بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین توانایی چرخش ذهنی و پیشرفت تحصیلی در دروس ریاضی، شیمی و هندسه در دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر بم بود. جامعه آماری ما عبارت بود از کل دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر بم در سال تحصیلی 93-94 که مشغول به تحصیل بودند. تعداد نمونه بر اساس روش تحقیق 60 نفر بود که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهشی عبارت بودند از آزمون کامپیوتری چرخشی ذهنی و نمرات دانش آموزان در دروس ریاضی، شیمی و هندسه و معدل آن ها. یافته های پژوهشی با نرم افزار آماری SPSS در تجزیه و تحلیل داده ها نیز از شاخص های آمار توصیفی، میانگین و انحراف معیار و ضریب همبستگی و چون جمعیت ما دختر و پسر بودند از آنالیز واریانس نیز استفاده کردیم. نتایج پژوهش نشان داد که بین تعدادپاسخ صحیح درآزمون چرخش ذهنی بانمره های دروس ریاضی،هندسه وشیمی ومعدل درسی دانش آموزان مقطع متوسطه رابطه مثبت ومعناداری مشاهده شدوهمچنین بین تعدادپاسخ صحیح وزمان پاسخ درآزمون چرخش ذهنی پسران ودختران مقطع متوسطه تفاوت وجود دارد.
واژگان کلیدی: چرخش ذهنی، پیشرفت تحصیلی، درس ریاضی، درس شیمی، درس هندسه
مقدمه
با توجه به اهمیت پیشرفت تحصیلی در تعالی و بهبود وضعیت شخصی دانش آموزان در جامعه، شناسایی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی و کنترل آنها از طریق اتخاذ تدابیر مناسب، ضرورت دارد. محققان مختلف از تواناییهای فضایی تعاریف متفاوتی ارائه کردهاند، اما تعریفی که اغلب محققان بر آن اتفاق نظر دارند ، 1999 ؛ ارلز، ایوانس ، جان سون ، لویی و ونگ ، - ا سکات - 1983تعریف لین و پتر سون - به نقل ، 2001 ؛ کوپر و ریگان - 2004میبا شد .آنها تواناییهای ، 2001و اید ، از پل و لهمن ؛ ف ضایی را به سه د سته تق سیم کردهاند :الف - ادراک ف ضایی.ب -چرخش ذهنی ؛ ج - تصویرسازی فضایی
الف - ادراک ف ضایی :توانایی ا ستنتاج جهت یک شییء با در نظر گرفتن جهت خود فرد میبا شد - .ب - چرخش ذهنی : توانایی تجسم چرخش یک محرک بصری میباشد و یا بر اساس تعریف - 1995به ، جاست و کارپنتر - به نقل از ویر ، ویر و بریدن توانایی تولید بازنمایی ذهنی از یک ساختار دو یا سه بعدی و سپس ارزیابی ویژگیهای آن بازنمایی یا تغییر توانایی چرخش ذهنی گفته میشود - .ج - تصویرسازی فضایی قدری پیچیدهتر میباشد و عبارت است از توانایی دستکاری اطلاعات فضایی ارائه شده - ارلز و همکاران، 2001 ؛ پل و همکاران،2004
چرخش ذهنی: توانایی تجسم چرخش یک محرک بصری می باشد و یا بر اساس تعریف جاست و کارپنتر - به نقل از ویر - 1995 به توانایی تولید بازنمایی ذهنی از یک ساختار دو یا سه بُعدی و سپس ارزیابی ویژگی های آن بازنمایی یا تغییر توانایی چرخشی ذهنی گفته می شود ما در اینجا سعی مقایسه دختران و پسران را در این مهم داریم. در بحث از پی شرفت تح صیلی برر سی ها ن شان داده ا ست که در سالهای دب ستان دختران ن سبت به پ سران از پی شرفت تح صیلی بیشتری برخوردارند و این موضوع در مورد درس ریاضی نیز صادق می باشد، در دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی تفاوت کمتر می شود. با این همه نتایج تحقیقات جدیدتر در خصوص عملکرد تحصیلی کماکان مؤید تفاوت های جنسیتی است. بررسی های متعدد نشان میدهد که قابلیت های ف ضایی ازجمله چرخش ذهنی از طریق آموزش بهبود می یابد. از این رو در پژوهش حاضر به رابطه بین توانایی چرخش ذهنی و پیشرفت تحصیلی دروس شیمی و هندسه و ریاضی دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر بم خواهیم پرداخت.
مواد و روش ها
جامعه آماری پژوهشی حاضر شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه در سال تحصیلی 1393-94 به تعداد 2127 نفر بوده اند و حجم نمونه ها بر حسب نوع روش تحقیق وسایر ویژگی های وابسته به آن 60 نفر بوده و روش نمونه گیری ها نیز خوشه ای چند مرحله ای بود. در ابتدا با مراجعه به اداره ی آموزش و پرورش شهر بم و تهیه ی لیستی از مدارس دخترانه و پسرانه در پنج ناحیه ی مختلف شهری، پنج دبیرستان دخترانه و پنج دبیرستان پسرانه را به ت صادف انتخاب نمودیم و با مراجعه به مدیر مدر سه، با تو ضیحاتی در رابطه با پژوهش، لی ست ا سامی دانش آموزان سال دوم و سوم را تهیه نموده و از آن لیست به طور تصادفی از هر مدرسه دخترانه شش دانش آموز را انتخاب و به طور تصادفی از هر مدرسه پسرانه نیز به همان صورت شش دانش آموز را انتخاب کردیم - به طور کلی 30 دانش آموز دختر و 30 دانش آموز پ سر از پنج مدر سه دخترانه و پنج مدر سه پ سرانه در پنج ناحیه مختلف شهر بم - و پس از تو ضیحاتی در رابطه با پژوهش و نحوه اجرای آزمون ، به طور یک نفر، یک نفر به وسیله ی لپ تاپ آزمون را اجرا کردیم و سپس با استفاده از داده های پژوهشی و نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل داده هایی که بدست آوردیم پرداختیم.
نتایج و بحث
بررسی فرضیات تحقیق:
1-2-4 بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی و نمره دروس ریاضی، هندسه، شیمی، ادبیات و معدل درسی پسران مقطع متوسطه رابطه وجود دارد. : H 0 بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی و نمره دروس ریاضی، هندسه، شیمی، ادبیات و معدل درسی پسران مقطع متوسطه رابطه ای وجود ندارد. : H 1 بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی و نمره دروس ریاضی، هندسه، شیمی، ادبیات و معدل درسی پسران مقطع متوسطه رابطه وجود دارد. جهت آزمون فرضیه فوق، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی و متغیرهای دیگر در گروه پسران بررسی شد. با توجه به نتایج حاصله، در سطح معنی داری 0/01 رابطه مثبت و معناداری بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی با نمره های دروس ریاضی، هندسه و شیمی و معدل درسی دانش آموزان پسر مشاهده شد. اما بین تعداد پاسخ صحیح در آزمون چرخش ذهنی و نمره درس ادبیات پسران رابطه ای مشاهده نشد.
