بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر، رابطه سبکهای دلبستگی و هوش هیجانی در دانش آموزان دختر دبیرستانهای شهر چالوس بررسی شده است. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر مشغول تحصیل سال 1394-95 دبیرستانهای چالوس به تعداد 1327 تن تشکیل می-دهند که برای جامعه نمونه، تعداد 250 تن از طریق نمونه گیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامههای مقیاس دلبستگی بزرگسالی - AAI - - هزن و شاور - 1987 ، هوش هیجانی بار- ان - 1980 - و برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش همبستگی و رگرسیون چند متغیرهی گام به گام استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد بین سبک دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی با هوش هیجانی در سطح - P <0/01 - رابطه معناداری وجود دارد که قادر به پیش بینی هوش هیجانی است.
کلید واژه ها: نوجوانی، سبک دلبستگی، هوش هیجانی
.1 مقدمه و هدف
از آنجایی که دانش آموزان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور نقش ویژه ای دارند؛ توجه به آنها، باروری و شکوفایی هرچه بیشتر نظام آموزشی و تربیتی جامعه را موجب میگردد. نوجوانی دوره-ای از زندگی است که در آن تغییرات بسیاری در فرایندهای زیست شناختی، روانی و اجتماعی بوقوع میپیوندد و تمایل برای برقراری رابطه صمیمانه و خود افشایی افزایش مییابد .[6] از دیدگاه بالبی افراد در نتیجه تعامل با مراقبت کنندههای دوران کودکی خویش، به انتظارهایی در بارهی روابط اجتماعی و تجسمهایی از خود در رابطه با افراد مهم زندگی خویش دست مییابند .[9] یافتههای شیور و کسیدیٌ نیز نشان میدهند که الگوهای دلبستگی ناسالم در دوره کودکی مشکل رفتاری و یا حتی اعمال بزهٍ را در نوجوانی ایجاد میکنند .[10]
نتایج مطالعات، مبین آن هستند که الگوی دلبستگی افراد، پیشبینی کننده مطمئنی بر تبیین تفاوتهای آنها در ابعاد روان شناختیَ، وابستگیهای اجتماعی، شناخت اجتماعیُ، روابط رومانتیکِ، کارآمدیّ در روابط بین فردیْ، مهار برتنیدگی و هیجانهاَ نسبت به خود و دیگران است. همچنین شیوههای تنظیم عواطف و برقراری ارتباط با دیگران در افراد متفاوت است. نظریه دلبستگی با برجسته کردن ریشههای هیجانی ارتباط »بین فردی« در بزرگسالی، بر این نکته تأکید دارد که دفاعهای مرتبط با دلبستگی ناایمن، موانعی را در راه پردازش اطلاعات هیجانی، عاطفی، مهار و آگاهیُ فرد از احساسها و خواستههای خود و دیگران - به تعبیر دقیقتر هوش هیجانی - بوجود میآورد.
هوش هیجانی از نظر مه-یر و سالووی ظرفیت دریافت و بیان دقیق هیجانها و مدیریت آنها در جهت تحول عواطف است. در حالی که بار- انًٌ هوش هیجانی را مجموعهای از قابلیتها، توانمندیها و مهارتهای غیرشناختی می-داند که بر توانایی فرد برای موفقیت در کنار آمدن با مقتضیات و فشارهای محیطی تأثیر میگذارد .[4] هوش هیجانی با شناخت فرد از خود و دیگران، ارتباط با دیگران، سازگاری و انطباق با محیط پیرامون که برای موفق شدن در بر آوردن خواستهای اجتماعی لازم است، ارتباط دارد و یک توانمندی تاکتیکی در عملکرد فردی محسوب می شود؛ در حالی که هوش شناختی، دارای قابلیتی استراتژیک و درازمدت است. هوش هیجانی پیش بینی موفقیت را ممکن می سازد، زیرا نشان می دهد چگونه فردبلافاصله دانش خود را در موقعیتهای مختلف بکار می گیرد. به عبارت دیگر هوش هیجانی به تفاوت-های افراد در ادراک، پردازش، تنظیم و بکارگیری اطلاعات هیجانی اشاره دارد .[13]
.2 تئوری و پیشینه تحقیق
یافته های ویلیامٌ و همکاران [5] نشان می دهند که هوش هیجانی با خودکارآمدی و عملکرد بهتر در زمینه های خودتنظیمی، ابراز وجود، استقلال، همدردی با دیگران، کنترل و خو ش بینی رابطه دارد. لاولر-دوٍ و همکاران [5] در پژوهشی یافتند که افراد با سبک دلبستگی ایمن، در روابط بین فردی، هیجان مثبت بیشتری ابراز کردند. بشارت [1] دریافت که سبک دلبستگی ایمن با هوش هیجانی رابطه مثبت دارد و سبک های اجتنابی و دوسوگرا با هوش هیجانی رابطه منفی دارد. دونیتاَ نشان داد که نوع دلسبتگی نوجوانان تحت تأثیر هوش هیجانی قرار دارد، در واقع، رابطهی بین دلبستگی و هوش هیجانی دو سویه است .[11] پژوهشگران بیان کردهاند که میزان نسبتاً بالای هوش هیجانی، از خصایص افرادی است که رابطه دلبستگی ایمن داشتهاند .[2] با توجه به این که تحقیقات محدودی در رابطه با این موضوع در بین نوجوانان انجام شده، بنابراین بررسی پژوهشهای نو در این حیطه ضروری است. در این راستا محقق این سوال را مطرح میکند که آیا بین سبکهای دلبستگی با هوش هیجانی در دختران دبیرستانی ارتباط وجود دارد یا خیر؟
.3 روش پژوهش
روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر چالوس در سال1390-91به تعداد 703 تن بودند. تعداد افراد نمونه در این پژوهش 255 تن بودند که با توجه به جدول مورگان برای چنین حجم جامعه ای حدود 200 تن به عنوان نمونه انتخاب شد. به این صورت که از 9 مدرسه دخترانه به تصادف 4 مدرسه و باز هم به صورت تصادفی از هر مدرسه 3 کلاس انتخاب شدند. تمامی دانش آموزان به سوالات پاسخ دادند.
