بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین خلاقیت مدیران با شادکامی و کارآفرینی کارکنان شرکت پگاه فارس می-باشد. به لحاظ ماهیت و اهداف، این پژوهش از نوع کاربردی و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارکنان شرکت پگاه فارس بود که در سال 1392-93 در آنجا مشغول به انجام وظیفه بودهاند که با استفاده از جدول مورگان تعداد 169 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. در این پژوهش از روش نمونهگیری طبقه ای استفاده شده است. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه های خلاقیت رندستیپ - 1979 - ، شادکامی آکسفورد - 1990 - و کارآفرینی هومن - 1380 - استفاده شده است که روایی و پایایی آنها مورد تأیید قرار گرفته است.
تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامهها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. در سطح آمار توصیفی از آمارهایی نظیر فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده شده است. در سطح آمار استنباطی از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون همزمان استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین خلاقیت مدیران با شادکامی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد، بین خلاقیت مدیران با کارآفرینی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد، و خلاقیت مدیران قادر به پیشبینی شادکامی کارکنان در سطح معناداری میباشد، و همچنین خلاقیت قادر به پیش بینی کارآفرینی کارکنان در سطح معنی داری نیز میباشد.
مقدمه
امروزه تقریباً تمامی صاحب نظران معتقدند که بین عوامل مؤثر بر حوزه کار و تولید، منابع انسانی مهمترین عامل محسوب می شد - کاسیو1،2001؛ به نقل از قاسمزاده،. - 1384 نتایج تحقیقات علوم رفتاری به طور اعم و رفتار سازمانی به طور اخص نشان میدهد که استفاده مطلوب از منابع انسانی متکی به اقداماتی است که در پرتو آن ها جو و فضایی در سازمان ایجاد شود تا هر یک از کارکنان با رضایت کامل و احساس امنیت خاطر، حداکثر تلاش خود را در جهت مطلوب وظایف شغلی به کار برند - جزنی، . - 1375 پاورز - 2004 - 2 نیز معتقد است، امروزه بسیاری از سازمان ها دریافته اند که ایجاد تعادل بین کار و زندگی کارکنان تحت پوشش آنان در عمل موجب ارتقای خشنودی شغلی و بالا بردن سطح خلاقیت و تولید میگردد.
اگر چه عمده-ترین علت کار کردن انسانها تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد می باشد، هر چند عوامل دیگری نظیر به ثمر رساندن انگیزه ها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقه مند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند - اسفرجانی، . - 1386 اما نمی توان از آن به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد. کار کردن به ویژه در شغلی که مورد علاقه فرد است موجب احساس رضامندی و خشنودی فرد می شود - دینر3،. - 2002 با توجه به آنکه حداقل 1/3 عمر ما در محیط کار سپری می شود و از طرفی بسیاری از روابط و مناسبات اجتماعی ما در طی ساعات کار شکل می گیرد می توان از آن به عنوان بخش مهم و عمده زندگی یاد کرد - پرهیزگار،. - 1385 در شرایط کنونی یکی از عواملی که سبب دگرگونی چهره اقتصادی، اجتماعی و صنعتی یک کشور می شود فعالیت های کارآفرینانه، برخورداری از روحیه کارآفرینی و در نهایت کارآفرینی انسان است.
از نظر تیمونز - 1990 - کارآفرینی، ایجاد یک چیز ارزشمند از هیچ و کارآفرین کسی است که دارای قدرت درک بالا و توانایی یافتن فرصت هاست و می تواند از طریق پرورش اندیشه و ایده خود و تبدیل آن به محصول یا خدمتی جدید، اقدام به ارزش آفرینی از هیچ نماید. ماکس وبر جامعه شناس شهیر روحیه کار آفرینی را عامل مهم در تشریح و تبیین چگونگی شکل گیری تمدن نوین صنعتی و سرمایه داری در مغرب زمین می داند. باید پذیرفت که عصر تسلط دولت ها بر اجتماعات بشری رو به افول است. اکنون دوران تسلط کارآفرینی فرا رسیده است در بازارهای پر رقابت جهانی سرمایه داری بزرگ کلاسیک به مرور قدرت خود را از دست خواهند داد و صرفاً کسانی در عرصه های بین المللی به حیات اقتصادی - اجتماعی ادامه خواهند داد که کارآفرینی داشته باشند.
از این رو در این عرصه نوین رقابتی جامعه پیشتاز است که از دانش آموختگانی برخوردار باشند که بتوانند با خلاقیت و پویایی منابع تولید را گردآوری کنند و با کوشش های خلاقانه خود به کسب و کار بپردازند و کارآفرین باشد - هزارجریبی، . - 1382 در دنیای امروز پدیدههای خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی عرصههای بسیار گستردهای از جامعه انسانی را تحت تأثیر عمیق خود قرار داده است؛ از این رو عامل اساسی پایداری، پویایی و موفقیتهای نهادهای مختلف از جمله آموزش و پرورش، حرکت با محور خلاقیت و آفرینندگی در مدارس است. خلاقیت میتواند هم در نقش تسهیل کننده و هم در نقش بازدارنده عملکرد شغلی ظاهر شود.
به این صورت که توجه به استعدادهای خلاقانه افراد و فراهم کردن زمینه بروز این استعدادها و ایجاد جوی در محیط کار که ابهام، تضاد، تناقض، شکست و عدم کنترل بیرونی را توسعه دهد، موجب گسترش خلاقیت و نوآوری شده و در نتیجه زمینه عملکرد شغلی بهتر کارکنان را فراهم میکند. بنابراین توجه به مقولههای خلاقیت و عملکرد شغلی در کار به رشد و توسعه کارکنان کمک میکند. شادمانی و نشاط به عنوان یکی از مهمترین نیازهای روانی افراد محسوب می شود که تأثیرات عمدهای بر شکلگیری شخصیت آدمی و در یک کلام مجموعه زندگی شخص دارد.
از مهمترین نکاتی که در این زمینه مطرح است، چگونگی حصول شادمانی، تقویت آن و عوامل تأثیرگذار بر دستیابی به این نیاز حیاتی است. شخصیت، عزت نفس، اعتقادات مذهبی، سرمایه اجتماعی، فعالیتهای اوقات فراغت و سلامت جسمانی و روانی و ...از جمله عواملی هستند که پژوهشها نشان میدهد بر این پدیده تأثیر بسزائی دارند - باقری و همکاران، . - 1389 آرگیل - 2004 - 1 معتقد است شادی عبارت است از بودن در حالت خوشحالی یا سرور یا دیگر هیجانات مثبت، راضی بودن از زندگی خود و عدم وجود جزء سوم یعنی فقدان افسردگی، اضطراب یا دیگر عواطف منفی. وی اصطلاح بهزیستی ذهنی را جانشین شادی قرار می دهد.
افرادی که در مقیاس شادمانی نمره بالایی میآورند، عموماً افرادی شاد و خوش بین می باشند، از اینکه وجود دارند راضیاند، زندگی را با ارزش میدانند و با جهان در صلح و تفاهم هستند. برعکس کسانی که نمره آنان کم می شود، از نظر شخصیتی بدبین، غمگین و مایوس بوده، از زندگی خود ناامید و با جهان در تضاد هستند - آیزنگ2، 1990؛ ترجمه فیروزبخت، . - 1375 کیو - 2010 - ، در تحقیق خود نشان داد که درگیری والدین با کنترل زیاد باعث افسردگی در نوجوانان میشود و پاسخگو بودن والدین و گذراندن وقت کافی با کیفیت برای فرزندان باعث شادکامی و رفتار مثبت در آنها میشود.
وزیری، شیرزادی اصفهانی - - 1389، به بررسی رابطه جوّسازمانی با شادمانی و سر زندگی در اعضای هیأت علمی دانشگاه الزّهرا - س - پرداختند که نتایج این تحقیق نشان داد که بین جوّ سازمانی با میزان شادی، بین جوسازمانی با میزان سرزندگی و بین شادکامی و سرزندگی اعضای هیأت علمی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. از میان تمام اموری که میتواند شادکامی در کار را تحت تأثیر قرار دهد، موفقیت در شغل و خود انگیزش بودن جهت یادگیری از مهمترین عواملی هستند که بر شادکامی افراد تأثیر میگذارند. با توجه به مطالب گفته شده پژوهش حاضر به دنبال پاسخی برای این سوال می باشد که آیا بین خلاقیت مدیران با شادکامی و کارآفرینی کارکنان شرکت پگاه فارس رابطه معناداری وجود دارد؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای توصیفی - همبستگی می باشد. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمامی کارکنان شرکت پگاه فارس به تعداد 300 نفر می باشد، که تعداد کارکنان مرد 245 نفر و تعداد کارکنان زن 55 نفر می باشند. نمونه آماری پژوهش حاضر براساس جدول مورگان - - 1970 شامل 169 نفر از کارکنان شرکت پگاه فارس می باشد که در سال 1392 در آنجا مشغول به کار می باشند، که به روش طبقه ای انتخاب گردیدند.
