بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه بین خود انتظاری با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان دور دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1395-96 تشکیل داده است. شیوه نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای بوده که بر اساس فرمول کوکران تعداد 345 نفر بطور تصادفی برای تحقیق انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته خودانتظاری - - =0/89 و مشاهده معدل تحصیلی نیمسال اول بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده از آزمون های همبستگی پیرسون و آزمون t دو گروه مستقل استفاده شده است. بطور کلی نتایج تحقیق نشان داد، بین 3بُعد خودانتظاری - ورود، حین و پایان یادگیری - با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سطح P<0/05 رابطه معناداری وجود دارد. بین نظرات پاسخگویان در خصوص رابطه بین سه بعد خودانتظاری - ورود، حین و پایان یادگیری - و پیشرفت تحصیلی برحسب ویژگی های دموگرافی - جنسیت، رشته تحصیلی - در سطح P<0/05 تفاوت معناداری وجود دارد.
کلید واژه ها: خود انتظاری، پیشرفت تحصیلی، دانش آموزان، ورود یادگیری، حین یادگیری، پایان یادگیری
مقدمه
محیط های آموزشی مناسب، هم در خانواده و هم در مدرسه، به صفات شخصی، نظیر هوش، اطمینان به توانایی های خویش، میل به موفق شدن، وآرزوهای تحصیلی عالی منجر می شود که به پیشرفت تحصیلی کمک می کنند - برک، لورا ،. - 1393پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحت تأثیر خودانتظاری است. منظور از انتظار از خود نگرشی است که دانش آموزان در راستای تحقق اهداف مورد نظرشان از خودشان دارند. براساس نظریه ی انتظار ویکتور و روم، افراد براساس میزان انتظاری که از خود دارند در راستای تحقق اهداف مورد نظر تلاش می نمایند همچنین نتایج مطلوب و مورد انتظار،افراد را برانگیخته و به سوی خود جلب می کنند - علاقه بند،. - 1379 از نظر رالف تایلر1 ارزشیابی فرایندی است که مشخص می کند تا چه حد تجارب یادگیری تعیین شده و سازمان داده شده، به اهداف مطلوب منجرشده است - وحیدی و همکاران،. - 1395منظور از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، پیشرفت در معدل نمرات امتحانی پایانی دانش آموزان در امتحانات سال تحصیلی نسبت به این معدل در امتحانات سال قبل آنان است - چمل نژاد و فدوی،. - 1383
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی را می توان به این صورت تعریف کرد:سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه ی نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده، به منظور تصمیم گیری در این باره که آیا فعالیت های آموزشی معلم و کوشش های یادگیری دانش آموزان یا دانشجویان به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزانی - سیف،. - 1383 دانش آموزانی که دارای منبع کنترل درونی هستند، قادرند به خودشان انگیزه بدهند و خودرا سازمان دهی و ارزشیابی کنند - هالاهان،. - 1391 عواملی مثل خودپنداره ، اعتماد به نفس ، خودارزیابی دانش آموزان و انتظار پیامد، منبع کنترل و خود آرمانی و عزت نفس افراد در خصوص انتظار از خود نقش به سزایی دارد.منظور از خودپنداره یک رشته صفات، توانایی ها، نگرش ها، و ارزش هایی است که فرد معتقد است اورا توصیف می کنند - برک، . - 1393خودکارآمدی از نظریه ی شناختی اجتماعی گرفته شده است که به باورها یا قضاوت های فرد به توانایی های خود در انجام وظایف و مسؤلیت ها اشاره دارد - بندورا،. - 1977خود ارزیابی عبارت است از شناخت رفتار خود، رفتار مثبت ودارای ارزش او را قادر می سازد که شناخت دقیق تری از جنبه های مثبت و منفی شخصیت خود بدست آورد وبارفع نقایص و تکیه برنقاط قوت ،در جهت رشد وتعالی خودگام های موثری بردارد. - بیابانگرد، . - 1373
براساس تئوری انتظار و نظر ویکتوروروم افراد رفتارشان را بر حسب خروجی ای که از آن رفتار انتظار دارند تنظیم می کنند. - علاقه بند، - 1379 همچنین می توان به این موضوع اشاره کرد که دانش آموزانی که در رابطه با هدف خودگویی1 مثبت دارند به نسبت دانش آموزانی که شکست خود را در امتحان و اهداف پیش بینی میکنند، از انگیزه ی پیشرفت بالاتری برخوردارند - هیلر،رابینسون و شروود. - 1388 انتظار پیامد، هم به درک یادگیرنده از اعمالی که لازمه ی رسیدن به هدف یادگیری است مربوط می شود و هم به اینکه رسیدن به هدف چه پیامدهایی را تضمین خواهد کرد - سید محمدی،. - 1392 خودآرمانی به صورت نظر فرد در مورد خود به گونه ای که دوست دارد باشد تعریف می شود. خودآرمانی تمام نگرش هایی را کهمعمولاً مثبت هستند و افراد آرزو دارند داشته باشند،شامل می شود - فیست و همکاران . - 1395 با توجه به این امر می توان به نظریه خود آئینه سان چالز هارتون کولی2 اشاره کردمنظور از این مفهوم تصوری است که شخص فقط با یاری دیگران حاصل می کند. - علاقه بند،. - 1385عزت نفس3 قضاوت هایی است که فرد درباره ی ارزش خود و احساس های مرتبط با این قضاوت ها می کند - برک، . - 1393
پیشینه تحقیق
نتایج تحقیق جی سی4 و همکاران - 2017 - نشان داد که خودپنداره به طور قابل توجهی با ارزش ها آرمان های شخص رابطه دارد. یافته های پژوهش البدارین5 و همکاران - - 2015 نشان داد که خودکارآمدی و اهداف پیشرفت اثر قابل توجهی در انگیزه تحصیلی دارد. مطالعات یوسف - 2011 - 6 نشان داد که باورهای خودکارآمدی، انگیزه پیشرفت و راهبردهای یادگیری خودتنظیم اثر قابل توجهی بر پیشرفت تحصیلی دارند. نتایج تحقیق چنگ و چیو - 2010 - 7 نشان دادند، دانشجویانی که خودکارآمدی بالاتری دارند،اهداف سطح بالاتری را برای خود تنظیم می کنند کهنهایتاً به موفقیت آنان منتهی می شود. کوکلی و چاپمن - - 2008 در پژوهشی تحت عنوان رابطه خودپنداره تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، به این نتیجه رسیدند که کاهش پیشرفت تحصیلی به عنوان مهمترین پیش بینی کننده ی خودپنداره تحصیلی است. پژوهش مرد علی و کوشکی - - 1387
با هدف بررسی رابطه خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی نشان داد که خودتنظیمی با پیشرفت تحصیلی، رابطه معنی دار دارد و می توان پیشرفت تحصیلی را از طریق خودتنظیمی پیش بینی کرد. تحقیق سپاهی و همکاران - 1393 - نشان داد که افرادی که دارای عزت نفس بالاتر بودند، نسبت به افراد دارای عزت نفس پایین، از پیشرفت تحصیلی مطلوبتری برخوردارند. آلن - 2000 - 1 بدین نتیجه رسید که باورهای فردی درمورد خودکارآمدی و امید برای موفقیت در عملکرد آنها تأثیر دارد. براساس نتایج تحقیقات بری - 2000 - 2نشان داد، ایجاد باورهای خودکارآمدی و اهداف خود تنظیم در دانش آموزان به پیشرفت تحصیلی آنها منجر می شود.
نتایج تحقیق زارع جمال آبادی - - 1395 که تحت عنوان بررسی رابطه خودپنداره و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه نشان داد، بین پیشرفت تحصیلی و خودپنداره دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد یعنی هرچه معدل بالاتر باشد،خودپنداره نیز بالاتر است. هرچه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بیشتر می شود، میزان خودپنداره آنان بیشتر شده است. نتایج تحقیق خرایی و علایی - 1391 - نشان داد، دانش آموزان با ناتوانی یادگیری به دلیل سطوح پایین انتظارات از خود، سطوح پایینی از باورهای خودکارآمدی و انگیزه ی پیشرفت را تجربه می کنند.تحقیق چوی - 1987 - 3 در رابطه با اثرات انتظار معلم و خود انتظاری بر عملکرد دانش آموزان نشان داد که انتظار معلمان بر خودانتظاری دانش آموزان، اثرات قابل توجهی بر عملکرد یادگیری دارد.
فرضیه های پژوهش
-1 بین سه بعد خودانتظاری - ورود، حین و پایان یادگیری - و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. -2بین نظرات پاسخگویان در خصوص رابطه بین سه بُعد خودانتظاری - ورود، حین و پایان یادگیری - و پیشرفت تحصیلی برحسب ویژگی های دموگرافی - پایه تحصیلی، رشته تحصیلی - تفاوت معناداری وجود دارد.
روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. وضعیت جمعیت شناسی نمونه آماری بدین ترتیب بوده است: %35 از پاسخگویان در پایه دهم، %47 از پاسخگویان در پایه یازدهم و %32 از پاسخگویان در پایه دوازدهم بودند. دختر؛ %59 از پاسخگویان در مقطع تحصیلات تکمیلی و %41 از پاسخگویان در مقطع کارشناسی؛ %62 از پاسخگویان در رشته های علوم انسانی و %38 از پاسخگویان در رشته های غیر علوم انسانی بودند. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1395-96 تشکیل داده است. شیوه نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای بوده که بر اساس فرمول کوکران تعداد 345 نفر بطور تصادفی برای تحقیق انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته خودانتظاری و مشاهده معدل تحصیلی نیمسال اول بوده است. روایی ابزارهای تحقیق به لحاظ محتوا و صوری تأمین شده است. ضریب اعتبار پرسشنامه محقق ساخته خودانتظاری به روش آلفای کرونباخ معادل 0/89 بدست آمده است. این پرسشنامه دارای 3بُعد و 15 گویه بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده از آزمون های همبستگی پیرسون و t دو گروه مستقل استفاده شده است.
