بخشی از مقاله
چکیده :
این تحقیق به منظور تعیین رابطه سبکهای دلبستگی و جهتگیری مذهبی با شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور کرج بود؟ روش تحقیق از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور کرج که در سال تحصیلی 95-94 مشغول به تحصیل بودند تشکیل میدادند که از بین آنان، تعداد184 نفر به شیوه طبقهای به عنوان نمونه آماری انتخاب ×شدند. ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش، آزمون شادکامی آکسفورد، پرسشنامه جهتگیری مذهبی آلپورت و وپرسشنامه سبک دلبستگی هازان و شیور بود. دادهها به وسیله رگرسیون چند متغیری و همبستگی پیرسون به کمک بسته آماری Spss21 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین سبک دلبستگی ایمن و وجهتگیری مذهبی با شادمانی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد.
بین سبک دلبستگی مضطرب -دوسوگرا و اجتنابی با شادکامی همبستگی معنی داری به دست نیامد. سبک دلبستگی ایمن با 99 درصد اطمینان در پیش بینی شادکامی تاثیر گذار می باشد. سبک دلبستگی مضطرب- دو سوگرا واجتنابی در پیش بینی شادمانی تاثیر معنی داری ندارد. جهت گیری مذهبی درونی با 99 و جهت گیری مذهبی بیرونی با 95 درصد در پیش بینی شادمانی تاثیر گذار می باشد. نتایج میتواند در جهت تقویت شادکامی دانش آموزان از طریق توجه به جهتگیری مذهبی و مداخله در سبک های دلبستگی مورد توجه قرارگیرد.
مقدمه
بررسی و مطالعه چگونگی شکلگیری عواطف و هیجانها در زندگی انسان و سایر موجودات از زمان شکل گیری مطالعات مربوط به روان شناسی کم وبیش مورد توجه بوده و روز بروز بر غنای این مطالعات افزوده میشود؛ امروزه دنیای روان شناسی در جهت و مسیری قرار گرفته است که بیشتر به جای مطالعه کاستیهای موجود و خلاهای موجدهِ بیماری های روانی به نیرومندی های انسان توجه شده و تلاش در این است تا مسائل مربوط به رشد، پیشرفت، ترقی، تعالی، شادکامی، جهت گیری-های زندگی مورد توجه قرار گیرد.
بیشتر مفاهیم مورد توجه در این زمینه ها مورد توجه روان شناسی انسان گرای آمریکایی می باشند که مفاهیم مثبت و روبه رشدِ روانشناسی مثبت را خواهان بوده وامید، نوعدوستی، ارتقا،تعالی را بیش از مفاهیم مرگ، نیستی، اضطراب و دلهره دنبال می نمایند - یالوم، 1980به نقل از حبیب،. - 1390تحقیق و مطالعه حاضر نیز در مسیر مطالعات مربوط به روان شناسی مثبت بوده و مفاهیم دلبستگی و رابطه آن با شادکامی و جهت گیری مذهبی را دنبال می کند همان روان شناسی خاصی که دامان پر مهر مادر و ارزش ماندگار و تاثیر گذار آن را در تربیت انسان نشان میدهد.
تحقیق با مطالعه تاثیر تربیت و سبک دلبستگی دوره کودکی در شادکامی و جهت گیری و مثبت اندیشی دوره های بعدی زندگی را مفروض خود قرار داده و به شکل علمی آزمون می نماید. شادکامی یکی از سازه های مهم روان شناسی است که در زمره هیجانهای مثبت و عالی قرار دارد - کار ، 2004؛به نقل از شریفی و نجفی زند،. - 1394 شادکامی به معنی احساس ارزش مثبتی که یک فرد برای خود قائل است تعریف شده و مربوط به بعدی ازلذت های عالی انسانی میشود.
این سازه دارای دو جنبه مهم، شامل تجربیات هیجانی مثبت و ارزیابی شناختی از حیطههای مختلف زندگی میباشد ودر ردیف سازههایی چون سعادت، شعف، راحتی و سرخوشی با حالتهای هیجانی و شناختی مثبت همراه و همبسته می باشدبه نظر می رسد که انسانها از لحاظ میزان تجربه این حالات هیجانی و از جمله شادکامی یکسان نیستند چرا که هم تجربیات متفاوتی دارند و هم از زیست یکسانی برخوردار نیستند، بدیهی است که عوامل مختلفی در ایجاد حس شادکامی ما تاثیر گذار می باشد. استاو و همکاران - - 2011 در یک مطالعه ای دریافتند که افراد شاد مثبت تر ارزیابی میشوند. هم چنین آمده است که افراد شاد طول عمر بیشتری نسبت به افراد ناشاد دارند. رابطه شادکامی با امید و خوش بینی توسط ماریوتا و همکاران - - 2012 گزارش شده و نتیجهگیری شده است که خوشبینها و افراد شادکام بیشترعمرمیکنند.
یکی از متغیرهای مهم مرتبط با شادکامی دلبستگی می باشد. نظریه دلبستگی دید گستردهای در مورد درک رابطه بین خانواده و بهداشت ارائه میدهد و چارچوبی برای بقا، امنیت و روابط میباشد - روزنبرگ وواتسون به نقل ازبرای و استانتون،. - 2009 مفهوم سبکهای دلبستگی در مورد چگونگی نقش والدین در شکلگیری شخصیت کودکان از همان اوایل ظهوروتوسعه نظریه کلاسیک روانکاوی و نظریههای روابط موضوعی مورد توجه بوده و تحقیقات و مطالعات زیادی را موجب شده است.
خاستگاه و بنیاد این نظریه بحث روابط موضوعی است که در نظریههای روان تحلیلگری و در قالب نظریههای مختلف مطرح شده است. روان تحلیل گران معتقدند که نخستین روابط کودک پایه و اساس شخصیت او را تشکیل میدهد و اساس ارتباط بین کودک و مادر، به تغذیه ورفع نیازهای جسمانی او مربوط می شود - برگر،2011؛ شولتزوشولتز،2010، به نقل از سید محمدی،. - 1391 و همین ارتباط و نزدیکی بین مادر و کودک باعث ایجاد حس نیرومندی از تعلق و وابستگی درکودک میگردد که میتواند تعیین کننده رفتارهای سنین بعدی او باشد. تحقیقات و مطالعات بالینی بالبی - - 1992 در مورد دلبستگی توسط مری آینثورث - - 2000 ادامه یافت وی با تحقیقاتی که انجام داد به شیوه، سبک و الگوهایی دست یافت که چگونگی پاسخ کودکان به جدایی از مادرانشان را نشان میداد.
این سبکهای رفتاری تحت عنوان دلبستگی ایمن و نا ایمن نامگذاری گردید، خود سبک ناایمن در مطالعات مختلف به صورت اجتنابی، مضطرب دو سوگرا، آشفته و ... تقسیم بندی شده است - به نقل از خانجانی،. - 1392 آن چیزی که در این زمینه قابل توجه می باشد چگونگی تاثیر گذاری همین روابط اولیه در ارتباطات انسانی در سنین بعدی می باشد و نظر بر این است که کل روابط افراد در کودکی تعیین کننده روابط بعدی او بوده و در ازدواج دو فرد نیز همین سبک های ارتباطی نقش خود را نشان میدهد خانجانی ، - - 1382، حشمتی - - 2012 و اصغری نژاد و دانش در مورد رابطه سبکهای دلبستگی با شادمانی گزارش کردهاند که سبک دلبستگی ایمن با شادکامی همبستگی دارد. دومین متغیر مربوط به شادکامی جهت گیری مذهبی می باشد.
از آنجائی که همراهی انسان با دین از آغاز خلقت همراه او بوده وارزش و اهمیت دینداری در ابعاد مختلف زندگی انسان در گزارشهای مختلف علمی مورد تاکید بوده است لذا مطالعه این بعد از زندگی انسان روز بروز اهمیت و ارزش خود را پیدا میکند به طوری که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که مرجع علمی مهمی در روان شناسی می باشداین بعد مورد تاکید قرار گرفته ولازم است تا بیش از پیش مورد بررسی ومطالعه قرار گیرد - خدایاری فرد و عابدینی، . - 1391 اریکسون - - 1989 در زمینه تمایلات مذهبی و توجه به متون مذهبی و دینی نظریات قابل توجهی داشته و به دنبال آن جیمز فاولر با تاثیر پذیری از ایشان در مورد سازه و مفهوم ایمان به مراحلی اشاره کرده است و معتقد است که ایمان به معنی شیوه تشخیص مراکز ارزش و قدرت و متعهد ساختن خویش به این مراکز است وی با توجه به نتیجه تحقیقی که برروی تعداد 359 نفر از افراد 4 تا 84 ساله صورت گرفته شش مرحله رشد ایمان را مطرح می نماید.
آن چیزی که تحت عنوان جهت گیری مذهبی مورد توجه می باشد به همان مفهوم جبر و اختیار در زندگی انسان اشاره دارد که هر فردی در زندگی اختیاردار خود بوده و میتواند برای خود به طور آزادانه مسلک و مذهبی را اختیار نماید. جهتگیری مذهبی، در واقع به رویآورد کلی شخص که از مذهب اتخاذ کرده است اطلاق میشود، به گونهای که در ارتباط با موجودی متعالی - قدسی - ، مجموعهای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص میباشد. - دهقانی،. - 1392 در رابطه با تاثیر جهتگیری مذهبی در شادمانی و حوزه سلامت رفتاری تحقیقات مختلفی اجرا شده است.
فیلیپ شیور و همکاران رابطه منفی بین ناشادی و دینداری را گزارش کرده اند - به نقل از دهقانی، . - 1392روحانی ومعنوی - - 1392رابطه شادکامی با دینداری،آزموده و همکاران - - 1392رابطه جهت گیری مذهبی درونی را با شادکامی، کمری و فتح آبادی - - 1393رابطه جهت گیری مذهبی را با امید و رضایت از زندگی که از نشانه های شادکامی می باشد، بخشی پور و رمضان زاده - - 1393رابطه دینداری با شادکامی را گزارش کرده اند.
مایرز و داینر در سال - - 2008 با توجه به مطالعهای در مورد شادکامی در 45 کشور مختلف صورت گرفت گزارش کردند که هر کسی تا حدودی شادمانی متوسطی را نشان میدهد و این میزان شادمانی 6/75 از ده میباشد .در این گزارش در مورد تفاوت شادمانی دو جنس آمده است که میزان شادمانی با توجه به جنسیت در نوسان بوده و بسته به سایر موقعیت ها متغیر می باشد.در این گزارش آمده است که زنان شادکامی و حتی بدبختی خود را به میزان زیادی گزارش میکردند.
بر این اساس در نتایج مربوط به میزان شادکامی دو جنس توصیه بر احتیاط و ملاحظه سایر متغیر ها پیشنهاد شده است - کار،2004؛ترجمه شریفی و نجفی زند،. - 1394 حیدری و عنایتی نوین - - 1392 در گزارش تحقیقی خود مستند کردهاند که بین شادکامی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنی داری وجود ندارد و نهایت این که آزموده و همکاران - - 1392گزارش کردندکه بین شادکامی مراجعین زن و مرد تفاوت معنی داری وجود ندارد. هم چنین آمده است که معنویت عامل مهمی در شادکامی بوده و در این میان سهم زنان در مذهبی بودن بیشتر ازمردان می باشد.
