بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه جو سازمانی با عملکرد کارکنان سازمان امورمالیاتی استان تهران می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ نوع روش، توصیفی پیمایشی؛ و از حیث هدف، کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق را 170 نفر از کارکنان سازمان امورمالیاتی استان تهران تشکیل می دهد. حجم نمونه تحقیق بااستفاده از فرمول کوکران 118 نفر تعیین گردید و از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. از دو پرسشنامه جو سازمانی - هالپین وکرافت، - 1963 و عملکردکارکنان - چن و همکاران، - 2012 استفاده گردید؛ که باتوجه به استانداردبودن آنها، روایی آنها تایید شده است.
برای پرسشنامه جو سازمانی - =0/855 - و برای پرسشنامه عملکرد کارکنان - =0/877 - می باشد؛ که از آنجایی که هردو مقدار α ، بالای 0/7 می باشند، لذا پایایی پرسشنامه ها مورد تایید قرار می گیرد. به منظور تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS و از آزمون رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین ابعاد جو سازمانی - - روحیه گروهی - r=0/887 - ، مزاحمت - r=0/899 - ، صمیمیت - r=0/811 - ، علاقه مندی - r=0/890 - و ملاحظه گری - - r=0/720 - ؛ و عملکردکارکنان، رابطه وجوددارد.
مقدمه
جو سازمانی مجموعه ویژگی هایی است که یک سازمان را توصیف می کند و آن را از دیگر سازمان ها متمایز می سازد، تقریبا در طول زمان پایدار است و رفتار افراد در سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین جهت، مطالعه جو سازمانی در سازمان های امروزی یکی از مشخصه های اصلی هر سازمان دانش محور می باشد؛ زیرا بررسی و تحقیق در مورد بکارگیری مولفه های این متغیر، می تواند سازمان را در بهبود عملکرد و رسیدن به اهداف عالیه آن کمک نماید - صادقی مال امیری، 1386، . - 71ارتقاء عملکرد سازمانی یکی از مهمترین اهدافی است که مدیران سازمانها در پی آن هستند؛ چراکه ارتقاء بهرهوری را در جامعه فراهم ساخته و موجب ارتقاء اقتصاد ملی و همینطور ارتقاء کیفیت خدمات و تولید سازمانها خواهد شد.
- مشبکی، . - 1376 عملکرد سازمانی درواقع درجهای از انجام وظایف محوله به فرد در سازمان وی می باشد - اسپکتورپل1، . - 2009 اعتقاد بر آن است که عملکرد سازمانی دو مؤلفه را در برمیگیرد. مؤلفه اول عملکرد وظیفهای است که نیازمندیها و الزامات شغلی را منعکس میکند؛ و مؤلفه دوم، عملکرد زمینهای است که فعالیتهای تعریفنشده و نامشخص؛ نظیر کار تیمی و حمایتی را در برمیگیرد. عملکرد سازمانی با عوامل بسیاری ازجمله انگیزش، توانایی، شناخت شغل، عوامل محیطی و سازمانی مختلف، کانون کنترل و ویژگیهای شخصیتی در ارتباط است - زارعی متین، . - 1385
بیان مساله
جو سازمانی به کیفیت درونی یک سازمان؛ به گونهای که اعضای آن این کیفیت را »ادراک و تجربه« میکنند اشاره میکند. به عبارت دیگر، مجموعه ویژگیهای درونی که مؤسسهای را از مؤسسه دیگر متمایز ساخته و رفتار کارکنان آن را تحت تأثیر قرار میدهد، جو سازمانی آن مؤسسه نامیده میشود - علاقهبند، . - 1393 جو سازمانی با عواملی نظیر میزان تعارض، کیفیت زندگی کاری کارکنان، تعهد سازمانی کارکنان، اثربخشی رفتار مدیر؛ و همچنین رفتار صادقانه مدیر و کارکنان رابطه دارد و بر کارکرد سازمان ها موثر می باشد.
همچنان که شکرکن - 1370 - ، در این زمینه اشاره می نمایدکه"امروزه جو سازمانی یکی از مفاهیم مهم در مدیریت است که به عناوین و طرق مختلف در منابع مربوط به رفتار سازمانی به آن اشاره میشود و تشریح آن به لحاظ این که ارتباط نزدیکی با بعضی از عوامل مؤثر در کارکرد و اثربخشی سازمانها از قبیل فرهنگ سازمانی؛ و همچنین روحیه و انگیزش کارکنان دارد، بسیار مهم است." کارکنان سازمان بایستی ازنظر ابعاد مختلف فنی، اخلاقی و فکری توسعهیافته باشند.
یکی از کیفیتهایی که موجب میشود کارکنان، توانمندیها، استعدادها و تخصصهای خود را بدون کنترل و بهطور داوطلبانه و عاشقانه در اختیار تحقق اهداف سازمان قرار دهند، جو سازمانی است - سلطانی، . - 1392 از طرف دیگر بهبود عملکرد سازمانی، یکی از مهمترین اهدافی است که مدیران سازمانها در پی آن هستند. افزایش عملکرد سازمانی با عوامل بسیاری ازجمله انگیزش، توانایی، شناخت شغل، عوامل محیطی و سازمانی مختلف، کانون کنترل و ویژگیهای شخصیتی در ارتباط است. طبق تحقیقات انجامشده، یکی از مؤثرترین عوامل شخصیتی در عملکرد سازمانی، جو سازمانی است - اوکنر2، . - 2007 حال با توجه به نتایج پژوهش های مطرح شده، این سؤال پیش می آید که آیا بین جو سازمانی با عملکرد کارکنان در سازمان امورمالیاتی استان تهران رابطه وجوددارد؟ در واقع پژوهش حاضر نیز درصدد پاسخ گویی به این سؤال است.
اهمیت موضوع
تحقیقات درباره جو سازمانی، با رویکرد های متفاوتی صورت گرفته و درنتیجه در مفهوم پردازش جو سازمانی، به اجزا و روابط متقابل و گوناگونی تأکید شده است - اقتداری، 1391، . - 30 جو، جهت گیری عناصر داخلی سازمان را دربرابر طبقه بندی تحلیلی عناصر خارج از سازمان نشان می دهد؛ به همین خاطر، مفاهیم جوی و ساختاری برای جهت گیری عناصر داخلی و خارجی سازمان قابل قیاس هستند - پیرخائفی، 1384، . - 17 جو سازمانی به جنبه کیفی روابط بین افراد در یک سازمان اطلاق می شود.
کیفیتی که بر ادراک جمعی افراد در یک موسسه مبتنی بوده وبرای آنها کاملاً ملموس است - سیف، 1384، . - 65 لیوین و استرینجر1 - 2000 - می می گویند: جو سازمانی شامل ادراکاتی است که فرد از نوع سازمانی دارد که درآن کار می کند؛ و همچنین احساس او نسبت به سازمان برحسب ابعادی مانند استقلال ساختار سازمانی، پاداش، ملاحظه کاری، صمیمیت، حمایت و صراحت می باشد - منطقی، 1384، . - 11 جو سازمانی کیفیت نسبتاً مداوم محیط داخلی سازمان است که یک سازمان را از دیگر سازمان ها متمایز می سازد، از رفتار و سیاست های اعضای سازمان بخصوص مدیریت ارشد سازمان نشأت می گیرد؛ و توسط اعضای سازمان تصور می شود.
هالپین و کرافت که پیشتاز سنجش عینی جو سازمانی بودند، اظهار می دارند که طرز رفتار واقعی رهبر نسبت به طرز رفتاری که گروه کارکنان او ادراک کرده اند، از اهمیت کمتری برخورداراست؛ زیرا ادراک رفتار مدیر است که رفتار اعضای گروه را شکل داده و براساس آن جو سازمانی را تعریف می کنند - هالپین و کرافت2، . - 1963 معیار سنجش موفقیت هرسازمان، میزان مطلوبیت عملکرد کارکنان آن سازمان میباشد. بنابراین برای سنجش موفقیت سازمان ها، نیاز به نظام های منابع انسانی مترقی میباشد که بتوانند با ارائه راهکارهای مناسب و ایجاد هماهنگی لازم بین اهداف سازمان و اهداف کارکنان، بر بهره وری کل مجموعه بیافزایند و سازمان را در رسیدن به اهداف خود هرچه بیشتر یاری نموده و به پیش ببرند.
با توجه به دیدگاه فوق، نظامهای اداری سنتی که صرفاٌ به سنجش و ارزیابی عملکرد با دیدگاه تنبیهی می پردازند، عملاً از کارآیی لازم جهت ایفای نقش در جهان امروزی برخوردار نیستند - ابیلی و موفقی، 1382، . - 80 در مدیریت عملکرد نوین، اهداف کارکنان و اهداف سازمان در یک راستا قرارگرفته و با ایجاد هماهنگی و ارائه راهنماییهای لازم توسط سرپرستان، افراد هرچه بیشتر به سازمان احساس تعلق خاطر می نمایند.
انجام رضایت بخش امور محوله توسط کارکنان، باعث بهبود عملکرد کل سازمان شده و این موضوع به نوبه خود باعث ادامه استخدام کارکنان می باشد؛ لذا مسئولیت مدیریت عملکرد، از سرپرستان به کارکنان منتقل شده؛ و هر کس درقبال انجام وظایف، مسئولیت شخصی پیدا می کند. همین موضوع موجب میشود که کارکنان دو گزینه پیش رو داشته باشند؛ یکی هماهنگی با سازمان و متحول ساختن خود در جهت نیل به اهداف سازمان که موجب بقاء و ادامه استخدام آنها میگردد؛و گزینه دوم عدم هماهنگی و نهایتاً ترک سازمان میباشد - ولیامز3، 1998، . - 118 با توجه به اینکه پژوهشهای اندکی در ایران در مورد رابطه بین جو سازمانی با عملکرد کارکنان وجوددارد؛ و همچنین با توجه به اهمیت جو سازمانی و نقش احتمالی آن در عملکرد کارکنان، محقق بر آن شد که رابطه میان جو سازمانی و عملکرد کارکنان را موردبررسی قرار دهد.
ادبیات تحقیق
به گفته فرنچ و روزنزویگ - 1985 - 4، جو سازمانی عبارت است از مجموعه اینسبتاً پایدار ادراک اعضای سازمان از ویژگی های فرهنگ آن. این ادراک ها، بر احساس، نگرش و رفتار افراد در محل کار اثر می گذارد - دیویس1، . - 2006
