بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش معنوی با پیشرفت تحصیلی در دانش اموزان دوره متوسطه شهرستان شادگان بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان شادگان بود که به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای نمونه ای شامل 100 نفر از جامعه اصلی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی هوش معنوی امرام و درایر - - ISIS بود و به منظور جمع اوری داده های مربوط به پیشرفت تحصیلی معدل ترم اول دانش اموزان در نظر گرفته شد. طرح تحقیق از نوع همبستگی بود و از روش همبستگی پیرسون برای ازمون فرضیه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که هوش معنوی با پیشرفت تحصیلی دارای رابطه مثبت معنی دار بود - r= 722 0 و - p<0 .001 و ا فزایش نمره آزمودنی ها در مقیاس هوش معنوی، پیشرفت تحصیلی بیشتری نیز مشاهده شد.
واژه های کلیدی:هوش معنوی، پیشرفت تحصیلی و دانش اموزان دوره متوسطه
مقدمه:
هوش معنوی1 دربر گیرنده توانایی ها، ظرفیت ها و منابع معنوی می باشد - کینگ2، - 2008 که در حل مشکلات و مسائل مربوط به معنای زندگی و ارزشها مورد استفاده قرار میگیرد - قباری بناب، سلیمی و نوری مقدم 3، - 2007 و در زندگی روزانه می تواند موجب افزایش انطباق پذیری - مکنولتی،لوینه و نلسون4، - 2004 و ارتقاء سلامت جسمی و روانی - آذر بیژنی و محمدی5، - 2007، ثبات شخصیتی و سازگاری بیشتر در فرد شود - معلمی، رقیبی و سالاری درگی6، . - 2010 هوش معنوی به معنای داشتن جهت در زندگی، توانایی بهبود بخشیدن به تمام خشونت ها و تنفرهاو عملکرد همراه بااشتی و مهربانی ست.یعنی درباره وجود خودمان به عنوان بیانی واقعی تر تفکر کنیم - شهرابی فراهانی وفرحبخش، . - 1391
هوش معنوی سازه های معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب می کند.درحالی که معنویت به جستجو و تجربه عناصر مقدس، معناداری، هوشیاری اوج یافته، تعالی، و بالاترین
نیروی بالقوه انسانی در ارتباط است، هوش معنوی مستلزم توانایی هایی است که از چنین موضوعات معنوی بدست می آید و عملکرد و انطباق فردی را برای بس نتایج ارزشمند پیش بینی میکند. بنابراین هوش معنوی در کل میتواندب ا معنویت و تجربه معنوی- مثلا ظهار داشتن توحید-معنوی با اعتقاد -خدا مثل اعتقاد به -باشد - آمرام7،. - 2007هوش معنوی را هوش کلنگر می داند لذا افرادی که دارای هوش معنوی بالاتری هستند کمتر در جزییات مشکلات و مسایل پیش رویشان غرق می شوند و بیشتر به کلیات امور میپردازند، که معنویت به عنوان یک ویژگی شخصیتی در این افراد نقش مهمی درسازگاری با شرای استرس زای زندگی ایفا می کند - مکنولتی، لوینه و ویلسون، - 2004
هوش معنوی با ایجاد معنا و ارزش در زندگی شخص را در برابر حوادث زندگی مقاوممی کند - ًضمیری نژاد، پیل تن، حقشناس، طبری و اکبری 8 ، - 2014نتایج تحقیق متعددی نشان داده اند که بین معنویت و رضایت اززندگی سلامت جسمی و روانی رابطه ای مثبت وجود دارد - آذربایجانی و محمدی، - 20109 هوش معنو و ارتباط باخدا باعث کاهش اضطراب و افسردگی - خدابخشی،رحیمی کیا و جعفری 10، - 2015 و در نتیجه افزایش سلامت روان و افزایش کیفیت زندگی - هادی تبار، نوابی نژادو قبادی 1، - 2011 ،احساس شادکامی و سازگاری در افراد می شود - لورین،کای و مسکوویچ2،. - 2008 افرادی که دارای هوش معنوی بالاتری هستند بدلیل به کارگیری شیوه های نگر ش معنوی در حل مشکلاتشان، عواطف مثبت بیشتری تجربه می کنن - باقری، احمدی زاده وحاتمی 3، - 2011که این تجربه عاطفه مثبت موجب می گردد تا توانایی حل مسیله و پردازش اطلاعات افزایش یافته و شگردهای فعالانه تر و کارامدتری را در حل مشکلاتشان در پیش گیرد - مشعل پور، . - 1389
یکی از ساختارهای شخصیتی که با هوش معنوی رابطه دارد تاب اوری است - خدابخشی کولایی، حیدری، خوش کنش و حیدری، - 1392 درواقع هوش معنوی اشاره دارد به مهارتها، توانایی و رفتارهای لازم برای -1کامیابی در جستجوی معنی زندگی؛ -2یافتن یک مسیر اخلاقی که به هدایت ما در زندگی کمک کند؛ -3درک معنویات و ارزشها در زندگی شخصی و روابط فردی - حسینیان، . - 1390پیشرفت تحصیلی عبارت است از معلومات یا مهارتهای اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوع درسی که معمولاً آزمون ها و آزمایش ها که معلمان برای دانش آموزان وضع می کنند و اندازه گیری می شوند. همچنین پیشرفت تحصیلی یعنی افزایش میزان یادگیری، افزایش سطح نمرات قبولی دانش آموزان در دروس و پایه تحصیلی - سیف، . - 1373 وست1 - 1999 - ،
اهمیت معنویت و رشد معنوی در انسان، در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است، نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته ها و نیازهای مادی قد علم کند و اهمیت بیشتری بیابند. چنین به نظر می رسد که مردم بیش از پیش به معنویت و مسائل معنوی گرایش دارند و روانشناسان و روانپزشکان نیز به طور روزافزون درمی یابند که استفاده از روشهای سنتی و ساده برای درمان اختلالات روانی کافی نیست - شهیدی و شیرافکن، . - 1387 آمرام و درایر.
- 2007 - 2 زوهار و دریک - 2000 - 3 عقیده دارند هوش معنوی بافت و زمینه ای که هوش های دیگر در چارچوب آن عمل می کنند، را فراهم می سازد. این کار به واسطه ایجاد معنا و راهنمایی شهودی 4و به وجود آوردن استدلال خلاق 5و یک رویکرد کل نگرانه مهیا می شود. هوش معنوی تنها یکپارچه سازی معنویت و هوش نیست بلکه، هوش معنوی بیانگر آمیختگی خصوصیات و علایق معنوی فرد، صفات شخصیتی، توانایی های شناختی ویژه و فرایندهای عصب شناختی است. هوش معنوی، هوش ویژه ای است که بازتاب یک مجموعه بی همتایی از تجربه ها و ظرفیت های انسانی است که همه افراد درجات مختلفی از آن برخوردارند - صمدی، . - 1385واگن - 2000 - 6 معتقد است هوش معنوی سازه ای است که با روانشناسی، زیست شناسی، مذهب، معنویت، عرفان هم پوشی دارد. مفهوم سازی هوش معنوی،متضمن اتخاذ رویکردی عمل گرایانه به معنویت است.
معنویت ماهیتی ذهنی و فردی دارد و در فرهنگ غرب هوش معنوی تحلیلی به شمار می آید که در جهت حل مسئله در دنیای بیرونی عمل می کند. برای روشن شدن این موضوع باید گفت انجام فعالیتهای منظم و تکراری روزانه همراه با آگاهی هوشیار، احساس حضور کامل و شناخت چیزهای ساده ای در زندگی می توانند دیدگاه وجودی یک فرد را تحت تاثیر قرار دهند و موجب ایجاد حسی از تقدس شوند و حتی برخوردهای متعالی را تسهیل کنند. تلفیق فعال معنویت در زندگی روزانه و استفاده انطباقی از توانایی ها، ارزش ها و منابع مربوط به آن بیانگر ابراز هوش معنوی است - افروز،هومن و محمودی، . - 1388کندا و همکاران - 2006 - ارتباط بین معنویت و کیفیت زندگی را با رابطه مقابله در بیماران مبتلا به سرطان بررسی کردند نتایج نشان داد که بین معنویت از طریق استفاده از مقابله موثر و بهزیستی عملکردی رابطه مثبت وجود دارد - حسینیان،قاسم زاده ونیکنام1390،. - 9 توماس و هافر - 2009 - مدلی از هوش هیجانی ارائه دادند و به این نتیجه رسیدند
