بخشی از مقاله
چکیده
نظریه ذهن توانایی شناختی ویژهای برای درک حالتهای ذهنی دیگران میباشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه نظریه ذهن با امید در دانشآموزان بود. این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر آوج در سال تحصیلی 1395-1396 بود. به علت محدود بودن حجم جامعه که شامل110 نفر از دانشآموزان 16 تا 18 ساله بودند، کل جامعه به عنوان نمونه انتخاب گردید. پس از بررسی پرسشنامهها به علت افت برخی دانشآموزان در نهایت 107 نفر انتخاب شدند. از پرسشنامههای ذهن خوانی از طریق جشمها بارون و کنی - - 2001، امید به زندگی اشنایدر، هریس، آندرسون، هولران، ایروینگ و سیگمون - - 1991 برای جمع آوری دادهها به کار رفت. دادهها با ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین نظریه ذهن با امید به زندگی در دانشآموزان دختر رابطه معنیداری یافت نشد. همچنین با توجه به معنیداری رابطه بین متغیرها نظریه ذهن قادر به پیش بینی امید به زندگی دانشآموزان دختر نبود.
کلمات کلیدی: نظریه ذهن، امید، دانشآموزان دختر.
.1 مقدمه
دانشآموزان امیدوار و خوش بین، اطمینان کامل دارند که به اهداف آینده شان خواهند رسید - برجیس، حکیمجوادی، طاهر، غلامعلی لواسانی و حسین خانزاده، . - 1392 طبق مفهوم سازی اشنایدر امید یک ساختار شناختی- انگیزشی است که از تعامل دو مؤلفهی کارگزار موفق و گذرگاهها حاصل میشود - اشنایدر و فلدمن، . - 2005 امید به انسانها انرژی داده و مجهزشان میکند و به عنوان عاملی برای کار و فعالیت عمل میکند. امید به انسان انعطافپذیری، نشاط و توانایی خاصی از ضرباتی را که زندگی بر ما تحمیل میکند میباشد. امیدواری پیوندی است میان رفتارهای مرتبط با هدف و باورهای فرد برای رسیدن به این اهداف. امیدواری از طریق تجارب موفقیتآمیز زندگی افزایش مییابد و به واسطه تجارب شکست تقلیل مییابد - چاونوس، فلدمن، گئوم، میچل و اشنایدر، 2006؛ به نقل از خدابخشی کولایی، اسلامی و محمدی، . - 1395
در رابطه امید به زندگی با ویژگیهای روانشناختی میتواند با استفاده از اعتماد به نفس میانجیگری شود و این نشان میدهد که امید به زندگی با اعتماد به نفس در افراد ارتباط دارد - دو، کینگ و چئو، . - 2016امید به زندگی به زندگی شامل مجموعهای از شرایط شامل دارا بودن اهداف ارزشمند شخصی و ادراک توانایی برای تولید راهبردها در تعقیب اهداف است. امید به زندگی را به عنوان سازهای شامل دو مولفه مفهوم سازی شده است. توانایی طراحی گذرگاههایی به سوی هدفهای مطلوب به رغم موانع موجود و کارگزار و انگیزش برای استفاده از این گذرگاهها. طبق این مفهوم سازی، امید به زندگی هنگامی نیرومند است که هدفهای ارزشمندی را در برگیرد و با داشتن موانع چالش انگیز، احتمال دستیابی به آنها در میان مدت وجود داشته باشد - اشنایدر و فلدمن، . - 2005 امید به عنوان یک عامل موثر برای مقابله با موقعیتهای چالش برانگیز میتواند موجب تقویت اعتماد به نفس در افراد شود - ویسمن و هفلیک، . - 2016
یکی از عواملی که احتمال میرود امید به زندگی دانشآموزان را تحت تاثیر قرار دهد و در پژوهشهای قبلی به آن بی توجهی شده است نظریه ذهن است که از آن به عنوان توانایی شناختی ویژهای برای درک حالتهای ذهنی دیگران یاد میشود - تسوریا، گوبایاکاوا و کاوامورا، 2011؛ به نقل از حسین ثابت، نادرپیله رود و سهرابی، . - 1395نظریه ذهن دبه انشآموزان کمک میکند که توانایی ذهن خوانی را کسب کنند - خدابخشی، ملک پور و عابدی، . - 1394 نظریه ذهن به ظرفیت نگرش حالتهای ذهنی نسبت به دیگران اشاره دارد - دوفور، . - 2017
نظریه ذهن به عنوان یک توانایی در انسان تعریف شده است؛ توانایی که به وسیله آن ما دست به پیش بینی و شرح دادن رفتار خودمان و دیگران می زنیم و برای انجام این کار به حالات ذهنی مانند تمایلها، باورها، ادراک، هیجان-ها و غیره رجوع می کنیم - دوهرتی، 2009؛ به نقل ادیب سرشکی، نسائیان، اسدی گندمانی و کریملو، . - 1392 نظریه ذهن یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در روانشناسی رشد است که پژوهشگران از آن برای اشاره به تواناییهای فرد در اسناد حالتهای ذهنی از جمله هیجانها، احساسها، باورها، نیات و افکار دیگران و در پی آن پیشبینی رفتار آنها استفاده میکنند. نظریه ذهن همانند چتری عمل میکند که درک کودکان از حالات ذهنی دیگران را تحت لوای خود قرار میدهد و نیز این امکان را برای ما فراهم میسازد تا حالات ذهنی - نیات، باورها و حالات عاطفی - خودمان و دیگران را، که بهنظر میرسد هسته اصلی شناخت اجتماعی است، درک کنیم - ایبنانز، هوپه، جمپ، گوئیترز، ریورا-ری و تولدو، . - 2013 با توجه به آنچه گفته شد سوال پژوهش این است که آیا نظریه ذهن با امید در دانشآموزان دختر رابطه دارد؟
.2 روش پژوهش
این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر آوج در سال تحصیلی 1395-1396 بود. به علت محدود بودن حجم جامعه که شامل110 نفر از دانشآموزان 16 تا 18 ساله بودند، کل جامعه به عنوان نمونه انتخاب گردید. پس از بررسی پرسشنامهها به علت افت برخی دانشآموزان در نهایت 107 نفر انتخاب شدند. از پرسشنامههای ذهن خوانی از طریق جشمها بارون و کنی - - 2001، امید به زندگی اشنایدر، هریس، آندرسون، هولران، ایروینگ و سیگمون - - 1991 برای جمع آوری دادهها به کار رفت. دادهها با ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.
ابزارهای پژوهش پرسشنامه آزمون ذهن خوانی از طریق چشم ها - نظریه ذهن -
در این پژوهش برای سنجش نظریه ذهن از آزمون تجدید نظر شده ذهن خوانی از طریق چشمها بارون-کوهن - - 2001 استفاده شده است. این آزمون یک آزمون نوروفیزیولوژیک در مورد خواندن ذهن است. فرم تجدید نظر شده این آزمون شامل 36 سئوال است، که شامل عک هایی از چشم هنر پیشههای زن و مرد است. با هرسئوال چهار توصیف حالت ذهنی یک حالت هدف و سه حالت انحرافی با همان ارزش هیجانی - ارایه میشود. تنها با استفاده از اطلاعات بینایی از پاسخ دهندگان خواسته میشود کلمهای را که بهترین توصیف کننده فکر یا احساس صاحب چشم هاست انتخاب کنند.
برای نمرهگذاری به هر جواب صحیح، نمره ی یک تعلق میگیرد و نمرات بین دامنه - 0صفر - و 36 قرار میگیرند. نمرهی کمتر از 22 نشانگر ذهن خوانی پایین و نمرهی بین22-30 نشانگر ذهن خوانی متوسط و نمرهی بالاتر از 30 نشانگر ذهنخوانی بالا میباشد به منظور برگردان فارسی واژگان بکار گرفته شده در این آزمون، از راهنمایی و نظارت چند زبان شناس نیز بهره گرفته شد. اعتبار و همسانی درونی این آزمون با روش کودر-ریچاردسون 0/69به دست آمده است - بخشی پور، علیلو، خانجانی، رنجبر و بافنده قراملکی، . - 1390 در پژوهش حاضر به منظور محاسبه اعتبار درونی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برابر با 0/746 به دست آمد که نشان دهنده همسانی درونی خوب سوالات پرسشنامه آزمون ذهن خوانی از طریق چشمها است.
پرسشنامه امید
پرسشنامه امید توسط اشنایدر، هریس، آندرسون، هولران، ایروینگ و سیگمون - - 1991 برای بزرگسالان بیش از 15 سال ساخته شده است. این پرسشنامه شامل دو خرده مقیاس تفکر عاملی با سوالات 2، 9، 10، 12 و تفکر راهبردی شامل سوالات 1، 4، 6، 8 میباشد - گروال و پورتر، 2007؛ پدرتی، ادوارز، لوپز، . - 2008 همچنین سوالات 3، 5، 6، 11 به عنوان سوالات انحرافی در نظر گرفته شدهاند - براور، میجر، وکرز و بانک، . - 2008 به هر یک از سوالات در مقیاس 8 گزینهای لیکرت - کاملآ مخالف1=، بسیار مخالف2 =، مخالف3 =، کمی مخالف4 =، کمی موافق5 =، موافق6 =، بسیار موافق7 = و کاملا موافقم - 8 پاسخ داده میشود - کرمانی، خداپناهی و حیدری، . - 1390 بنابراین دامنه نمرات بین 12 تا 48 خواهد بود. مجموع نمرات به دست آمده، نمره کلی امید به زندگی را برای هر فرد نشان میدهد. بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مقیاس دارای ساختاری دو عاملی شامل تفکر عاملی و تفکر راهبردی است.
بررسی روایی همزمان با محاسبه همبستگی این مقیاس با مقیاس افکار خودکشی، حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا بیانگر رابطه منفی بین نمرات مقیاس امید با نمرات مقیاس افکار خودکشی و رابطه مثبت با نمرات مقیاس های حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا در زندگی بود. ضریب اعتبار این مقیاس با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 0/86 و از طریق بازآزمایی 0/81 به دست آمده است. مقیاس امید اشنایدر برای جمعیت ایرانی از اعتبار و روایی خوبی برخوردار است - کرمانی، خداپناهی و حیدری، . - 1390 پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0/79 به دست آمده است - زاهد بابلان، قاسم پور و حسن زاده، . - 1390 پایایی برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفته است که ضریب آلفای کرونباخ آن 0/89 به دست آمد - زانگ، . - 2010
.3 یافتهها
