بخشی از مقاله
چکیده فارسی:
موضوع: این مطالعه به بررسی ارتباط میان دوستی و مشارکت در محیط کلاسی با خودپنداره تحصیلی پرداخته است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین دوستی و مشارکت در محیط کلاسی با خودپنداره تحصیلی دانشآموزان بود. نمونه: 813 پسر 13 و 14 سالهبا استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس در شهر تهران در این مطالعه شرکت کردند. ابزار: اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه خود توصیفی مارش - 1992 - ، مقیاسهای »در کلاس درس چه میگذرد؟« فریزر، مک رابی و فیشر - 1996 - و محیط کلاسی موس - 1979 - به انضمام گویه های جدید گردآوری شد. یافته های پژوهش: یافته های مربوط به ضریب همبستگی پیرسون نشان داد هنگامی که اثر خودپنداره های ریاضی و ادبیات کنترل شود، ارتباط مثبت معناداری بین دوستی و خود پنداره تحصیلی وجود دارد . - P 0/001 - اما مشارکت ارتباط معناداری با خودپنداره تحصیلی ندارد. با این وجود، با کنترل اثرمتغیرهای متداخل شامل دوستی و خودپنداره های ریاضی و ادبیات؛ مشارکت با خودپنداره تحصیلی، ارتباط منفی معناداری مییابد . - P 0/001 - نتیجه گیری: وجود فضای دوستانه در محیط کلاس رابطه مثبتی با خودپنداره تحصیلی دارد، اما مشارکت رابطه منفی با آن دارد که این از یافته با توجه به ویژگیهای نظام آموزشی ما مورد بحث قرار گرفته است. با
واژه های کلیدی: خودپنداره تحصیلی، دوستی، مشارکت، محیط کلاسی
دانش آموزان در محیط کلاسی نقش به سزایی در شکل گیری ویژگی های شخصیتی مانند خودپنداره و متعاقباً پیشرفت تحصیلی آنان ایفا می کند.× مفهوم خودپنداره به عنوان »هیئتی سازمان یافته، شناختی، آموخته شده و یکپارچه از ادراکها، برداشتها و ارزیابی های آگاهانه افراد از خود« - زهران6، 1967؛ به نقل از: توماس، 1980، ص: - 25، برداشت فرد از خودش با تاکید بر نقش محیط و ارزیابی های اطرافیان مهم در شکل گیری آن - مارش و شاولسون، - 1985 و به طور کلی تصویر فرد از شخصیت و توانایی های او تعریف شده است که تحت تأثیر محیط قرار دارد - کورتیز و مایز، . - 1978 بیشتر محققان بر این باورند که خودپنداره، ساختاری سلسله مراتبی، چند بعدی7 و وابسته به رشد دارد - مارش و کراون، 2000؛ بایرن و شاولسون، - 1986، به طوری که ابعاد خودپنداره در اثر رشد، متمایزتر شده و ساختار سلسله مراتبی آن نیز ضعیفتر می گردد - بایرن و شاولسون، . - 1986
بر اساس مدل سلسله مراتبی مارش و شاولسون - 1985 - خودپنداره کلی به دو بعد خودپنداره تحصیلی8 و غیر تحصیلی9 تقسیم شده و از این رو، مطالعه حاضر بر اساس مدل مذکور صورت گرفته است. نتایج بسیاری از مطالعات نشانگر نقش خودپنداره تحصیلی در پیشرفت تحصیلی است - جونز، آدلی پیوتروسکی و کیفر، 2012؛ مارش و کراون، 2006؛ مارش و همکاران، 2005؛ کوکلی، - 2000 که این ارتباط همراه با سن افزایش می یابد - گی، مارش و بایوین، . - 2003 با این وجود، بر اساس نتایج مطالعات دیگر، خودپنداره تحصیلی با پیشرفت تحصیلی با واسطه گری انگیزش تحصیلی ارتباط پیدا می کند - گرین، نلسون، مارتین و مارش، . - 2006
بر اساس نظر لوین10 مبنی بر نقش محیط و ویژگی های شخصیتی افراد در تعیین رفتار انسان - استرن، - 1974، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وابسته به عوامل محیط و شخصیت آنان بوده - موس، - 1974 و محیط و روابط کودک با والدین، معلم و همسالانش در شکل گیری نگرش های شخصی افراد از جمله خودپنداره نیز مؤثر است - آستین و هالند، 1974؛ توماس، . - 1980 روابط بین همتایان، به دو بخش عاطفی - دوستی - 11 و عملی - 12مشارکت - 13 تقسیم می شود. اگرچه تعریف واحدی برای دوستی در بین پژوهشگران وجود ندارد، با این حال، محققان اذعان داشته اند که دوستی دارای ویژگی هایی مانند برابری و تعهد - هارتاپ، - 1996، مشارکت، احترام متقابل، و هنجارهای مشابه - پیاژه14، 1970؛ به نقل از: یونیس، - 1980، صمیمیت و همکاری - سالیوان15، 1953؛ به نقل از: یونیس، - 1980
است که آن را از دیگر روابط متمایز می کند. عواملی از جمله سن و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان - پلگرینی و بلچفورد، - 2000، تعداد دانشآموزان در کلاس و طول مدت دوستی در سنین بالاتر - هالینان، - 1981 در شکل گیری و تاثیر دوستی ها میان نوجوانان مؤثر است. درمورد عوامل موثر بر چگونگی ادراک دانش آموزان از محیط کلاس، یافته ها نشان می دهد که جنسیت، پایه تحصیلی و برنامه های آموزشی مختلف منجر به تفاوت در ادراک دانش آموزان از محیط کلاسی می گردد و در مقابل، موضوع درسی - واکسمن و هانگ، 1998؛ فریزر، - 1986، محیط مدرسه - دورمن، فریزر و مک رابی، - 1995 و برخلاف یافته های پژوهشگران پیشین، جنسیت نیز - کامب، چه، کارتر و بریجز، - 2016 نقشی در ادراک متفاوت دانش آموزان از محیط کلاسی ندارند. هم چنین، برخی دیگر از تحقیقات ارتباط ادراک از محیط کلاسی با پیشرفت تحصیلی - ونگ، یین، لو و ژانگ، 2017؛ ساندیلس، ریم کافمن و کوهن، 2017؛ آلدریج ، افری و فریزر، 2013؛ فریزر، 2013؛ دورمن و فریزر، 2009؛ بروک و همکاران، 2008؛
میس، آندرمن و آندرمن، 2006؛ بک و چای، - 2002، کارآمدی تحصیلی - دورمن، - 2001 و انگیزش و خودتنظیمی - ولایوتم، - 2012 را مورد بررسی و تاکید قرار داده اند. با این وجود، تحقیقات اندکی به طور اخص در زمینه ارتباط دوستی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان صورت گرفته است - گرمن، دیکسترا، استگلیچ و وینسترا، 2017؛ پلگرینی و بلچفورد، 2000؛ هالینان، . - 1981 یونیس - 1980 - بر اساس نظریات پیاژه و سالیوان، بر این باور است که فراهم بودن ویژگیهایی همچون رابطه نزدیک و درک متقابل در دوستیها، پایهای برای شکل گیری شخصیت و تصویر کودک از خودش است - یونیس، 1980؛ یونیس و والپ16، 1978؛ به نقل از: یونیس، . - 1980 بر اساس نظر یونیس و با توجه به تعریف خودپنداره، وجود رابطهای میان خودپنداره و دوستی منطقی به نظر می رسد. درنتیجه پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط خودپنداره های تحصیلی، ادبیات و ریاضیات با دوستی و مشارکت همتایان در کلاس تدوین شده و در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر است:
-1 آیا خود پنداره تحصیلی با دوستی و مشارکت همتایان با یکدیگر در کلاس درس رابطه دارد؟ ×
