بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این پژوهش بررسی رابطه سبکهای هویتی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان اهواز در سال تحصیلی 1393-94 بود. به همین منظور365 نفر با استفاده از روش نمونهگیری چند مرحلهای خوشهای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه سبکهای هویتی برزونسکی - - ISI-6G ،پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور که به منظور تجزیه تحلیل از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، و رگرسیون استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون در سطح معناداری - p<0/05 - نشان داد که میان مؤلفههای سبکهای هویتی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان اهواز رابطه معنیداری مشاهده میشود همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک هویتی تعهد بیشتر پیشبینی کننده برای عملکرد تحصیلی میباشد.
مقدمه
تربیت نیروی انسانی کارآمد و مؤثر، از جمله وظایف اصلی آموزش و پرورش به حساب میآید و توجه به کیفیت آموزش نیز از جایگاه ویژهای برخوردار است. افزایش کیفیت نظام آموزشی به عنوان یکی از مؤثرترین عوامل در توسعه کشورها محسوب میشود. افت تحصیلی دانشآموزان یکی از مشکلات عمده در کیفیت مراکز آموزشی کشوربه شمار میآید که به دلیل اتلاف وقت و هزینههای جاری و ایجاد مسائل و مشکلات روحی و روانی و اجتماعی برای دانشآموزان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و عدم کنترل آن موجب پایین ماندن سطح علمی و کارایی کشور در سالهای آینده خواهد شد و علاوه بر مشکلاتی که برای فرد و خانواده وی ایجاد میکند، خسارات فراوانی را نیز برای جامعه و کشور در پی خواهد داشت.
بر اساس نتایج پژوهش های پیشین، سبکهای هویت به عنوان یکی از ارکان روانشناختی هستند که تأثیر مهمی بر رفتار فرد میگذارند. منظور از سبکهای هویت ترکیب مهارتها وجهانبینی و همانندسازیهای دوران کودکی است که به صورت یک کل منسجم و منحصر به فرد درمیآید که برای شخص احساس تداوم گذشته و جهتگیری برای آینده را فراهم میکند. پراکندگی هویت از نظر رشد، دارای کمترین پیشرفت است و سبک های هویت فردی به هیچ وجه جهت معینی در زندگی خود را نشان نمی دهد.
اگر در گذشته فرد دورهای از بحران را تجربه کرده باشد، بدون آن که در پی آن تعهدی را ایجاد کرده باشد، او به موضوعات ایدئولوژیک بیعلاقه است و یک رویکرد درهموبرهم دارد که در آن یک نظریه همانقدر خوب است که نظریات دیگر و او جرات آن را ندارد که از میان این دو نماهای متعدد یکی را برگزیند - مارسیا1، 1976، 1994؛ به نقل از کروگر 2، ترجمه صالحیار، . - 1378 به عبارت دیگر، هویت علاوه بر ایجاد انسجام و یکپارچگی در شخصیت فرد، به نوعی مفهوم ذهنی فرد از خودش نیز می باشد - رابر3، . - 2009 اما در تمام فرهنگها ایجاد هویت یکی از شرایط اساسی شکلگیری شخصیت مورد پذیرش جامعه است. هویت مبتنی بر آگاهی منحصر به فرد انسان از این امر است که ما به گونهای از هر انسان دیگر متمایز هستیم.
در مطالعه شخصیت انسان هویت یک جنبه اساسی و درونی بوده که که با کمک آن احساس تداوم و یکپارچگی به فرد میدهد. هویت مفهوم ذهنی فرد از خودش می باشد و با عناوینی چون هویت شخصی، هویت اجتماعی، هویت قومی، هویت جنسی و غیره مورد استفاده قرار میگیرد - رابر، . - 2009 از آنجایی که دانش آموزان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور، در دستیابی به اهداف نظام آموزشی نقش و جایگاه ویژه ای دارند، توجه به این قشر از جامعه از لحاظ آموزشی و تربیتی، باروری و شکوفایی هر چه بیشتر نظام آموزشی و تربیتی جامعه را موجب می گردد.
با این وجود از کل دانش آموز انی که وارد سیستم آموزش و پرورش می شوند، تعداد کمی از آنها می توانند استعدادهای خود را شکوفا کنند و در این عرصه موفق گردند و به اصطلاح عملکرد تحصیلی خوبی از خود نشان دهند .یکی از عوامل بسیار مهم و اثرگذار در عملکرد تحصیلی دانش آموز ان عوامل روان شناختی آنان است - عریضی، . . - 1392 یکی از مسائل عمده که نوجوان با آن روبرو میشود مساله شکلگیری هویت فردی اوست و این بدان معناست که او باید به سوالهایی نظیر » من کیستم؟« و »به کجا میروم؟« پاسخ دهد.
جستجوی هویت شخص متضمن این است که شخص تشخیص دهد که برای او چه چیزهایی مهم و چه کارهایی ارزشمند است و نیز متضمن تنظیم معیارهایی است که وی بر اساس آنها بتواند رفتار خود و دیگران را هدایت و ارزیابی کند. فرضیه پژوهش به این معتقد است که بین مؤلفه های سبک های هویتی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهرستان اهواز رابطه چندگانه وجود دارد.
همچنین با توجه به اهمیت سبکهای هویتی و تأثیر آن بر عملکرد تحصیلی دانشآموزان، هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه سبکهای هویتی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه در سال تحصیلی 1394-1393شهرستان اهواز بود. روش جامعه آماری، نمونه و روش اجرای پژوهش: جامعه آماری در این بررسی شامل 4560 دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر اهواز است که در سال تحصیلی - 93-94 - مشغول به تحصیل می باشند. نمونه این تحقیق مشتمل بر 365 نفر میباشد که برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است و همچنین دانشآموزان به روش چند مرحلهای خوشهایی انتخاب شدهاند.
ابزار سنجش:
پرسشنامه سبکهای هویتی برزونسکی - : - ISI-6G پرسشنامه سبک هویت - برزونسکی، - 1992 یک مقیاس 40سوالی است که 11 سوال آن مربوط به مقیاس اطلاعاتی 9 سوال آن مربوط به مقیاس هنجاری و 10 سوال آن مربوط به مقیاس سردرگم یا اجتنابی و10 سوال دیگر مربوط به مقیاس تعهد است که برای تحلیل ثانویه استفاده می شود و یک سبک هویتی محسوب نمی شود. پاسخ آزمودنی ها به سوالات به شکل طیف لیکرت درجه5 ای می باشد که شامل کاملاً مخالف1=تا کاملاً موافق5= می باشد. بروزنسکی - 1992 - پایایی درونی - ضریب آلفا - مقیاس اطلاعاتی را = 0/62آلفا مقیاس هنجاری =0/66آلفا و مقیاس سردرگم را=0/73آلفا گزارش کرده است.
درمطالعه وایت وهمکاران - - 1998 ضرایب آلفا برای مقیاس سردرگم یا اجتنابی - فرم-= G6 0/87 ISIآلفا و فرمISI اصلی = 0/77 آلفا - بیشتر از مقیاس هنجاری - فرم = 0/64 ISI– 6Gآلفا وفرم ISI اصلی =0/67آلفا - ومقیاس اطلاعاتی - فرم = 0/59 ISI-6Gآلفا و فرم ISI اصلی = 0/64آلفا - گزارش شده است. این ضرایب شبیه ضرایب گزارش شده توسط برزونسکی - 1992 - و وایت و جونز - - 1996 می باشد. برزونسکی و سالیوان - 1992 - دریافتند که مقیاس اطلاعاتی به دو عامل جداگانه تقسیم می شود که نشان دهنده سطح بالا و پایین تعهد است و نشان می دهد که نمره سبک اطلاعاتی یک متغیر سبک اطلاعاتی یک متغیر پیچیده است. بنابراین پایایی کمتر مقیاس اطلاعاتی تعجب ندارد.
می توان تغییر تعهد را به منظور تفکیک افراد دارای تعهد زیاد و کم در مقیاس اطلاعات به کاربرد - برزونسکی و نای می یر - 1994 به طور مقیاس ISI-6G موازی مقیاس ISI اصلی است و با اندازه های ملاک گوناگون به شیوه های پیش بینی شده ارتباط دارد. جهت سنجش اعتبار درونی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج نشانگر همسانی درونی زیرمقیاس سبک هویتی اطلاعاتی 0/82، سبک هویتی هنجاری 0/81 و سبک هویتی سردرگم 0/80 بود.در پژوهش حاضر برای تعیین پایایی پرسشنامه سبک های هویت نیز روش آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل پرسشنامه برابر با 0/89 که بیانگر ضرایب پایایی مطلوب پرسشنامه یاد شده می باشد.
