بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سبک رهبری تحولی با مقاومت دربرابرتغییر معلمان بود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری این پژوهش را 1114 نفر دبیر درسال 95-94 تشکیل می داد که از بین این تعداد، 285 نفر - 117 نفرزن،168 نفرمرد - ، براساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدندو براساس پرسشنامه های جمع آوری شده مورد مطالعه قرار گرفت. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه 45 سؤالی سبک رهبری باس و آولیو - 2003 - وپرسشنامه 20 سوالی مقاومت در برابر تغییر این و اندی - - 2001 استفاده شد.
جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات ازآمارتوصیفی و استنباطی شامل آزمون ضریب هبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفادهشده است. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه منفی و معنادار بین سبک رهبری تحولگرا و ابعاد آن با مقاومت دربرابرتغییر و رابطه مثبت و معنادار بین سبک رهبری مراودهای و ابعاد آن و سبک رهبری آزاد گذار با مقاومت دربرابرتغییر وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که از ابعاد سبک رهبری بعد رهبری تحولگرا سهم بیشتری در تبیین مقاومت دربرابر تغییر را دارا بود.
مقدمه
در جهان امروز بسیاری از فعالیتهای اساسی و حیاتی موردنیاز را سازمانهای گوناگون انجام میدهند؛ یعنی پیشرفت و بقای جامعه تابع عملکرد مؤثر سازمانهاست. بر این اساس میتوانیم جامعهی امروز را جامعهی سازمانی بنامیم - علاقبند، . - 1393 یک سازمان برای حفظ کارآمدی در عملیات و خدمات خود، ضرورت دارد در سطوح فرهنگی، فن آوری و سازمانی تغییراتی را ایجاد نماید. فراگیری ضرورت تغییر به حدی است که نادیده انگاشتن آن امکان پذیر نیست - فرهادپور و نظری،. - 1392 افراد نسبت به موفقیت آمیز بودن تلاش هایی که در راه تغییرات انجام می شود، تردید دارند؛ به نحوی که می توان گفت که اگر مقاومتی به عنوان نافرمانی در سازمان مشاهده شود می تواند جو سازمان را به سمت تنش های شدید مقاومتی سوق دهد.
مقاومت در برابر تغییر یکی از چالش های مهم برای مدیران در زمان تغییر است که می تواند شرایط غیر منتظره ای را فراهم سازد - استورات و موران1،. - 1390 طبق دیدگاه مک کونل - 2007 - 2 مقاومت کارکنان در برابر تغییر نه از بابت مخالفت آن ها با تغییر؛ بلکه به خاطر این است که آن ها درباره آن چه که اتفاق خواهد افتاد و یا ارتباط تغییر با خودشان اطلاع ندارند - کراول3،. - 2004 یکی از عواملی که میتواند باعث کاهش مقاومت دربرابرتغییر در سازمان شود سبک رهبری4 است.
نیاز به مدیریت و رهبری در همهی زمینههای فعالیتهای اجتماعی، امری محسوس و حیاتی است. این نیاز، بهویژه در نظامهای آموزشوپرورش اهمیت بسیار دارد، زیرا موجب به وجود آمدن نوعی رضایت قلبی و التزام عملی نسبت به وظایف تعیینشده برای هر فرد است و فرد بر اساس آن، بدون هرگونه سیستم نظارتی وظایف محوله را با بهترین شکل ممکن انجام میدهد - احسانی زباری، . - 1385 رهبری طبق تعریف انتو ناکیس5 و همکاران - 2003 - فرایند تغییر هدفداری است که از طریق آن رهبر و پیروان از طریق مقصود مشترک به هم میپیوندند و حرکت به سمت چشمانداز را آغاز میکنند. ترکیب رهبری تحولگرا و مراودهای پیشبینی کنندهای برای رضایت شغلی هستند - وب،. - 2003 رهبری تحولآفرین چشمانداز نویدبخش برای سازمان فراهم میکند.
- زارعی متین،. - 1393 در آخرین پژوهشهای صورت گرفته بر روی موضوع رهبری، رهبری را به دودسته تحولگرا6و مراودهای7 و آزاد گذار تقسیم کردهاند - باس و ریگبو8، - 2006 محققان رهبران تحولآفرین در معنی دادن به محیط و شکل دادن اهداف راهبردی که توجه به منافع پیروان را به خود جلب میکند، تواناترند. اما رهبران مراودهای با مبادلات روزانه بین رهبران و زیردستان سروکار دارد و برای دستیابی به عملکرد عادی موردتوافق رهبران و زیردستان، لازم است - ایراننژاد پاریزی و همکاران، . - 1386 بنابراین سازمان ها برای دستیابی به یک تغییر موفقیت آمیز می بایست به رفتارهای کارکنان دقت و توجه نموده و با واکنش مناسب در برابر آن زمینه انجام تغییر اثربخش را فراهم آورند. از سوی دیگر سبک رهبری بهعنوان عامل بسیار مهم در مراکز آموزشی می باشد.
بنابراین با توجه به مقاومت دربرابرتغییر که در سازمانها وجوددارد و با توجه به مزایا و معایب سبک رهبری در این پژوهش بر آن هستیم تا از سبک رهبری در جهت کمک به مدارس و معلمان استفاده نموده و آن را در یک سازمان آموزشی و تربیتی به بوته آزمایش گذاریم. هادوی نژاد و عبادی - 1388 - ، سیاست پیشگی مدیران، ادراک سیاسی کارکنان و مقاومت در برابر تغییر را مورد بررسی قرار دادند. براساس نتایج بدست آمده، بین ادراک سیاست سازمانی و مقاومت های شناختی و هیجانی کارکنان در برابر تغییر رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که سیاست پیشگی مدیران، رابطه ادراک سیاست سازمانی و مقاومت های شناختی و عاطفی را در برابر تغییر تشدید می کند .
آصفی، حمیدی، فراهانی و قهفرخی - 1388 - در پژوهشی تحت عنوان " بررسی مدیریت مشارکتی و مقاومت کارکنان در برابر تغییر " به این نتیجه رسیدند که بین مدیریت مشارکتی و مقاومت در برابر تغییر رابطه معنی دار منفی و معکوسی وجود دارد. کریستف نوهه و همکاران - 2013 - تحقیقی را تحت عنوان "بررسی رابطه بین کاریزما و تغییر سازمانی : مطالعه چند سطحی از کاریزمای ادراک شده، تعهد نسبت به تغییرات و عملکرد گروهی " را انجام دادند که هدف از این تحقیق بررسی و مطالعه رهبران در زمان پیاده سازی تغییرات سازمان و همچنین تجزیه و تحلیل سازو کارهایی است که به واسطه آن ها رفتار های تغییر برانگیز رهبران با عملکرد گروهی عجین می شوند.
نتایج حاکی از آن است رهبران گروه ها زمانی که در رفتارهای برانگیزنده تغییر وارد می شوند دارای شخصیت کاریزماتیک بیشتری ادراک می شوند. این گونه رفتار ها موجب تسهیل عملکرد گروهی از طریق اداراک شخصی کاریزماتیک رهبران و تعهد به تغییر در میان پیران آن ها می گردد. هینکلمن و شارما - - 2003 در مقاله ای تحت عنوان "نیازمندی های مدیریت تغییر" نقش ارتباطات در ایجاد تغییر را مورد تأیید قرار داده و معتقدند که ابتدا باید جزئیات تغییر را مورد بررسی قرار داده و اطلاعات لازم را در این زمینه به دست آورد، سپس با ایجاد ارتباط با افرادی که تغییر بر آنها اثر خواهد گذاشت و جلب اعتماد آنها به اجرای مؤثر تغییر کمک کرد. با توجه به مطالب گفته شده به دنبال پاسخ گویی به این سوال هستیم آیا سبک رهبری تحولی با مقاومت دربرابر تغییرمعلمان متوسطه ارتباط دارد، یانه؟
روش پژوهش:
این پژوهش توصیفی، ازنوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران مقطع دوره اول متوسطه شهرستان خرم آباد - 1114 دبیر - می باشد، حجم نمونه براساس جدول نمونه گیری مورگان بصورت تصادفی وروش نمونه گیری بصورت طبقه ای نسبی تصادفی محاسبه شد. ازجامعه مورد نظر براساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای با استفاده از جدول مورگان و با در نظر گرفتن p= و در سطح اطمینان 0/95، نمونه ای به حجم 285نفر ازنواحی 1 و2 انتخاب شد، به این صورت که از ناحیه 1 ، چهارمدرسه پسرانه، وسه مدرسه دخترانه واز ناحیه 2 ، چهارمدرسه پسرانه وچهارمدرسه دخترانه انتخاب شد.
