بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی نقش پیشبینیکنندگی سبکهای هویت در اعتیاد به اینترنت در میان دانشآموزان متوسطه و پیش دانشگاهی شهر اردبیل بود. به همین منظور، از میان دانشآموزان مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی شهر اردبیل 150 نفر به شیوه نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. به منظور جمعآوری دادهها، از پرسشنامه سبکهای هویتی برزونسکی و اعتیاد اینترنتی یانگ استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش، از روشهای آماری همبستگی و ضرایب رگرسیون بهره گرفته شد. نتایج همبستگی نشان داد که سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری با اعتیاد به اینترنت رابطه منفی معنیدار و سبک هویت سردرگم/اجتنابی با اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت معنی داری دارد. همچنین مدل مربوط به پیشبینی اعتیاد اینترنتی بر اساس سبکهای هویت معنادار بود.
مقدمه
اینترنت به عنوان یکی از ابعاد نوپای فن آوریهای جدید نقش به سزایی در تغییر و تحول زندگی دارد.. اعتیاد اینترنتی اصطلاح وسیعی است که تنوع گستردهای از رفتارها و مشکلات مربوط به کنترل وسواس و انگیزش را در بر میگیرد. مانند دیگر اعتیادها، اعتیاد اینترنتی نوعی اختلال و بینظمی روانی اجتماعی با مشخصههایی چون علایم کنارهگیری - اضطراب، بی-حوصلگی - ، اختلالات عاطفی - افسردگی، تندخویی، بدخلقی - و از هم گسستگی روابط اجتماعی - کاهش و یا فقدان روابط اجتماعی - است - امیدوار و صارمی،. - 1381 علاوه بر متغیرهای نامبرده پژوهشهای اخیر، تشکیل هویت را عامل خطری برای ابتلا به اعتیاد به اینترنت در نوجوانان و جوانان مطرح نمودهاند.
شکلگیری هویتی ثابت و منسجم، تکلیف تحولی مهمی در دوران نوجوانی محسوب میشود. از دیدگاه اریکسون همه نوجوانان بطور یکسان این تکلیف را با موفقیت سپری نمیکنند. برزونسکی تحول هویت را بصورت یک فرآیند مفهوم سازی کرده است. وی بر این اساس، سه سبک هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم/اجتنابی را معرفی مینماید. برزونسکی بر این اعتقاد است که جهتگیری اطلاعاتی مبتنی بر جستجوی فعالانه، تشریح و ارزیابی اطلاعات مرتبط با خود است.
جهتگیری هنجاری متمرکز بر قراردادها، استانداردها و انتظارات درونی شده است. همچنین جهتگیری سردرگم/ اجتنابی با اجتناب یا به تعویق انداختن واکنشهای رفتاری موثر در جهت حل مسائل شخصی مشخص میشود بطوریکه رفتارها بر اساس عوامل موقعیتی و لحظهای تنظیم میشود - برزونسکی و کاک1، . - 2005 نتایج پژوهش عربزاده، بیاناتی، نیکدل، نادری و نعیمی - 2012 - نشان میدهد که بین اعتیاد به اینترنت و سبک هویت سردرگم/ اجتنابی ارتباط مثبت و با سبک هویت هنجاری و اطلاعاتی رابطه منفی دارد.
همچنین نتایج آزمون جمشیدی و سروقد - 1394 - ، نشان داد که اعتیاد به اینترنت با سبکهای هویت اطلاعاتی و هنجاری رابطه منفی و با سبک اجتنابی/سردرگم رابطه مثبت دارد. مبتنی بر مطالب فوق هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه میان سبکهای هویت و اعتیاد به اینترنت در دانشآموزان میباشد. که در قالب فرضیههای زیر دنبال میشود: .1 بین سبک هویت اطلاعاتی با اعتیاد به اینترنت رابطه وجود دارد. .2 بین سبک هویت هنجاری با اعتیاد به اینترنت رابطه وجود دارد. .3 بین سبک هویت سردرگم/اجتنابی با اعتیاد به اینترنت رابطه وجود دارد.
روششناسی تحقیق
جامعه، نمونه و روش نمونه گیری: این پژوهش یک پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. در پژوهش حاضر سبکهای هویت - اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم/ اجتنابی - متغیر پیشبین و اعتیاد به اینترنت متغیر ملاک بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشآموزان مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی شهر اردبیل در سال تحصیلی 95-96 بودند که از میان آنها 150 نفر به روش نمونه گیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند.
پرسشنامه سبکهای هویت برزونسکی : - 1989 - دارای 40 سوال میباشد و سه سبک هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم اجتنابی را ارزیابی میکند. ضریب آلفای کرونباخ سبک اطلاعاتی 0/71، سبک هنجاری 0/65، سبک سردرگم اجتنابی 0/75 میباشد. شیوه نمرهگذاری این پرسشنامه به صورت لیکرت 5 درجهای میباشد. غضنفری - 1383 - ضرایب آلفای کرونباخ برای مقیاسهای سبک اطلاعاتی 0/67، هنجاری 0/52 و سردرگم/اجتنابی 0/62 بدست آمد. پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ - : - 1998 این پرسشنامه دارای 20 آیتم میباشد. از طریق مقیاس لیکرت 5 درجهای اعتیاد به اینترنت افراد را میسنجد. روایی پرسشنامه اعتیاد به اینترنت توسط یانگ - 1996 - مورد تایید نهایی قرار گرفت. این پرسشنامه توسط علوی و همکاران - 1388 - اعتباریابی شد و ضریب 0/92 به دست آوردند و ضریب پایایی آن را از طریق آلفای کرونباخ 0/30 به دست آوردند.
یافتهها
در پژوهش حاضر 150 دانشآموز با میانگین و انحراف معیار سنی 0/49 * 17/45 شرکت کرده بودند. که در پایه سوم متوسطه و پیش دانشگاهی مشغول به تحصیل بودند.
