بخشی از مقاله
خلاصه
زمینه: از آنجا که نیروی انسانی از حساس ترین و مهمترین منابع یک سازمان محسوب می شود، رضایت شغلی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند؛ زیرا رضایت شغلی علاوه بر سلامت جسمی و روحی آنها موجب افزایش بازدهی و بهره وری نیروی کار می گردد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان رضایت شغلی و بررسی رابطه متقابل رضایت شغلی با عملکرد کارکنان است.
مواد و روش ها: روش این پژوهش پیمایشی است و جامعه آماری تحقیق را کارکنان سازمان تأمین اجتماعی استان مرکزی تشکیل می دهند که در سال 1394 تعداد آنها 437 نفر بوده است، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 136 نفر از آنها به عنوان نمونه به روش تصادفی طبقه ای - نسبی انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه پنج گزینه ای رضایت شغلی سوزان - 2005 - و پرسش نامه پنج گزینه ای عملکرد کارکنان النا - 1995 - بوده است. اطلاعات حاصل وارد نرم افزار آماری spss گردیده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی تحلیل شده اند.
یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که رضایت شغلی و عملکرد کارکنان در سطح مطلوبی از پایایی برخوردارند. میزان رضایت شغلی با متغیرهای تأهل، جنسیت، سابقه، سن و تحصیلات تفاوت معناداری ندارند.
نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد بین رضایت شغلی با عملکرد کارکنان رابطه مثبت وجود دارد. به طور کلی نتیجه گیری پژوهش این است برای این که عملکرد کارکنان افزایش یابد، می بایست مدیران بر رضایت شغلی کارکنان توجه نمایند. . - sig<05. -
1. مقدمه
مؤسسات و سازمان ها و دستگاه های اجرایی با هر ماموریت، رسالت، اهداف و چشماندازی که دارند نهاتاًی در یک قلمرو ملی و یا بینالمللی عمل میکنند و ملزم به پاسخگویی به مشتریان، ارباب رجوع و ذینفعان هستند تا شرکتی که هدفش سودآوری و رضایت مشتری است. و سازمانی که هدف خود را اجرای کامل و دقیق وظایف قانونی و کمک به تحقق اهداف توسعه و تعالی کشور قرار داده، پاسخگو باشند. بنابراین، بررسی نتایج عملکرد، یک فرایند مهم راهبردی تلقی میشود. - نظری وهمکاران، 1394،ص. - 175-184 رضایت شغلی به عنوان حالت هیجانی لذت بخش تعریف شده است که از ارزیابی، واکنش عاطفی و نگرش فرد نسبت به شغل ناشی میشود.
پیامدهای رضایت شغلی عبارتند از: عملکرد بهتر و کاهش ترک خدمت و عدم رفتارهای متقابل با سازمان است - نظری وهمکاران، 1394،ص. - 175-184 بررسی و تحلیل رضایت شغلی دغدغه ی تمامی دانشمندان علوم انسانی است و مطالعه آن به عنوان مبحثی میان رشته ای تلقی می شود. اهمیت این موضوع موجب آن گردیده است که صاحبنظران از زوایایی متعدد، روان شناسی، جامعه شناسی، مدیریت و علوم تربیتی، به تبیین ابعاد گوناگون رضایت شغلی بپردازند و این مهم باعث تنوع رویکردها و کثرت تولیدات علمی در تحلیل رضایت شغلی گردیده است - چراغیان، 1394، ص. - 3-
2. بیان مسئله
امروزه اساسی ترین دغدغه مدیران ارشد هر سازمانی، بهبود عملکرد کارکنان آن سازمان است که در نتیجه منجر به دوام و بقاء و حفظ موجودیت هر مجموعه ساختارمندی می شود. - محمودی، 1392،ص . - 7برای رسیدن به اهداف، مقدماتی را باید فراهم نمود که از جمله ی آن، امنیت و ایجاد فضای آرام است تا بتوان ادامه حرکت داشت و در نهایت ماحصل آن، رضایت از حرکت و هدف خواهد بود. تلاش هر انسان و حتی موجودات زنده جهت ادامه بقاء خود، این مهم را نیز در برخواهد داشت. درواقع رضایت شغلی و امنیت شغلی دو مقوله ی جدای از هم ولی مرتبط با یکدیگرند.
مطالعات نشان می دهند که همه ساله، بسیاری از شرکت ها و سازمان ها پیمایش افکار سنجی را در خصوص احساس و نگرش کارکنان درباره شغل شان انجام می دهند. افزایش رضایت شغلی در این شرکت ها میزان ترک خدمت را به حداقل رسانده، موجب کسب وجهه و موقعیت رقابتی گردیده است. رضایت شغلی یکی از مهم ترین متغیرهای تحقیق در رفتار سازمانی و همچنین متغیر محوری در تحقیقات و تئوری های سازمانی است - بخشی، 1391، ص - 72-45 یکی دیگر از صاحبنظران رز 2001 - ، ص - 48 رضایت شغلی را یک مفهوم چند وجهی می داند که شامل ابعاد درونی و بیرونی است.
منابع رضایت درونی به ویژگی های شخصیتی فرد بر می گردند، مانند توانایی ابتکار عمل و برقراری ارتباط با سرپرستان که به آنها جنبه های کیفی شغل می گویند. منابع رضایت درونی، اقتضایی و وابسته به شرایط محیطی هستند، مانند پرداخت، ارتقا، امنیت شغلی. تفاوت واحدهای سازمانی از نظر میزان رضایت شغلی را می توان نشانه وجود نقاط بالقوه مشکل زا دانست - ولف ، 2001، ص. - 50 بررسی میزان رضایت شغلی و عملکرد صحیح کارکنان در سازمان تأمین اجتماعی، انگیزه ی اصلی شکل گیری پژوهش حاضر بود، که با هدف بررسی نقش رضایت شغلی بر عملکرد در زندگی سازمانی کارکنان سازمان شکل گرفت و به منظور بررسی این موضوع تمرکز اصلی پژوهش بر روی کارکنان سازمان قرارگرفت.
این بدان خاطر است که کارکنان سازمان تأمین اجتماعی درصورتیکه دارای رضایت شغلی باشند و به درستی مورد ارزیابی قرار گیرند و مزایا به درستی در بین آنها توزیع گردد به اهداف مورد نظر در سازمان می توان دست یافت؛ و در این بین نقش رضایت شغلی می تواند تعیین کننده باشد. ارزیابی عملکرد به سازمان کمک می کند که به طور مؤثری کارکنان خود را شناسایی نموده و نیازهای آنها را تشخیص داده و آنان را بطور مؤثری برانگیزانند. بنابراین، سوال اصلی محقق بررسی این موضوع است: آیا بین رضایت شغلی با عملکرد کارکنان رابطه معناداری وجود دارد؟.
3. هدف کلی تحقیق
هدف اصلی این تحقیق تعیین رابطه بین رضایت شغلی با عملکرد کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان مرکزی می باشد.
4. مروری بر تحقیقات انجام شده
رضایت شغلی نشان دهنده حدی است که افراد از شغل خود راضی هستند و آن را دوست دارند. برخی افراد از کار خود لذت می برند و آن را به عنوان محور اصلی زندگی خود تلقی می کنند. و برخی دیگر ازکارخود متنفرند و فقط به خاطر این که مجبورند، آن را انجام می دهند. مطالعه در زمینه علل و پیامدهای مهم نگرش کارکنان در خصوص رضایت شغلی یکی ازجنبه های اصلی روان شناسی صنعتی سازمانی می باشد. مطالعات زیادی به منظور شناخت و درک عوامل مؤثر بر رضایت شغلی نسبت به سایر متغیرها صورت گرفته است. مطالعات نشان می دهد که همه ساله بسیاری از شرکت ها و سازمان ها در خصوص احساس و نگرش کارکنان نسبت به شغل شان نظر سنجی های متعددی انجام می دهند.
رضایت شغلی یکی از مهم ترین متغیرهای تحقیق در رفتارسازمانی و همچنین به عنوان متغیر محوری در تحقیقات و تئوری های سازمان قلمداد گردیده است. تاکنون صدها مطالعه درخصوص رضایت شغلی در فصل نامه های مختلف و رشته های مرتبط با آن ارائه گردیده است عقیده دارد مطالعه رضایت شغلی از دو بعد حائز اهمیت است: نخست، از جنبه انسانی که شایسته است باکارکنان به صورت منصفانه وبا احترام رفتار گردد، و دوم، از جنبه رفتاری که توجه به رضایت شغلی می تواند رفتار کارکنان را به گونه ای هدایت نماید که برکارکرد و وظایف سازمانی آنها تأثیربگذارد و به بروز رفتارهای مثبت و منفی ازطرف آنها منجر گردد.
کریستوفر - 1996 - عقیده دارد، به طورکلی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان به دو دسته اصلی، شامل عوامل محیطی و شغلی و عوامل فردی تقسیم می گردد. صاحبنظران معتقدند که رضایت شغلی نوعی نگرش است و در تعریف آن می گویند: رضایت شغلی عبارت است از: نگرش فرد نسبت به شغل و به زبان ساده چگونگی احساس فرد نسبت به شغلش و جنبه های گوناگون آن - سیدجوادین، 1384، ص. - 12 تحقیقات نشان می دهند که علت نگرش مثبت و منفی افراد نسبت به شغل و کارشان به شرح زیراست:
. عواملی که مربوط به سیاست ها و رویه های سازمان است؛
. عواملی که مربوط به شرایط کار و یا نحوه قرار گرفتن افراد در محل انجام دادن کار می باشد؛
. عواملی که در ارتباط با شخصیت های فردی کارکنان می باشد.
لاک - 2000 - ، به طور کلی رضایت شغلی یک متغیر نگرشی است. در گذشته، تحقیقات رضایت شغلی بیشتر بر اساس سلسله مراتب نیازهای مازلو انجام می گرفت و تمرکز بر ارضای نیازهای جسمانی و روانی افراد از قبیل پرداخت حقوق و دستمزد و قدر و منزلت و احترام به افراد بود. اما امروزه محققان، بیشتر به فرآیندهای شناختی توجه دارند تا نیازهای اساسی و بنیادی - سیدجوادین، 1384، ص. - 12 رابینز معتقد است اثرات و نتایج رضایت شغلی به زندگی کاری کارمندان منتقل می شود. بنابراین تلاش برای افزایش رضایت شغلی قابل توجیه می باشد - به نقل ازکلارک واوسوالد ، .
به طورساده می توان گفت که فرد همواره با نگرش و شخصیت قوام یافته به سازمان می پیوندد. درست است نوع نگرش و شخصیت کارمند برای همیشه ثابت نمی ماند، اما وقتی که او وارد سازمان می شود، رفتارهای تثبیت شده ای دارد. نحوه تعبیر و تفسیرکارمندان از محیط کار بر سطح انگیزش آنها، و برآنچه در هنگام کار می آموزند و سرانجام بر رفتارکاری شخصی آنها تأثیر دارد. بنظر فریمن - 1978 - رضایت شغلی بر روی نحوه کاری که افراد به آن اشتغال دارند اثر می گذارد رضایت شغلی یکی از مهم ترین متغیرهای تحقیق در رفتار سازمانی و همچنین متغیر محوری در تحقیقات و تئوری های سازمانی است.
رز - 2001 - رضایت شغلی را یک مفهوم چند وجهی می داند که شامل ابعاد درونی و بیرونی است. منابع رضایت درونی به ویژگی های شخصیتی فرد برمی گردند، مانند توانایی، ابتکار عمل و برقراری ارتباط با سرپرستان که به آنها جنبه های کیفی شغل می گویند. ولف - 2001 - عقیده دارد، منابع رضایت درونی، اقتضایی و وابسته به شرایط محیطی هستند، مانند پرداخت، ارتقا، امنیت شغلی. تفاوت واحدهای سازمانی از نظر میزان رضایت شغلی را می توان نشانه وجود نقاط بالقوه مشکل زا دانست.
باتوجه به این که درسال های اخیر سازمان تأمین اجتماعی نسبت به تغییر وضعیت نیروی های پیمانی به استخدام رسمی و همچنین استخدام کارکنان جدید روی آورده است و با توجه به این که ضرورت تحول و بازسازی سازمان ها و توجهات روز افزونی که به روابط انسانی در سازمان ها می شود و نیز این نکته که مدیریت عملکرد در سازمان ها تأثیر زیادی بر بهبود فرایند های سازمان دارد، ضرورت انجام این تحقیق احساس می شود.
5. چارچوب نظری
در همین راستا چارچوب نظری یا مدل مفهومی این تحقیق از مدل ارائه شده توسط سیتلا و راسلی - 2011 - گرفته شده است، که عنوان نمودند سازمان ها سیستم های اجتماعی هستند که هدف آن ها برآورده کردن نیازهای اجتماعی و فردی است و برای بقاء و تداوم این امر نیازمند اعضای کارآمد هستند. امروزه یکی از مسئولیت های مهم رهبران سازمان ها - بدون توجه به نوع، اندازه وزمینه ی فعالیت سازمان - ، افزایش عملکرد شغلی منابع انسانی است.
برای هرکارمند درک حدود عملکرد فردی، یک نگرانی اساسی به شمار می رود. عملکرد شغلی به عنوان مجموعه رفتارهای کارکنان که به شکل مثبت یا منفی در دستیابی به اهداف سازمانی سهیم هستند بیان شده است. عملکرد شغلی همواره به عنوان یکی از عوامل مهم در مدیریت کارکنان به شمار می رود - مسعودی مراقی، 1393، ص . - 16-8 در این پژوهش از تحقیق آزاده واهرنجانی - 2014 - 1 برای طراحی فرضیات استفاده گردیده، که امنیت شغلی تاثیر مثبت و قوی بر عامل انسانی در ایران دارد و نتیجه دیگر حاکی از تاثیر رضایت شغلی بر عملکرد شغلی می باشد که این تحقیق برگرفته از پژوهش فوق می باشد.
