بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی، سرمایه اجتماعی و عملکرد شغلی کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران بوده است. این پژوهش از نظر هدف تحقیق، در رده تحقیقات کاربردی به و از نظر گردآوری دادهها از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی میباشد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران به تعداد 780 نفر میباشد که با استفاده از نمونهگیری به روش تصادفی ساده و براساس جدول مورگان تعداد 260 نفر بهعنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. جهت گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات میدانی پرسشنامه 24 گویهای سرمایه اجتماعی فرجی - 1388 - در طیف 7 درجهای لیکرت، پرسشنامه 24 سوالی رفتار شهروندی سازمانی پادساکف و همکاران - 1990 - و پرسشنامه 40 گویهای عملکرد شغلی شیخیپور - 1391 - در طیف 5 درجهای لیکرت بوده است. روایی پرسشنامههای مدنظر در پژوهشهای دیگر مورد تایید قرار گرفته است.
در پژوهش حاضر پایایی ابزار رفتار شهروندی سازمانی، سرمایه اجتماعی و عملکرد شغلی با از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/83، 0/85 و 0/85 محاسبه شده است. برای تحلیل اطلاعات بهدست آمده از شاخصهای آماری توصیفی - فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و واریانس - و آمار استنباطی - معادلات ساختاری - استفاده شده است. نتایج نشان داد؛ -1رفتار شهروندی سازمانی به میزان - 0/28 - بر متغیر عملکرد شغلی کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران مؤثر است. -2 سرمایه اجتماعی به میزان - - 0/12 - بر متغیر عملکرد شغلی کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران مؤثر است. - 3 رفتار شهروندی سازمانی به میزان - 0/28 - بر متغیر سرمایه اجتماعی کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران مؤثر است.
کلمات کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی، سرمایه اجتماعی، عملکرد شغلی
مقدمه
رفتار شهروندی سازمانی 1 - OCB - که یک موضوع جدید در رفتار سازمانی میباشد در واقع بروز رفتار داوطلبانه و فرانقشی میباشد که در عین حال که از سوی سازمان طراحی نشده است اما بروز آن باعث ارتقاء اثربخشی و کارایی میگردد. از جمله رفتارهای شهروندی میتوان به اطاعت سازمانی، وفاداری و مشارکت سازمانی اشاره کرد . اهمیت رفتار شهروندی سازمانی در سازمانها و ادارات مختلف انکارناپذیر است. اما هنگامی که صحبت از سازمانهای آموزشی میشود، نگاهها به آن دقیقتر و موشکافانهتر میشود - اوپلاتکا2، . - 2009 رفتار شهروندی سازمانی شکلدهنده سرمایه اجتماعی است و سرمایه اجتماعی همانند شکلهای دیگر سرمایه - مثل منابع فیزیکی یا انسانی - یک دارایی با ارزش است که عملکرد سازمان را ارتقا میدهد - پاترسون و همکاران، 2006؛ نقل از اردستانی و همکاران، . - 1392 سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی، مولفههایی میباشند که در ارتباط با عملکرد شغلی کارکنان میباشند. هدف از انجام پژوهش تعیین رابطه رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد شغلی - نحوه انجام وظایف، انضباط شغلی، پایبندی به ارزشهای اخلاقی، روابط بین فردی، رفتار سازمانی، توسعه فردی - کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران میباشد.
اهداف تحقیق :
-1تعیین تاثیر رفتار شهروندی سازمانی بر عملکرد شغلی - نحوه انجام وظایف، انضباط شغلی، پایبندی به ارزشهای اخلاقی، روابط بین فردی، رفتار سازمانی، توسعه فردی - کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران.
-2تعیین تاثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد شغلی - نحوه انجام وظایف، انضباط شغلی، پایبندی به ارزشهای اخلاقی، روابط بین فردی، رفتار سازمانی، توسعه فردی - کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران.
-3تعیین تاثیر رفتار شهروندی سازمانی بر سرمایه اجتماعی در کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران.
فرضیههای تحقیق:
-1رفتار شهروندی سازمانی بر عملکرد شغلی - نحوه انجام وظایف، انضباط شغلی، پایبندی به ارزشهای اخلاقی، روابط بین فردی، رفتار سازمانی، توسعه فردی - کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران موثر است.
-2سرمایه اجتماعی بر عملکرد شغلی - نحوه انجام وظایف، انضباط شغلی، پایبندی به ارزشهای اخلاقی، روابط بین فردی، رفتار سازمانی، توسعه فردی - کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران موثر است.
-3 رفتار شهروندی سازمانی بر سرمایه اجتماعی در کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران مؤثر است.
روش پژوهش :
از آنجا که میتوان از نتایج تحقیق حاضر برای تصمیمگیریهای سازمانی استفاده نمود، میتوان آن را از نظر هدف تحقیق، در رده تحقیقات کاربردی به حساب آورد؛ زیرا هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. بهعبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت میشود. از نظر نوع گردآوری دادهها هم از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی میباشد.
جامعه آماری
جامعه آماری پژوهش، کارکنان اداره کل فنی و حرفهای استان تهران به تعداد 780 نفر میباشد.
نمونه آماری و روش نمونه گیری
نمونهگیری به روش تصادفی ساده انجام شده است و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان به تعداد 260 نفر تعیین شده است.
روش گردآوری دادهها
دادههای تحقیق حاضر در ابتدای امر با استفاده از روشهای کتابخانهای و سپس با استفاده از روش میدانی - پرسشنامهای - جمعآوری شده است.
ابزار گردآوری دادهها
در پژوهش حاضر جهت گردآوری دادههای کمی به روش میدانی از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در ادامه پرسشنامههای مدنظر جهت گردآوری اطلاعات پژوهش معرفی شدهاند.
پرسشنامه سرمایه اجتماعی
جهت تعیین میزان سرمایه اجتماعی از پرسشنامه فرجی - 1388 - استفاده شده است. این پرسشنامه دارای 24 پرسش میباشد که بر اساس مدل سرمایه اجتماعی » گوشال و ناهاپیت« ساخته شده است. روایی و پایایی پرسشنامه سرمایه اجتماعی: روایی این ابزار در پژوهش فرجی از نظر صوری و محتوایی مورد بررسی و تایید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه حاضر در پژوهش فرجی - 1388 - با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0/84 محاسبه شده است. همچنین در پژوهش حاضر، پایایی این ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0/85 محاسبه شده است .
پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی 1 - OCS - پادساکف2 و همکارانش - 1990 - برای سنجش رفتار شهروندی در سازمان از پرسشنامه پادساکف و همکارانش - 1990 - استفاده شده است. این پرسشنامه شامل 24 سوال و در پنج بعد وجدان کاری، نوع دوستی، فضیلت مدنی، جوانمردی، و احترام به دیگران میباشد . روایی و پایایی رفتار شهروندی در سازمان: روایی صوری و محتوایی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی در پژوهشهای متعدد مورد تایید قرار گرفته است. از جمله سازندگان و طراحان این پرسشنامه - پادساکف و همکاران، - 1990 روایی آن را تایید نمودهاند. همچنین شیرازی و همکاران - 1390 - پس از ترجمه پرسشنامه و پیادهسازی آن در جامعه ایرانی روایی آن را مورد تایید قرار دادهاند.
