تشکیل داده اند. شیوه نمونه گیری، هدفمند بوده است. ابزار تحقیق شامل سه پرسشنامه محقق ساخته بوده که عبارتند از:.1پرسشنامه محقق ساخته برنامه درسی کارآفرین اثربخش .2پرسشنامه بهزیستی روانشناختی تحصیلی .3 پرسشنامه انگیزه یادگیری. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام و مدل معادله ساختاری استفاده شده است. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد، بین برنامه درسی کارآفرین و بهزیستی روانشناختی تحصیلی در سطح P<0/05 رابطه معناداری وجود دارد. نیز انگیزه یادگیری، رابطه بین برنامه درسی کارآفرین و بهزیستی روانشناختی تحصیلی در سطح P<0/05 واسطه گری می کند.
کلید واژه ها:برنامه درسی کارآفرین، بهزیستی روانشناختی تحصیلی،انگیزه یادگیری
مقدمه
نیاز به ابداع و خلاقیت در تمامی حوزه های کسب و کار، کارآفرینی را به یک ضرورت جهانی بدل نموده، در این راستا نظام آموزش عالی کلیدی ترین نقش را داراست - مذبوحی و همکاران،. - 1390 برنامه ریزی آموزش عالی یکی از حوزه های مهمی است که می تواند نقش نهادینه کردن کارآفرینی و ارتباط بازار کار و دانش آموختگان را به خوبی ایفا کند. رابطه میان نظام آموزشی و نیاز بخش های مختلف اقتصادی به نیروی کار متخصص، همواره یکی از مسایل عمده در برنامه ریزی آموزشی بود ه است، در واقع یکی از دلایل اصلی مطرح شدن ضرورت تدوین برنامه های آموزشی تطابق هر چه بیشتر میان فارغ التحصیلان سطوح مختلف و رشته های متفاوت نظام آموزشی با نیازها و قابلیت های اقتصادی بوده است - تیچلر،1989،به نقل از میر عرب،. - 1386
دورههای آموزشی کارآفرینی نهتنها جای خود را در بستر دروس دانشگاهی و در رشتههای مختلف باز نموده، بلکه در دوره های مختلف تحصیلی از ابتدایی تا دبیرستان نیز مورد توجه قرارگرفته است .گرچه امروزه تنوع این دادهها، شرکتهای موجود را نیز تحت پوشش قرار میدهد و دورههای متعددی جهت رشد، بقا و کارآفرین نمودن سازمانهای بزرگ طراحی شده، اما هدف اولیه از توسعه کارآفرینی همانا تربیت نمودن افراد متکی به نفس و آگاه به فرصتها و به طورکلی افرادی است که تمایل بیشتری به راهاندازی کسب وکارهای مستقل دارند - احمدپور داریانی و عزیزی،. - 1383 مسئله اصلی تحقیق حاضر عبارت است از اینکه رابطه بین برنامه درسی کارآفرین اثربخش و بهزیستی روانشناختی تحصیلی با واسطه گری انگیزه یادگیری چگونه است؟
برنامه درسی کارآفرین اثربخش
استفاده از برنامه های درسی کارآفرین در دانشگاهها، مثبت ارزیابی شده است - مرادی پردنجانی و جعفری،. - 1392 نتایج تحقیق بختیاری - - 1391 نشان داد،آموزش×کارآفرینی تأثیر بسزایی درخوداشتغالی وراه اندازی کسب و کار داشته است؟ مناسب بودنمحتوای آموزشهای کارآفرینی، مفاهیم درس کارآفرینی و اثربخشی درس کارآفرینی موردتوجه بسیاری قرار گرفته است - عارفی و همکاران، . - 1389آگاهی از میزان اثربخشی دورههای آموزشی کارآفرینی میتواند پیشزمینهای برای تعیین محتوای آموزشی جدید و ارائه الگو و مدل بهینه در آموزش کارآفرینی و ارزیابی کارآیی دورههای کارآفرینی به دانشجویان باشد - غلامپور و کلیج، . - 1391 برای آگاهی از میزان اثربخشی دورههای آموزش کارآفرینی بهتر است معیارهایی بهعنوان مبنا درنظر گرفت - هلیز،. - 1988
معیارهای ارزیابی اثربخشی درس کارآفرینی شامل افزایش اطلاعات در دانشجویان؛ ایجاد مهارت در دانشجویان؛ روش تدریس کارآفرینی و روش ارزشیابی درس کارآفرینی است - عارفی و همکاران، . - 1389 مذبوحی و همکاران - 1391 - نیز معیارهایی را برای ارزیابی اثربخشی برنامه درسی کارآفرینی بیان کردهاندکه عبارتند از: مطابقت داشتن برنامه موردنظر با اهداف آموزشی درس کارآفرینی؛ مطابقت داشتن برنامه موردنظر با محتوای آموزشی درس کارآفرینی؛ مطابقت داشتن برنامه مورد نظر با شیوههای تدریس درس کارآفرینی و مطابقت داشتن برنامه موردنظر با شیوههای ارزشیابی درس کارآفرینی. مطالعه انجام شده توسط کارلسون - 1994 - ، بیانگر تأثیر آموزش بر کارآفرینی است.
مطالعات سعادتمند و براتعلی - - 1390 نشان داد،دانشجویان میزان پاسخگویی عناصر برنامه درسی محتوای برنامه، ابزار و منابع یادگیری بالاتر از سطح متوسط ارزیابی کردند. بین نمرات چهارگانه اهداف برنامه درسی، محتوای برنامه درسی، ابزار و منابع یادگیری و روش های ارزشیابی در مورد میزان پاسخگویی به پرورش رفتار کارآفرینی، نیز تفاوت معنادار وجود دارد. مطالعات مهرام و فرخ زاده - - 1387 نشان داد، از میان مؤلفه های هشتگانه برنامه درسی،مؤلفه های مدرس، دانشجو، محتوا، و روش تدریس بر ایجاد روحیه کارآفرینی دانشجویان بسیار اثر گذار است. نتایج تحقیق عزیزی - - 1382 نشان داد، بین برنامههای تحصیلی و آموزشی ارائه شده از سوی دانشکدههای دانشگاه شهید بهشتی و میزان کارآفرینی در دانشجویان از نظر آنان رابطه معنیداری وجودندارد.
کارول نیز در مطالعه از کارآفرینان شرکتی متوجه همبستگی بین اندازه شرکت افراد و سطح آموزش آنها شد. به نقل از مذبوحی و همکاران - - 1391، بررسی های صورت گرفته توسط محققان دیگر از جمله گارنیر، 1973؛ داگلاس، 1976؛ سنگر، 1997؛ مک مولان و گیلین،1998؛ چارنی و لیبی کیپ، 2000 نیز بیانگر تأثیر آموزش بر کارآفرینی افراد است. برخی معتقدند که آموزش نمی تواند مانع بیکاری افراد شود، حتی فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز علیرغم اینکه آموزش های زیادی دیده اند، اما قادر به یافتن شغلی مناسب نمی باشند - حسینی و همکاران،. - 1387 به منظور رفع این مشکل سیاستگذاران پیشنهاد می کنند که افراد باید به خوداشتغالی و کارآفرینی بپردازند. بر این اساس برخی از دانشگاهها به آموزش های خوداشتغالی و کارآفرینی اقدام کرده اند - دجی مولا1 و همکاران،. - 2009
بهزیستی روانشناختی تحصیلی
بهزیستی روانشناختی2 به عنوان رشد استعدادهای واقعی هر هرد تعریف می شود ومفهومی چند مؤلفه ای شامل مواردی چون پذیرش خود،روابط مثبت بادیگران،استقلال،تسلط بر محیط، زندگی هدفمند،رشد شخصی می باشد - ریف1،. - 1995 ریف.بهزیستی روانشناختی را تلاش برای کمال در جهت تحقق توانایی های بالقوه واقعی خود تعریف می کند. دراین دیدگاه بهزیستی روانشناختی در تلاش برای ارتقای استعدادها و توانایی های فرد متجلی می شود. بهزیستی روانی جزء روانشناختی کیفیت زندگی است و انعکاس دهنده خلق مثبت و سر زندگی است. ریف و سینگر - - 2006در تعریف دیگر معتقدند که بهزیستی روان شناختی عبارت است از آن چه فرد برای بهزیستی آن به نیاز دارد و شامل احساس خوب در مورد خود و زندگی خود می شود.
نتایج تحقیق غلامرضایی و همکاران - - 1388 نشان داد، میانگین نمره مؤلفه رشد فردی بهزیستی روانشناختی در دانشآموزان تیزهوش از دانشآموزان عادی بیشتر بود و تفاوت معنیداری از نظر آماری بین دو گروه با مشاهده گردیدمطالعات. ملتفت و خیّر - - 1391 نشان داد،بهزیستی روانشناختی دانش آموزان تحت تأثیر ادراک از والدین و باورهای انگیزشی قرار دارد. بدین صورت که ادراک از کنترل والدین به صورت منفی و ادراک استقلال از والدین به صورت مثبت اثر مستقیم و غیر مستقیم بر بهزیستی دارد. همچنین انگیزش درونی به صورت مثبت و بیانگیزشی به صورت منفی با بهزیستی رابطه دارد و باورهای انگیزشی میتوانند نقش واسطهای ایفا نمایند. ریان ودسی - 2006 - در تعریف بهزیستی معتقدند، عملکرد بهینه انسان همان بهزیستی است.
در این ارتباط دو مفهوم از بهزیستی یعنی بهزیستی ذهنی و بهزیستی روانشناختی وجود دارد که هر کدام پیرو دو پارادایم لذت گرایی و فضیلت گرایی می باشند - ریان و درسی2،. - 2001 این دو الگو برای تعریف عملکرد بهینه انسان نگاه متفاوتی دارند. پارادایم لذت گرایی، بهزیستی را مترادف با فزونی عواطف مثبت بر عواطف منفی می داند و تأکید بر تجربه کردن حالت های خوشایند دارد. دیدگاه دیگر فضیلت گرا است که بهزیستی را بر اساس معیارهایی چون، زندگی کردن و تلاش مستمر در جهت رشد شخصی تعریف کرده اند. بهزیستی روانشناختی مشتق از این رویکرد است - ریف و همکاران،. - 2004
انگیزه یادگیری
انگیزه عامل مهمی بر یادگیری است. انگیزه یادگیری متأثر از برنامه درسی مورد مطالعه و بهزیستی روانشناختی تحصیلی است. برای نیل به یادگیری موفقیت آمیز و موثر، معلمان به شاگردان برانگیخته، علاقه مند و تلاشگر نیاز دارند و خواهان چنین متعلمانی هستند. به سخن دیگر یادگیرندگانی که در فعالیت های یادگیری و دستیابی به اهداف پرورشی، خودانگیخته و خودراهبر باشند و برای به فعالیت واداشتن آنها نیاز کمتری به مشوق ها و محرک های بیرونی و چالش معلمان وجود داشته باشد. رفتار و عملکرد دانش آموزان درتحصیل بر حسب سطح انگیزش پیشرفت آنان متفاوت است. به عبارت دیگر، بین دانش آموزانی که از انگیزش پیشرفت بالایی برخوردارند و دانش آموزانی که انگیزش پیشرفت درآنان پائین یا ضعیف است، تفاوت های قابل توجهی مشاهده می شود. یادگیرندگانی که انگیزش پیشرفت بالایی دارند برای موفقیت تلاش می کنند و انتظار موفقیت دارند این انتظار به تقویت خودکارآمدی و اعتماد به نفس آنان کمک می کند - غلامرضایی و همکاران،. - 1388
موفقیت یا شکست تحصیلی نیز بر انگیزش و یادگیری تأثیر می گذارند. به عبارتی دیگر، انگیزش نه تنها بر پیشرفت تحصیلی موثر است، بلکه خود نیز تحت تأثیر تجارب تحصیلی - موفقیت، شکست و پیامدهای آنها - قرار دارد - مارتینز3،. - 1997 ویژگی های عاطفی یادگیرندگان، شامل علاقه و انگیزش آنان نسبت به درس، در جریان یادگیری هم نقش علت و هم معلول را بازی می کنند - تلا4،. - 2007 تجارب یادگیری دانش آموزان در درس های مختلف وقتی به صورت موفقیت ها یا شکست های پی در پی اندوخته می شوند به ایجاد تصورات و باورهایی در آنان نسبت به تواناییشان در یادگیری موضوعات مختلف می انجامد. این باورها و پندارها، انگیزش آنان را نسبت به تلاش برای یادگیری موضوعات مشابه تحت تاثیر قرار می دهد. چنین وضعیتی تاثیر قابل توجهی بر اعتماد و احترام به نفس، خودکارآمدی،
