بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از انجام این پژوهش مطالعه رابطه بین فرهنگ سازمانی وهوش سازمانی با رضایت شغلی بوده است . روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده است . جامعه آماری این تحقیق را تمامی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلید تشکیل دادند که تعداد آن ها برابر با 70 نفر بوده است و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 40 نفر انتخاب گردید که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه فرهنگ سازمانی رابینز و پرسشنامه هوش سازمانی البرخت - 2003 - و پرسشنامه رضایت شغلی اسمیت ، کندال و هاالین ، استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه استفاده شده است و تحلیل داده ها نشان داد که : بین فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی - r=0/76, p<0/01 - و بین هوش سازمانی و رضایت شغلی - r=0/48, p<0/01 - در سطح 01/0رابطه مستقیم و بین تمامی ابعاد هوش سازمانی و رضایت شغلی رابطه مستقیم و معناداری در سطح پنج درصد p<0/05 وجود دارد .بیشترین میزان همبستگ یرا مولفه های چشم انداز مشترک با رضایت شغلی و کمترین همبستگی را مولفه توافق با رضایت شغلی داشته اند. تمامی ابعاد فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی رابطه مستقیم معناداری در سطح پنج درصد - p<0/05 - دارند . بیشترین همبستگی را مولفه خلاقیت و کمترین همبستگی را پاداش با رضایت شغلی داشتهاند.
کلید واژه ها: فرهنگ سازمانی، هوش سازمانی، رضایت شغلی.
مقدمه
با پیچیده تر شدن روز افزون جوامع امروزی به طور حتم رسالت سازمانها در جهت برآوردن انتظارات افراد جامعه حساس تر و با اهمیت تر می شود ، به طور کلی می توان ادعا نمود دنیا، دنیای سازمانهاست،آنچه امروزه درسازمانها ازاهمیت خاصی برخورداراست نقش اساسی انسان به عنوان گردا ننده اصلی سازمانها می باشد - قربانی، - 1382 و از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است زندگی سالم و موفقیت آمیز برای او بدون همکاری وهماهنگی با دیگر انسانها مشکل و در بعضی مواقع غیر ممکن است .فعالیتهای گروهی افراد درسازمان در برگیرنده هویت و کارایی هر سازمان است. کارایی وتوسعه هر سازمان تا حد زیادی به کاربرد نیروی انسانی بستگی دارد، هر قدر که سازمانها بزرگتر میشوند ،بالطبع به مشکلات این نیروی عظیم اضافه می شود - نمازی،. - 1386
اگر خشنودی یا رضایت از زندگی را به یک رودخانه بزرگ تشبیه کنیم ،آب این رودخانه از رودهای کوچک متعددی تامین میشود به عبارت دیگر خشنودی یا رضایت از زندگی نیز نتیجه عواملی نظیر رضایت از کار،رضایت از حقوق ودستمزد از ارتقاء وپیشرفت در کار، رضایت از نحوه سرپرستی،رضایت از همکاران،رضایت از پسخوراند - آگاهی از نتایج کار - ، رضایت از اعتماد متقابل بین افراد در سازمان،رضایت از شغل، رضایت از زندگی زناشویی،رضایت از ایام فراغت،رضایت از خانواده و...، حاصل می آید - مقیمی،. - 1385از طرف دیگر فرهنگ سازمانی برای کار در محیط های چند فرهنگی اهمیت چشمگیری دارد دوربین معتقد است که اثر بخش بودن فرد راز اثر بخش بودن سازمان است و فرهنگ سازمانی، نظام اعتقادات و ارزش های مشترک کارکنان یک سازماناست که بر رفتار آنان تأثیر می گذارد.
بدین جهت اعتقادات و ارزش ها شالوده و پایه فرهنگ سازمانی است مطالعات و تحقیقات نشان می دهد سازمان ها و شرکت های عالی و موفق دارای فرهنگ قوی و موثر بوده اند - زارعی متین،. - 1372افراد دارای هوش سازمانی بالا قادرند اثر قابل توجهی بر ارتقای اثربخشی داشته باشند، این افراد جزء دارایی های ارزشمند سازمان هستند و بخصوص در زمان بحران خود را بیشتر نشان می دهند - جوسنگ ،. - 2004به این ترتیب قوت بخشیدن به دو متغیر هوش سازمانی و فرهنگ سازمانی اثر بخشی را ارتقا داده و پویایی سازمان را تضمین می کند و اثربخشی سازمان به طور مسلم می تواند رضایت شغلی کارکنان را در پی داشته باشد، البته چگونگی رابطه بین این متغیرها در جامعه مورد نظر مشخص نیست و استنادات تحقیقی هم وجود ندارد.
از آن جا که دانشگاه آزاد اسلامی یک سازمان وسیع علمی و آموزشی می باشد و کارکنان موجود در این سازمان از اقوام محلی و مختلفی هستند که در کنار یکدیگر گرد آمده اند مطالعه چگونگی هوش سازمانی و رضایت شغلی آنها می تواند پیامدهای مهمی برای تصمیم گیرندگان و هیات رئیسه دانشگاه جهت اخذ تصمیمات مطلوب تر داشته باشد.در سازمان های آموزشی فرهنگ سازمانی همانند فرهنگ ملی موجبات انسجام و بقای سازمان را فراهم آورده و به سختی دچار تغییر می گردد. در ضمن هر کس از هر دسته یا گروه که باشد وقتی به فرهنگ سازمانی پایبند باشد دیگر جایی برای چند دستگی و تفاوت های فرهنگی و باجتماعی به جا نمی گذارد.فرهنگ دو نقش عمده در سازمان ها ایفا می کند: -1 متعهد یا یکپارچه کردن اعضاء به گونه ای که آن ها شیوه ی رفتار و برقرار کردن ارتباط با یکدیگر را بدانند و -2 به سازمان کمک می کند تا خود را با عوامل محیط خارجی وفق دهد.
مقصود از اتحاد یا یکپارچگی داخلی سازمان این است که اعضاء دارای هویت مشترک گرددند و شیوه ی همکاری مؤثر را یاد بگیرند. مقصود از سازشکاری خارجی شیوه ای است که سازمان هدف ها را تامین می کند و با عوامل خارج از سازمان رفتار می نماید - دفت، . - 1998همچنین آموزش و ارتقای فرهنگ سازمانی مناسب بین افراد سازمان از عوامل مؤثر در توانمند و منسجم سازی جهت انتخاب فعالیت ها و اهداف مشترک سازمانی، است زیرا وجود مفروضات ، ارزش ها و تجربیات مشترک بین اعضاء سازمان موجب برتری یک سازمان نسبت به سازمان های دیگر خواهد شد. فرهنگ سازمانی دارای نقش و کارکردهای فوق العاده ای است زیرا هم محصول است و هم فرایند، هم علت است و هم معلول. اگرچه ممکن است هیچ بهترین فرهنگی وجود نداشته باشد اما یک فرهنگ قوی پایداری، وفاداری و تعهد را افزایش می دهد که به نوبه ی خود تمایل اعضاء را برای ترک سازمان کاهش می دهد.
تحقیقات پیرامون فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی در مراکز علمی در چند مورد انجام شده است، برای نمونه جامسون - 2000 - 3 در نتایج تحقیق خود عواملی چون امکان ادامه تحصیل، گذاشتن احترام ، مسئول بودن ، قدردانی وپاداش مساوی را از عوامل مهم انگیزشی ذکر کرده است .تامپسون - 2005 - 4 در تحقیقی در زمینه بررسی رابطه سبک رهبری و تعهد سازمانی به این نتیجه رسیده است که بین سبک رهبری رهبران با تعهد سازمانی بالا و آن هایی که تهعد سازمانی کمی دارد تفاوت معنا داری وجود دارد بین معلمین به صورت معنا داری با تعهد سازمانی در ارتباط است و سنوات خدمت تجربی معلم با تعهد سازمانی همبستگی معنا داری دارد.کرد - - 1391پژوهشی با عنوان رابطه عدالت سازمانی و رضایت شغلی با تعهد سازمانی در بین معلمان ابتدایی شهر خاش انجام داده است که به نتایج زیر دست یافته است: بین عدالت سازمانی و رضایت شغلی با تعهد سازمانی رابطه معنادار وجوددارد.
بین مولفه های عدالت سازمانی و تعهد سازمانی رابطه ی معنادار وجود دارد.بین مولفه های رضایت شغلی و تعهد سازمانی رابطه معنادار وجود دارد.صالحی - - 1390 در پژوهش خود با عنوان بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رضایت شغلی با تعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلیدبه این نتایج دست یافت: بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی و همچنین رضایت شغلی با تعهد سازمانی رابطه معنادار بوده مولفه های عدالت سازمانی با تعهد سازمانی دارای رابطه ای معنی دار هستند و از این مولفه های سه گانه، تنها عدالت تعاملی قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد و از بین مولفه های رضایت شغلی، رضایت از مافوق و رضایت از نحوه ارتقاء در دانشگاه با تعهد سازمانی دارای رابطه ای معنی دار هستند و از بین مولفه های رضایت شغلی، تنها رضایت از نحوه ارتقاء در دانشگاه قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد.
ثابت قدم - - 1389پژوهشی با عنوان » بررسی رابطه بین هوش فرهنگی و فرهنگ سازمانی با اثربخشی کارکنان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری شهر شیراز در سال «1389-88 انجام داد که به این نتایج دست یافت بین هوش فرهنگی و فرهنگ سازمانی با اثربخشی کارکنان اداره میراث فرهنگی شهر شیراز رابطه معنادار وجود دارد همچنین بین ابعاد هوش فرهنگی با اثربخشی کارکنان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و از بین چهار مولفه هوش فرهنگی دانش هوش فرهنگی قادر به پیش بینی اثربخشی می باشد همچنین بین ابعاد فرهنگ سازمانی و اثربخشی کارکنان نیز رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و ضریب همبستگی محاسبه شده حاکی از آن است که مولفه های خلاقیت و الگوهای ارتباطی بیشترین مقدار همبستگی را دارد و قادر به پیش بینی اثربخشی کارکنان می باشد.هاجری - 1390 - در تحقیق خود با عنوان مقایسه انگیزش شغلی، تعهد سازمانی ورضایت شغلی معلمین مقاطع مختلف مدارس دولتی وغیر دولتی شهر شیرازبه این نتایج دست یافت: الف - بین رضایت شغلی معلمین مدارس دولتی و غیر دولتی تفاوت معنا داری وجود ندارد.
ب - بین تعهد سازمانی معلمین مدارس دولتی و غیر دولتی تفاوت معنا داری وجود دارد.معلمین مدارس غیر دولتی از میانگین بیشتری از تعهد برخوردار هستند.اما مطالعه این دو متغیر در کنار متغیر هوش سازمانی که متغیری تقریبا نوظهور در عرصه مطالعه است به ندرت یافته می شود که بر این اساس این تحقیق می تواند یکی از تحقیقات پیش گام در این زمینه باشد.در پژوهش حاضر فرضیه های زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است.بین هوش سازمانی و فرهنگ سازمانی بارضایت شغلی کارکنان رابطه وجود دارد.
فرضیه های ویژه
-بین ابعاد هوش سازمانی بارضایت شغلی کارکنان رابطه معنادار وجود دارد.
-بین ابعاد فرهنگ سازمانی بارضایت شغلی کارکنان رابطه معنادار وجود دارد.
-فرهنگ سازمانی و هوش سازمانی می توانند بطور معناداری رضایت شغلی را پیش بینی کنند .
-ابعاد هوش سازمانی می توانند رضایت شغلی را پیش بینی کنند.
-ابعاد فرهنگ سازمانی می توانند رضایت شغلی را پیش بینی کنند .
روش شناسی پژوهش
